Olivier Messiaen

Olivier Messiaen
Ilustracja
Olivier Messiaen (1986)
Imię i nazwisko

Olivier Eugène Prosper Charles Messiaen

Data i miejsce urodzenia

10 grudnia 1908
Awinion

Pochodzenie

francuskie

Data i miejsce śmierci

27 kwietnia 1992
Clichy

Instrumenty

organy

Gatunki

muzyka poważna, muzyka współczesna

Zawód

kompozytor, organista, pedagog

Powiązania

Konserwatorium Paryskie

Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Komandor Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Krzyż Wielki Orderu Narodowego Zasługi (Francja) Wielki Oficer Orderu Narodowego Zasługi (Francja) Komandor Orderu Sztuki i Literatury (Francja) Krzyż Komandorski Orderu Zasługi RFN Komandor Orderu Korony (Belgia) Komandor Orderu Korony Dębowej (Luksemburg)

Olivier Eugène Prosper Charles Messiaen (ur. 10 grudnia 1908 w Awinionie, zm. 27 kwietnia 1992 w Clichy) – francuski kompozytor, organista i pedagog; z zamiłowania ornitolog.

W wieku 11 lat wstąpił do konserwatorium paryskiego, gdzie studiował grę na organach i kompozycję, a wśród jego nauczycieli znaleźli się: Paul Dukas, Maurice Emmanuel, Charles-Marie Widor i Marcel Dupré. W 1931 został głównym organistą kościoła Św. Trójcy w Paryżu i pozostał na tym stanowisku przez 61 lat. Do najsłynniejszych jego studentów należeli Pierre Boulez, Yvonne Loriod (została drugą żoną kompozytora), Karlheinz Stockhausen, Iannis Xenakis, Gerard Grisey, George Benjamin i Betsy Jolas.

Do największych kompozytorskich dokonań Messiaena należał, zaliczany także do najwspanialszych dzieł muzycznych XX wieku Quatuor pour la fin du temps (Kwartet na koniec czasu[1]) skomponowany przez niego w czasie uwięzienia w niemieckim obozie jenieckim Stalag VIII A w Görlitz w 1940. Prawykonanie kwartetu na fortepian, klarnet, skrzypce i wiolonczelę miało miejsce w tym samym obozie. Instrumentalistami byli sam Messiaen i trzej jego obozowi towarzysze. Charakterystycznymi dla twórczości Messiaena były utwory organowe.

Życie i twórczość

Młodość i okres studiów

Messiaen z rodzicami, 1910

Olivier Eugène Prosper Charles Messiaen urodził się w Awinionie we Francji w rodzinie literatów. Był starszym z dwóch synów Cécile Sauvage – poetki i Pierre’a Messiaena – nauczyciela języka angielskiego, który dokonywał przekładów sztuk Williama Szekspira na język francuski.

Po wybuchu I wojny światowej, kiedy Pierre Messiaen został zmobilizowany, Cécile Messiaen przeniosła się wraz z synami do swojego brata w Grenoble. To właśnie tam Messiaen zafascynował się dramatem, recytując bratu Szekspira przy pomocy wykonanego w domu zabawkowego teatrzyku z przezroczystym horyzontem z celofanu. W tym czasie Messiaen przyjął również wiarę katolicką. Później spędzał wiele czasu w Alpach, w Dauphiné, gdzie posiadł dom zbudowany na południe od Grenoble, skomponował tam wiele utworów.

Pobierał lekcje fortepianu, lecz już wcześniej sam zaczął naukę gry na nim. Interesował się muzyką kompozytorów francuskich takich jak Claude Debussy i Maurice Ravel, prosił także o operowe wyciągi fortepianowe w ramach prezentu gwiazdkowego. W tym czasie zaczął komponować. W 1918 ojciec rodziny wrócił z wojny i rodzina przeprowadziła się do Nantes. Jeden z jego nauczycieli, Jehan de Gibon, podarował mu partyturę opery Debussy’ego Peleas i Melisanda, którą Messiaen określił jako „piorun z jasnego nieba” i „utwór mający prawdopodobnie najbardziej znaczący wpływ na mnie”. Następnego roku Pierre Messiaen otrzymał posadę nauczycielską w Paryżu. Olivier wstąpił do Konserwatorium Paryskiego w roku 1919, w wieku lat 11.

W Konserwatorium Messiaen bardzo szybko poczynił postępy. W roku 1924, w wieku lat 15 został nagrodzony w dziedzinie harmonii, jego nauczycielem był wówczas Jean Gallon. W roku 1926 zdobył pierwszą nagrodę w zakresie kontrapunktu i fugi, a w roku 1927 zdobył pierwszą nagrodę w kategorii akompaniamentu fortepianowego. Po studiach u Maurice’a Emmanuela zdobył pierwszą nagrodę w kategorii historii muzyki w roku 1928. Tam zainteresował się rytmiką antycznej Grecji i egzotycznymi modi. Po ujawnieniu dużych zdolności improwizatorskich rozpoczął naukę gry na organach u Marcela Dupré i został spadkobiercą tradycji wielkich organistów francuskich (Marcel Dupré studiował pod kierunkiem Charlesa-Marie Widora i Louisa Vierne’a, Vierne z kolei był uczniem Césara Francka). Messiaen zdobył pierwszą nagrodę także w kategorii organów i improwizacji organowej w roku 1929. Po roku studiowania kompozycji u Widora, jesienią roku 1927, znalazł się w klasie nowo zatrudnionego w Paryskim Konserwatorium Paul Dukasa, który zaszczepił Messiaenowi zamiłowanie do orkiestracji. W roku 1930 Messiaen zdobył pierwszą nagrodę w zakresie kompozycji.

W czasach studenckich skomponował swoje pierwsze opublikowane dzieło – osiem „Preludiów” (Préludes) na fortepian. Utwory te wykorzystują modi o ograniczonej liczbie transpozycji i rytmy palindromiczne (nazwane przez Messiaena nieodwracalnymi). Publiczny debiut Messiaena miał miejsce w 1931 roku, kiedy to została wykonana jego suita Les offrandes oubliées. Tego roku po raz pierwszy usłyszał grupę gamelanową, co zapoczątkowało jego zainteresowanie preparowanymi instrumentami perkusyjnymi.

La Trinité, „La jeune France” i wojna

Jesienią roku 1927 Messiaen dołączył do klasy organów Dupré, który wspominał później, że Messiaen, który nie widział nigdy organowego stołu gry, usłyszał godzinne objaśnienia Dupré, który demonstrował instrument. Po tygodniu wrócił, grając Fantazję i fugę c-moll Johanna Sebastiana Bacha (BWV 562). Od 1929 Messiaen regularnie zastępował organistę Charlesa Quefa w kościele de la Sainte-Trinité. Miejsce zwolniło się w roku 1931, kiedy Quef zmarł. Dupré, Charles Tournemire i Widor poparli kandydaturę Messaena na to stanowisko. Messiaen był organistą w la Sainte-Trinité przez przeszło 60 lat.

Ożenił się ze skrzypaczką i kompozytorką Claire Delbos w 1932. Małżeństwo zainspirowało go do napisania utworów, które grała żona (Thème et variations na skrzypce i fortepian napisane w roku, w którym wzięli ślub) i które miały wyrażać ich rodzinne szczęście (cykl pieśni Poèmes pour Mi z 1936 roku, zorkiestrowane w roku 1937). Mi nazywał Messiaen swoją żonę. W roku 1937 urodził się ich syn Pascal. Podczas wojny Claire Delbos przeszła operację, po której straciła pamięć i spędziła resztę życia w ośrodku opiekującym się chorymi umysłowo. Zmarła w roku 1959.

W 1936 razem z André Jolivetem, Daniel-Lesurem i Yves’em Baudrierem, Messiaen stworzył grupę „La jeune France” („Młoda Francja”). Ich manifest atakował dominację ówczesnej muzyki paryskiej i odrzucał manifest Jeana Cocteau z roku 1918 zatytułowany Le coq et l’arlequin. Manifest propaguje „muzykę żyjącą, posiadającą siłę szczerości i artystycznej skrupulatności”.

W 1937 Messiaen otrzymał zamówienie skomponowania utworu towarzyszącego pokazom świetlno-wodnym nad Sekwaną z okazji Wystawy Światowej. W tym samym roku Messiaen zainteresował się falami Martenota, instrumentem elektronicznym, który wykorzystał w utworze Fêtes des belles eaux. Partia tego instrumentu pojawia się także w wielu innych jego utworach. W tym okresie skomponował również kilka cyklicznych utworów organowych. Opracował wersję organową swojej suity orkiestrowej L'ascension, dodając do niej nową część Transports de joie d’une âme devant la gloire du Christ qui est la sienne. Część ta należy dzisiaj do najbardziej znanych utworów kompozytora. Napisał także obszerny cykl zatytułowany La Nativité du Seigneur (Narodzenie Pana) i Les corps glorieux (Ciała pełne chwały). Finałowa toccata La Nativité, Dieu parmi nous (Bóg ponad nami) stała się kolejnym popularnym utworem Messiaena.

Na początku II wojny światowej Messiaen został powołany do Armii Francuskiej. Ze względu na słaby wzrok znalazł się w medycznych oddziałach pomocniczych. Pod Verdun dostał się do niewoli niemieckiej i trafił do obozu jenieckiego w Görlitz. W maju 1940 był uwięziony w Stalagu VIII A. Spotkał tam skrzypka, wiolonczelistę i klarnecistę – swoich współwięźniów. Napisał dla nich trio, które przerobił wkrótce na kwartet – był to Quatuor pour la fin du temps (Kwartet na koniec czasów). Pierwsze wykonanie kwartetu miało miejsce w styczniu 1941 roku. Publiczność stanowili więźniowie i straż obozowa. Sam kompozytor wykonywał partię fortepianu na pianinie znajdującym się w bardzo złym stanie technicznym. Utwór ten jest uznawany za jedno z arcydzieł muzyki XX wieku. Tytuł utworu odnosi się do Apokalipsy. Rytm i harmonia są potraktowane w nim w sposób messiaenowski – a więc odbiegający od wcześniejszych i późniejszych ujęć.

Tristan i serializm

Niedługo po opuszczeniu obozu w Görlitz – w maju 1941 Messiaenowi zaproponowano wykładanie harmonii w Konserwatorium Paryskim. Przyjął propozycję, a stanowisko profesora harmonii w Konserwatorium Paryskim piastował aż do emerytury, na którą przeszedł w roku 1978. Swój język muzyczny opisał w dziele Technique de mon langage musical (Technika mojego języka muzycznego) opublikowanej w roku 1944. Praca ta zawiera wiele cytatów i przykładów z jego twórczości, zwłaszcza z Kwartetu. Jego studenci wspominają, że zawsze zachęcał do odnalezieniu własnej ścieżki rozwoju. Do jego studentów należeli kompozytorzy Pierre Boulez i Karel Goeyvaerts oraz pianistka Yvonne Loriod. Inni studenci to Karlheinz Stockhausen w roku 1952, Alexander Goehr w latach 1956–1957, György Kurtág w 1957, Tristan Murail w 1967–1972 i George Benjamin – w latach 70. Grecki kompozytor Iannis Xenakis został jego studentem w roku 1951. Messiaen zachęcił Xenakisa do poparcia jego techniki kompozytorskiej matematyką i architekturą.

W 1943 Messiaen napisał Visions de l’Amen (Wizje Amen) na dwa fortepiany – przeznaczone do wykonywania przez Loriod i siebie samego. Krótko po tym napisał ogromny cykl fortepianowy Vingt regards sur l’enfant-Jésus (Dwadzieścia spojrzeń na Dzieciątko Jezus) – również dla Loriod. Także dla niej napisał Trois petites liturgies de la présence divine (Trzy małe liturgie Obecności Przenajświętszej) na chór żeński i orkiestrę z bardzo trudną partią fortepianu. W ten sposób Messiaen przeniósł temat liturgii do recitalu fortepianowego i sal koncertowych.

Dwa lata po napisaniu Visions de l’Amen Messiaen skomponował cykl pieśni Harawi, pierwsze z trzech utworów zainspirowanych legendą Tristana i Izoldy. Drugie z tych dzieł, opowiadające o ludzkiej (nie boskiej) miłości było napisane na zamówienie Siergieja Kusewickiego. Zamówienie nie określało czasu trwania dzieła, ani obsady orkiestry. Tak powstała 10-częściowa Turangalîla-Symphonie. Nie jest to konwencjonalna symfonia. Stanowi raczej rozbudowaną medytację nad radością związku dwojga ludzi i nad miłością. Nie zawiera żadnych podtekstów seksualnych (jak w wypadku wagnerowskiego opracowania tego samego mitu). Messiaen wierzył, że miłość fizyczna jest darem bożym. Trzeci utwór inspirowany Tristanem to Cinq rechants na 12 śpiewaków. Kompozytor wskazuje na wpływy poezji trubadurów. Messiaen odwiedził Stany Zjednoczone w roku 1947, gdzie jego utworami dyrygowali Kusewicki i Leopold Stokowski. JegoTurangalîla-Symphonie była wykonana po raz pierwszy w Ameryce w roku 1949 pod dyrekcją Leonarda Bernsteina.

Messiaen nauczał także w klasie analizy muzycznej w Paryskim Konserwatorium. W roku 1947 uczył w Budapeszcie, a w 1949 roku w Tanglewood. Latem 1949 i 1950 roku wykładał podczas Letnich Kursów Muzycznych w Darmstadt. Nie stosował w swojej muzyce techniki dodekafonicznej, po trzech latach wykładania założeń tej techniki, w tym także analizowania dzieł Schönberga, eksperymentował ze sposobami tworzenia serii składających się z innych elementów (takich jak czas trwania, artykulacja i dynamika). Rezultatem tych poszukiwań był utwór Mode de valeurs et d’intensités na fortepian (z Quatre études de rhythme) – utwór ten jest często błędnie określany jako pierwszy utwór serialny. Miał jednak ogromny wpływ na pierwszych serialistycznych kompozytorów europejskich takich jak Pierre Boulez, Karel Goeyvaerts i Karlheinz Stockhausen. W tym okresie Messiaen eksperymentował także z muzyką konkretną.

Śpiew ptaków i lata 60.

Kiedy w 1952 roku poproszono Messiaena o napisanie eksperymentalnego utworu dla flecisty starającego się o wstęp do Paryskiego Konserwatorium, skomponował utwór Le merle noir (Czarny kos) na flet i fortepian. Przez długi czas fascynował się śpiewem ptaków – imitacje ich śpiewu pojawiają się już w jego wczesnych dziełach (w La Nativité, Quatuor i w Vingt regards). Utwór fletowy bazował na pieśni kosa.

Na szerszą skalę wykorzystał śpiew ptaków w utworze Réveil des oiseaux (Przebudzenie ptaków) – materiał muzyczny tego utworu opiera się na odgłosach wydawanych przez ptaki pomiędzy północą a południem w górach Jura. W tym okresie Messiaen rozpoczął włączanie śpiewu ptaków do wszystkich swoich kompozycji, w kilku z nich śpiew ptaków jest najważniejszym elementem utworu, co jest również zasygnalizowane w tytule (zbiór 13 utworów na fortepian zatytułowany Catalogue d’oiseaux (Katalog ptaków) ukończony w roku 1958 i La fauvette des jardins z roku 1971). Messiaen był daleki od transkrybowania ptasich odgłosów na instrumenty muzyczne. Dzieła te są wyszukanymi poematami dźwiękowymi ewokowanymi przez miejsce i jego atmosferę. Lecz równocześnie podawał w nutach dokładnie, jaki ptak był dla niego inspiracją, a Robert Fallon, porównując nagrania ptasich śpiewów dokonane przez Messiaena z odpowiednimi fragmentami w Oiseaux exotiques, stwierdził, że są one w 2/3 zgodne[2].

Pierwsza żona Messiaena zmarła w roku 1959 po długiej chorobie. W 1961 roku kompozytor poślubił pianistkę Yvonne Loriod. Rozpoczął podróże, brał udział w wydarzeniach muzycznych i przysłuchiwał się śpiewowi ptaków – dzikich i egzotycznych. Loriod niekiedy towarzyszyła mężowi w studiach nad śpiewem ptaków – wspólnie przechadzając się po lesie i dokonując nagrań magnetofonowych. W 1962 roku odwiedzili Japonię – to właśnie tam muzyka gagaku i teatr nō zainspirowały kompozytora do napisania Szkiców japońskich i Sept haïkaï, które zawierają stylizacje i imitacje tradycyjnej muzyki japońskiej i tradycyjnych japońskich instrumentów.

Uznanie Messiaena wzrastało. W 1959 został Komandorem Legii Honorowej, a w 1966 otrzymał tytuł i stanowisko profesora kompozycji w Konserwatorium Paryskim.

La Transfiguration, Święty Franciszek i inne

Kolejnym dziełem Messiaena była ogromnych rozmiarów La Transfiguration de Notre Seigneur Jésus-Christ. Utwór obejmuje 100-osobowy chór, 7 instrumentów solowych i wielką orkiestrę. Składa się z 14 części, które stanowią medytację nad przemienieniem Jezusa Chrystusa.

W roku 1971 Opera Paryska zamówiła u niego operę. Przystał na zamówienie w roku 1975 – tak powstał Święty Franciszek z Asyżu (Saint-François d’Assise). Operę napisał do własnego libretta w latach 1979-1983. Messiaen myślał o tym dziele bardziej jako o spektaklu niż o operze. Po raz pierwszy wykonano je w roku 1983. Niektórzy mówili o tym dziele jako o pożegnaniu kompozytora. W roku 1984 opublikował ogromną kolekcję utworów organowych Livre du Saint Sacrement.

W 1977 został laureatem prestiżowej duńskiej Nagrody Fundacji Muzycznej Léonie Sonning.

Latem 1978 Messiaen zrezygnował z pracy w konserwatorium. W 1985 roku otrzymał Nagrodę Kioto w dziedzinie sztuki i filozofii[3], zaś W 1987 został odznaczony Krzyżem Wielkim Legii Honorowej.

System skal

Modi Messiaena

Kompozytor stworzył swój własny język harmoniczny. Podstawą w utworach Messiaena jest system 7 modi, czyli skal. Zbudowane są one z następstw interwałów powtarzanych po dwa lub trzy razy. Ponieważ w wyniku tej powtarzalności skale można transponować co najwyżej 6 razy, kompozytor nazwał je „modi o ograniczonej transpozycyjności”.

Modi niejednokrotnie mogły budzić skojarzenie z tradycyjnymi skalami dur lub moll, i była to jedna z przyczyn szybkiej i stosunkowo szerokiej popularności muzyki Messiaena. W odróżnieniu od ówczesnej awangardy, utwory te brzmiały „tradycyjnie”.

Kompozytor opisał swoją koncepcję harmoniki w traktacie Technique de mon language musical (Technika mojego języka muzycznego, 1944).

Rytmika

Messiaen był przeciwnikiem tradycyjnej, europejskiej rytmiki opartej na stałym metrum i miarowości. Interesowały go rytmy swobodne, z nierównych wartości. Stworzył system rytmów opartych przede wszystkim o stopy wzorowane na starogreckiej poezji oraz o rytmy hinduskie. Podobnie jak w przypadku skal, również i w tych formułach rytmicznych charakterystyczną cechą jest ich symetryczność, a więc identyczność bez względu na to, czy wykonuje się je od przodu, czy od tyłu. Dlatego Messiaen nazwał je „rytmami nieodwracalnymi”. W formułach tych Messiaen wprowadza nieregularności, zaburząjące wyjściową symetrię, najczęściej wstawiając w strukturę rytmiczną krótką wartość rytmiczną lub pauzę albo wydłużając jedną z wartości pierwotnego rytmu przez użycie kropki przy nucie. Wartość rytmiczną deformującą symetrię struktury kompozytor nazywał „dodaną”.

Kompozycje

Lata pracyTytuł dziełaGatunek (obsada)
1928 -1960Le banquet céleste, for organ, I/1Utwór organowy
1928 -1929Preludes, cykl ośmiu, I/2Utwór fortepianowy
1930Diptyque, I/3Utwór organowy
1930Mélodies, trzy pieśni, I/4Pieśń na sopran i fortepian
1930La Mort du nombre, for soprano, tenor, violin & piano, I/6Pieśń na sopran, tenor, skrzypce i fortepian
1931Le Tombeau resplendissant, I/7Utwór orkiestralny
1932Apparition de l'église éternelle I/8Utwór organowy
1932 -1947Hymne (au Saint Sacrement), I/9Utwór orkiestralny
1932Theme and Variations, I/10Duet na skrzypce i fortepian
1932Fantaisie burlesque, I/11Miniatura fortepianowa
1932 -1933L’ Ascension, 4 meditations, I/12aUtwór orkiestrowy
1932 -1933L’ Ascension, I/12bUtwór organowy
1935La Nativité du Seigneur, 9 meditations, I/14Utwór organowy
1930Les Offrandes oubliées, méditations symphoniques, 15/aUtwór orkiestralny
1930Les Offrandes oubliées, méditations symphoniques, 15/bUtwór organowy
1935Vocalise-étude, I/15Pieśń na sopran i organy
1935Pie’ce pour le tombeau de Paul Dukas, I/16Utwór fortepianowy
1936 -1937Poe’mes pour Mi, I/17aPieśń na sopran i fortepian
1936 -1937Poe’mes pour Mi, I/17bPieśń na sopran i orkiestrę
1937O sacrum convivium!, I/18Pieśń na sopran i fortepian
1938Chants de terre et de ciel, I/19Pieśń na głos i fortepian
1939Le Corps glorieux, I/20Utwór organowy
1940 -1941Quatuor pour la fin du temps, I/22Kwartet skrzypce, wiolonczela, klarnet i fortepian
1943Rondeau, I/24Rondo na fortepian
1943Visions de l’Amen, I/25Duet Fortepianowy
1943 -1944Trois petites liturgies, I/26Utwór sakralny na chór żeński. fortepian, fale Martenota, perkusję i instrumenty smyczkowe
1944Vingt regards sur l’enfant Jésus, I/27Cykl utworów fortepianowych
1945Harawi, I/28Pieśń na sopran i fortepian
1948 -1990Turangalîla-symphonie, I/29Symfonia na monumentalny skład orkiestry, z fortepianem i falami Martenota
1949Cantéyodjayâ, I/30Utwór fortepianowy
1948Cinq rechants, I/31Utwór na dwanaście głosów
1949 -1950Études de rhythme, I/32-35Etiudy fortepianowe
1949 -1950Messe de la Pentecôte I/36Utwór organowy
1951Le merle noir, I/37Sonata na flet z towarzyszeniem fortepianu
1951Livre d’orgue, I/38Utwór organowy
przed 1953Chant donné, I/39Utwór kameralny
1953Réveil des oiseaux, I/40Koncert fortepianowy
1955 -1956Oiseaux exotiques, for piano, 11 winds & 7 percussion, I/41Koncert fortepianowy z towarzyszeniem 11 instrumentów dętych i perkusji
1956 -1958Catalogue d’oiseaux (7 zeszytów), I/42Pieśń na głos i fortepian
1959 -1960Chronochromie, I/43Utwór orkiestralny
1960Verset pour la Fête de la Dédicace, I/44Utwór organowy
1963Monodie, I/45aUtwór organowy
1962Sept hai „kai”, for piano, I/45Koncert fortepianowy z towarzyszeniem 13 instrumentów dętych, 8 skrzypiec i 7 perkusji
1963Couleurs de la cité céleste, I/46Utwór na fortepian z towarzyszeniem 13 instrumentów dętych i 6 perkusji
1963 -1964Et exspecto resurrectionem mortuorum, I/47Utwór na 34 instrumenty dęte i 3 perkusje
1965 -1969La Transfiguration de Notre-Seigneur Jésus-Christ, I/48Sakralna muzyka na chór i orkiestrę
1969Méditations sur le myste’re de la Sainte Trinité, I/49Utwór organowy
1970La Fauvette des jardins, I/50Utwór fortepianowy
1971 -1974Des Canyons aux étoiles I/51Koncert fortepianowy
1975 -1983Saint François d’Assise, I/52Opera
1984Livre du Saint-Sacrement, I/53Utwór organowy
1985Petites esquisses d’oiseaux (6 utworów), I/54Koncert fortepianowy
1986Un Vitrail et des oiseaux, I/55Utwór orkiestralny
1987La Ville d’en haut, I/56Utwór orkiestralny
1989Un Sourire, I/57Utwór orkiestralny
1991Piece, I/58Kwintet fortepianowy
1945Chant des Déportés, I/60Sakralna muzyka na chór i orkiestrę
1988 -1992Eclairs sur l’au-delá, I/61Utwór orkiestralny
1990 -1992Concert a’ quatre, for flute, cello, piano & orchestra, I/62Koncert na flet, skrzypce i fortepian z orkiestrą
1917La Dame de Shalott, II/1Utwór fortepianowy
1921Ballades (2) de Villion, II/2Pieśń na głos i fortepian
1923Les seins coupés de Ste. AgatheUtwór organowy
1925La tristesse d’un grand ciel blanc, II/3Utwór fortepianowy
1927Esquisse modale, II/4Utwór organowy
1928Fugue d-moll, II/5Wariacja organowa
1928Variations écossaises, II/6Utwór orkiestralny
1928Le banquet eucharistique, II/7Utwór organowy
1928L’hôte aimable des âmes, II/8Utwór orkiestralny
1930Simple chant d’une âme, II/9Utwór orkiestralny
1931Fugue sur un sujet de Georges Hüe, II/10Utwór kameralny
1931L’ensorceleuse, II/11Kantata
1933Fantasie, II/12Duet skrzypce i fortepian
1933Mass, for 8 sopranos & 4 violins, II/13Msza na 8 sopranów i 4 skrzypiec
1937Fe^te des belles eaux, II/14Muzyka elektroniczna na 6 fal Martenota
1938Monodies (2) en quarts de ton, II/15Muzyka elektroniczna mikrotonowa na fale Martenota
1941Choeurs pour une Jeanne d’Arc II/16Sakralna muzyka na chór
1942Musique de sce’ne pour un Oedipe, II/17Muzyka elektroniczna na fale Martenota
1986Chant (dans le style Mozart)Sonata na klarnet
ca. 1930 -1935Offrande au Saint-SacrementUtwór organowy
1937OraisonMuzyka elektroniczna na fale Martenota
1964PréludeUtwór fortepianowy

Zobacz też

Przypisy

  1. Dokładne tłumaczenie tytułu Quatuor pour la fin du temps brzmi: „Kwartet na koniec czasów” (lub czasu). Zdaniem T. Kaczyńskiego wersja „Kwartet na koniec Świata” jest dla polskiego czytelnika bardziej sugestywna i komunikatywna.
  2. Alex Ross, The Rest Is Noise – Messiaen’s Birds.
  3. Olivier Messiaen. Kyoto Prize. [dostęp 2018-10-03]. (ang.).

Bibliografia

  • Włodzimierz Poźniak, Olivier Messiaen, „Ruch Muzyczny” 1948, nr 12, s. 7-9.
  • Stefan Kisielewski, O Olivierze Messiaenie (1956), w: tegoż, Z muzyką przez lata, Kraków 1957, s. 191.
  • Mieczysława Hanuszewska, Olivier Messiaen, „Ruch Muzyczny” 1961, nr 24, s. 9-11.
  • Tadeusz A. Zieliński, Messiaenowskie ucieczki od muzyki, „Ruch Muzyczny” 1971, nr 18, s. 3-5.
  • Bohdan Pociej, Messiaen, „Ruch Muzyczny” 1971, nr 22, s. 14.
  • Tadeusz Kaczyński, Tristan i Izolda Messiaena. Przed polskim prawykonaniem „Turangalîli”, „Rych Muzyczny” 1972, nr 9, s. 12-13.
  • Olivier Messiaen, Technika mojego języka muzycznego, przeł. Józef Świder, „Res Facta” nr 7, 1973, s. 135.
  • Elżbieta Szczepańska-Malinowska, Kwartet na koniec świata, „Ruch Muzyczny” 1978, nr 22, s. 9.
  • esm [Elżbieta Szczepańska-Malinowska], Przemienienie Pańskie, „Ruch Muzyczny” 1978, nr 23, s. 14.
  • Andrzej Chłopecki, Tadeusz Kaczyński, Olgierd Pisarenko, Tadeusz Zieliński, Messiaen: La Transfiguration, „Ruch Muzyczny” 1978, nr 24, s. 9.
  • Tadeusz Kaczyński, Messiaen, Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1984.
  • Krzysztof Baculewski, Olivier Messiaen w Polsce. Diariusz podróży, „Ruch Muzyczny” 1989, nr 24, s. 10.
  • Z Olivierem Messiaenem rozmawia Claude Samuel, przeł. Jakub Burzyński, „Dysonanse” 1998, nr 2, s. 20.
  • Jerzy Stankiewicz, Messiaen, w: Encyklopedia Muzyczna PWM, t. M, red. Elżbieta Dziębowska, Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2000, s. 212.
  • Recepcja twórczości Oliviera Messiaena. Materiały Międzynarodowej Konferencji Naukowej 11-12 grudnia 1998 r., red. Maria Zduniak, Wrocław 2000.
  • Ewa Szczecińska, „Za swoich mistrzów wybrałem ptaki”, „Tygodnik Powszechny” nr 50 z 14.12.2008, s. 32.
  • Olivier Messiaen we wspomnieniach i refleksji badawczej, red. Marta Szoka i Ryszard Daniel Golianek, Łódź: Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi, 2009.

Media użyte na tej stronie

Lezing Franse compoist Olivier Messianen in Koninklijk Conservatorium in Den Haa, Bestanddeelnr 933-8262.jpg
Autor: Rob Croes / Anefo, Licencja: CC0
Collectie / Archief : Fotocollectie Anefo

Reportage / Serie : [ onbekend ]
Beschrijving : Lezing Franse compoist Olivier Messianen in Koninklijk Conservatorium in Den Haag
Datum : 27 november 1986
Locatie : Den Haag, Zuid-Holland
Trefwoorden : componisten, lezingen
Persoonsnaam : Olivier Messianen
Instellingsnaam : Koninklijk Conservatorium Den Haag
Fotograaf : Croes, Rob C. / Anefo
Auteursrechthebbende : Nationaal Archief
Materiaalsoort : Negatief (zwart/wit)
Nummer archiefinventaris : bekijk toegang 2.24.01.05

Bestanddeelnummer : 933-8262
Ordre de la couronne de Chene Commandeur ribbon.svg
Autor: Boroduntalk, Licencja: CC BY 3.0
Baretka Komandora Orderu Korony Dębowej (Luxemburg)
Messiaen1910.jpg
Young Olivier Messiaen with his father and mother in Avignon, 1910
BEL Kroonorde Commandeur BAR.svg
Baretka: Order Korony – Komandor (Belgia).
(Ordre de la Couronne – Commandeur).
(De Kroonorde – Commandeur).
Ordre national du Merite GC ribbon.svg
Autor: Boroduntalk, Licencja: CC BY 3.0
Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape .
Modi.jpg
Modi (Messiaen)
Ordre national du Merite GO ribbon.svg
Autor: Borodun, Licencja: CC BY 3.0
Ribbon bar: l'Ordre national du Mérite, Grand Officier