Opinia naukowa o zmianie klimatu

Badania akademickie nad konsensusem naukowym w sprawie antropogeniczności globalnego ocieplenia wśród klimatologów (2010-2015) wskazują, że poziom tego konsensusu koreluje z wiedzą specjalistyczną w zakresie nauk o klimacie[1]. Badanie z 2019 r. wykazało, że zgodność naukowców w tej sprawie wynosi 100%[2], a badanie z 2021 r. wykazało, że ten konsensus przekracza 99%[3].
Zgodność obserwacji zmian średniej globalnej temperatury. Dane od NASA, NOAA, Berkeley Earth oraz agencje meteorologiczne Wielkiej Brytanii i Japonii.

Narodowe i międzynarodowe akademie nauk oraz profesjonalne stowarzyszenia wytworzyły silny naukowy konsensus na temat globalnego ocieplenia. Niemal wszyscy (97%-98%[4][5][6], 99,994%[7]) klimatolodzy aktywnie publikujący artykuły o klimacie są zdania, że od połowy XX w. klimat Ziemi się ociepla i jest to spowodowane głównie przez aktywność człowieka. Oceny te potwierdzają i popierają stanowisko Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC)[8].

Artykuł ten dokumentuje opinię naukową przedstawioną przez syntetyczne raporty, ciała naukowe o narodowym lub międzynarodowym znaczeniu i badania opinii wśród klimatologów. Poglądy indywidualnych naukowców, poszczególnych uniwersytetów lub laboratoriów, ani opinie list jednostek powstałych w wyniku samoselekcji, np. petycje, nie są w nim uwzględnione.

Raporty syntetyczne

Raporty syntetyczne to przegląd literatury naukowej, integrujący wyniki niezależnych od siebie badań, w celu zapewnienia szerszego zrozumienia lub opisania stanu wiedzy na dane zagadnienie[9].

Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC) 2007

W lutym 2007 IPCC opublikował podsumowanie tworzonego wówczas Czwartego raportu IPCC. W przedstawionym raporcie IPCC stwierdziła, że większość (> 50%) obserwowanego globalnego ocieplenia obserwowanego od połowy XX wieku z prawdopodobieństwem powyżej 90% jest spowodowana wzrostem stężenia gazów cieplarnianych w atmosferze w wyniku działalności człowieka. Prawdopodobieństwo zmian klimatu wyłącznie pod wpływem czynników naturalnych oceniano na mniej niż 5%. W tym przypadku za globalne ocieplenie uznano wzrost średnich temperatur globalnych o 0,75 °C na przestrzeni ostatnich 100 lat. Pełny raport IPCC ukazał się w marcu 2007 roku[10][11].

Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC) 2014

Bazując na 9200 recenzowanych naukowo artykułach, IPCC stwierdził, że ocieplenie klimatu jest jednoznaczne (unequivocal). Ziemię czekają bezprecedensowe zmiany na przestrzeni dekad, a nawet mileniów, włączając ogrzewanie się atmosfery i oceanów, zmniejszenie pokrywy śniegowej i lodowej, oraz wzrost poziomu morza. Emisje gazów cieplarnianych, napędzana w dużym stopniu wzrostem ekonomicznym i ludności, doprowadziły ich stężenia do poziomów nie spotykanych w atmosferze od co najmniej 800 tys. lat. Jest niezwykle prawdopodobne [zgodnie z konwencją przyjętą w raporcie oznacza to prawdopodobieństwa 95%–100%], że człowiek wpłynął w sposób dominujący na obserwowane od połowy XX wieku ocieplenie.

Federal Climate Change Science Program

Powołana w 2002 przez rząd George’a Busha Federal Climate Change Science Program opublikowała 2 maja 2006 pierwsze z 21 sprawozdań, gdzie ogłoszono:

Badania [...] wykazują wyraźne dowody wpływu człowieka na system klimatyczny (przez zmiany w gazach cieplarnianych, aerozolach i ozonie stratosferycznym). Zaobserwowanych zmian w ostatnich 50 latach nie można wytłumaczyć samymi naturalnymi procesami, ani też przez same efekty przelotnych składników atmosfery (jak aerozole i ozon troposferyczny)[12].

W sprawozdaniu z 29 maja 2008 napisano:

Jest ogólnie przyjęte przez formalne badania z atrybucją, że globalne ocieplenie w ostatnich 50 latach spowodowane jest głównie wskutek wywołanych przez człowieka wzrostów w gazach zdolnych zatrzymywać ciepło[13].

Berkeley Earth Surface Temperature

Projekt Berkeley Earth był wspierany przez U.S. Department of Energy oraz Lawrence Berkeley National Laboratory. Jego celem było zebranie i przenalizowanie większej liczby danych ze stacji meteorologicznych niż w poprzednich badaniach. Zarówno zbiory danych, zastosowane metody analityczne oraz oprogramowanie zostały udostępnione publicznie.

Głównym wnioskiem była obserwacja, że w ciągu ostatnich 250 lat średnia temperatura na Ziemi wzrosła o 1,5 °C, z czego o 0,9 °C w ciągu ostatnich 50 lat. Największy wpływ na te zmiany ma aktywność wulkaniczna oraz antropogeniczna emisja gazów cieplarnianych. Wpływ aktywności słonecznej jest niewielki[14][15].

Organizacje zgadzające się

Akademie nauk

InterAcademy Council

Reprezentująca akademie nauki i techniki z całego świata, złożona z 15 przewodniczących krajowych akademii[16][17] InterAcademy Council (IAC) w 2007 roku opublikowała raport zatytułowany Lighting the Way: Toward a Sustainable Energy Future. Mówi on m.in.:

Obecne wzorce surowców energetycznych i użytkowania energii okazują się bardzo szkodliwe dla długoterminowego dobrobytu ludzkości. Integralność kluczowych systemów naturalnych już jest w niebezpieczeństwie z powodu zmian klimatu, spowodowanych emisją atmosferycznych gazów cieplarnianych[18].

Potrzeba wspólnych starań na rzecz podniesienia wydajności energetycznej i ograniczenia roli węgla w światowej gospodarce[19].

International Council of Academies of Engineering and Technological Sciences (CAETS)

W październiku 2007 International Council of Academies of Engineering and Technological Sciences wystosował Statement on Environment and Sustainable Growth[20]:

Tak jak odnotował to Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC), większość zaobserwowanego globalnego ocieplenia od połowy XX wieku jest najprawdopodobniej spowodowana emisją gazów cieplarnianych wyprodukowanych przez człowieka; to ocieplenie będzie nieustannie kontynuowane, jeżeli obecne emisje antropogeniczne będą kontynuowane lub, co gorsza, będą się niekontrolowanie zwiększać.

CAETS popiera współczesne apele, aby zredukować lub kontrolować emisje gazów cieplarnianych do akceptowalnych norm, tak szybko jak to tylko możliwe.

Wspólne oświadczenie akademii nauk z 2001

W 2001 narodowe akademie z Australii, Belgii, Brazylii, Chin, Francji, Indii, Indonezji, Irlandii, Kanady, Karaibów, Malezji, Niemiec, Nowej Zelandii, Szwecji, Wielkiej Brytanii i Włoch wystosowały wspólne oświadczenie, w którym uznają IPCC za ciało reprezentujące naukowy konsensus w sprawie zmian klimatu[21].

Wspólne oświadczenie akademii nauk z 2005

W 2005 narodowe akademie nauk krajów G8 oraz Brazylia, Chiny i Indie (trzy kraje emitujące największą ilość gazów cieplarnianych z wszystkich krajów rozwijających się) podpisały oświadczenie w sprawie globalnej odpowiedzi na zmianę klimatu. Deklaracja uznaje wnioski IPCC i podkreśla, że dowody naukowe są wystarczające do podjęcia natychmiastowych działań[22].

Wspólne oświadczenie akademii nauk z 2007

W związku ze szczytem grupy G8 2007 narodowe akademie nauk krajów G8+5 wystosowały deklarację, wspominając Wspólne oświadczenie akademii nauk z 2005 i potwierdzając zgodność swojego stanowiska z tamtejszą deklaracją w oparciu o najnowsze badania[23].

Trzynaścioro sygnatariuszy to narodowe akademie nauk z Brazylii, Chin, Francji, Indii, Japonii, Kanady, Meksyku, Niemiec, Rosji, Republiki Południowej Afryki, Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Włoch.

Network of African Science Academies

W 2007 Network of African Science Academies wręczyło przywódcom obradującym na szczycie G8 w Niemczech wspólne „Oświadczenie nt. samowystarczalności, wydajności energii i zmian klimatu” (ang. Statement on sustainability, energy efficiency, and climate change).

W oparciu o obecne dowody, w globalnym środowisku naukowym istnieje konsensus, że działalność człowieka to główne źródło zmiany klimatu, a spalanie paliw kopalnych ponosi w znacznej mierze odpowiedzialność za tę zmianę[24].

IPCC należą się gratulacje za wkład włożony w uświadamianiu społeczeństwa o zależnościach istniejących pomiędzy energią, klimatem i samowystarczalnością.

Trzynaścioro sygnatariuszy to narodowe akademie nauk Kamerunu, Ghany, Kenii, Madagaskaru, Nigerii, Senegalu, Republiki Południowej Afryki, Sudanu, Tanzanii, Ugandy, Zambii, Zimbabwe i Afrykańska Akademia Nauk (AAS).

European Academy of Sciences and Arts

W marcu 2007 European Academy of Sciences and Arts wystosowała formalną deklarację, w której oświadczyła:

Działalność człowieka jest najprawdopodobniej odpowiedzialna za ocieplenie klimatu. Większość klimatycznego ocieplenia w ostatnich 50 latach jest prawdopodobnie spowodowana wzrostem koncentracji gazów cieplarnianych w atmosferze. Udokumentowane długoterminowe zmiany klimatu to zmiany temperatury i lodu Arktyki, rozległe zmiany w ilościach opadów, zasolenie oceanów, rozkład wiatrów i pogoda ekstremalna, wliczając w to susze, silne opady, fale upałów i intensywność cyklonów tropikalnych[25].

Polska Akademia Nauk (PAN)

Oświadczenie Polskiej Akademii Nauk z 13 grudnia 2007 głosi, że problem globalnego ocieplenia i zmian klimatycznych „jest jednym z najbardziej dramatycznych wyzwań współczesności”. Przywołując apele IPCC, stwierdzono, że „jest powinnością nauki polskiej i władz państwowych, aby w sposób przemyślany, zorganizowany i aktywny włączyć się w realizację tych idei”. Wzrost stężenia dwutlenku węgla i „innych, szkodliwych gazów generowanych przez działalność człowieka” został określony jako „fakty”[26]. W czerwcu 2009 Komitet Geofizyki PAN zajmujący się badaniami fizyki atmosfery i klimatu przedstawił Stanowisko w sprawie współczesnej zmiany klimatu[27]. w którym stwierdza: „Scenariusze dotyczące zmiany klimatu opracowane za pomocą modeli matematycznych są wprawdzie obarczone niepewnością, ale powinny być brane pod uwagę przy podejmowaniu decyzji politycznych i gospodarczych. Kolejne raporty Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC), laureata Pokojowej Nagrody Nobla 2007, są, mimo pewnych niedostatków, najlepszą i najbardziej kompetentną syntezą badań na temat klimatu Ziemi. (....) Środowisko [naukowe] poważnie traktuje tezę, że niezależnie od naturalnej zmienności klimatu istotne i potencjalnie groźne jego zmiany – w szczególności globalne ocieplenie – są także skutkiem działalności człowieka.”

Naukowe ogólne

Europejska Fundacja Nauki (ESF)

W 2007 Europejska Fundacja Nauki opublikowała „Position Paper” Impacts of Climate Change on the European Marine and Coastal Environment, w którym stwierdza:

Istnieją przekonujące dowody, iż od czasu rewolucji przemysłowej działalność człowieka, skutkująca wzrostem stężeń gazów cieplarnianych, stała się głównym czynnikiem zmian klimatycznych. Gazy te wpływają na globalny klimat, kumulując ciepło w troposferze, podnosząc tym samym średnią temperaturę planety oraz zmieniając globalną cyrkulację powietrza i schematy opadów. Dokument konkluduje: Niezbędne są bieżące działania krajowe i międzynarodowe, mające na celu powstrzymanie i ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, chociaż obecne stężenie gazów cieplarnianych w atmosferze i jego skutki przetrwają zapewne dziesięciolecia[28].

American Association for the Advancement of Science (AAAS)

W 2006 American Association for the Advancement of Science wystosowała oficjalne oświadczenie na temat zmian klimatu, które stwierdza:

„Dowody naukowe są jasne: spowodowana przez działalność człowieka globalna zmiana klimatu ma miejsce i jest to rosnące zagrożenie dla społeczeństwa...Tempo zmian i dowody na szkodliwość wzrosły wyraźnie w ciągu ostatnich pięciu lat. Czas teraz na kontrolę emisji gazów cieplarnianych.”[29]

Międzynarodowa Rada Nauki (ICSU)

W październiku 2007 Międzynarodowa Rada Nauki wydała „kluczowe oświadczenie ICSU” (ang. key ICSU statement), w którym zgodziła się, że „ustalone jest już ponad wszelką wątpliwość, że następuje zmiana klimatu, a w znacznej mierze spowodowane jest to działalnością człowieka. IPCC jest jednym z wielu przykładów na potrzebę zapewnienia naukowego zrozumienia jako podstawę rozsądnej polityki[30].

Federacja Naukowców Amerykańskich (FAS)

W Energy and Environment Overview Federacja Naukowców Amerykańskich stwierdza, że „nie ma poważnych wątpliwości, że działalność człowieka zmienia klimat ziemski w potencjalnie katastroficzny sposób. Nawet sceptycy muszą przyznać, że ryzyko jest prawdziwe, a rozwaga nakazuje działanie, choćby jako polisa ubezpieczeniowa; jedyna poważna debata to jak najlepiej zareagować.”[31]

National Research Council (NRC)

W 2001 Committee on the Science of Climate Change amerykańskiego National Research Council opublikował Climate Change Science: An Analysis of Some Key Questions[32] wyrażające opinię nt. obecnej zmiany klimatu:

„Zmiany zaobserwowane w ostatnich kilku dekadach są prawdopodobnie w większości spowodowane przez działalność człowieka, choć nie możemy wykluczyć, że znaczna część tych zmian jest także wynikiem zmienności naturalnej. Wywołane przez człowieka ocieplenie i powiązany wzrost poziomu morza oczekiwane są na cały XXI wiek... Konkluzja IPCC, że większość zaobserwowanego ocieplenia w ostatnich 50 latach ma miejsce prawdopodobnie wskutek wzrost koncentrachu gazów cieplarnianych, prawidłowo odzwierciedla obecną opinię środowiska naukowego na ten temat.”[32]

Meteorologia/Oceanografia

Światowa Organizacja Meteorologiczna (WMO)

W oświadczeniu Statement at the Twelfth Session of the Conference of the Parties to the U.N. Framework Convention on Climate Change zaprezentowanym 15 listopada 2006, Światowa Organizacja Meteorologiczna stwierdza potrzebę „zapobiegniecia niebezpiecznym ingerencjom antropogenicznym w system klimatyczny.” WMO jest zdania, że „sprawozdania naukowe potwierdziły, że działalność człowieka faktycznie zmienia skład atmosfery, w szczególności poprzez spalanie paliw kopalnych do porodukcji energii i transoprtacji.” Stwierdza też, że „obecne stężenie atmosfertczne CO2 nie było większe od ostatnich 420 000 lat”, a raporty IPCC dostarczają najbardziej autorytatywnych, aktualizowanych porad naukowych.”[33]

Amerykańskie Towarzystwo Meteorologiczne (AMS)

W oświadczeniu przyjętym przez Radę American Meteorological Society (AMS Council) 9 lutego 2003 napisano:

„Są teraz wyraźne dowody, że średnia roczna temperatura powierzchni Ziemi wzrastała w ostatnich 200 latach. Są też wyraźne dowody, że ilość gazów cieplarnianych w atmosferze w tym okresie wzrastała. W ostatniej dekadzie nastąpił znaczny postęp umożliwiający lepsze zrozumienie systemu klimatycznego i udoskonalone prognozy długoterminowej zmiany klimatu... Działalność człowieka stała się głównym źródłem zmian w środowisku. Wielce pilną kwestią są klimatyczne konsekwencje wzrastających atmosferycznych ilości gazów cieplarnianych... Ponieważ gazy cieplarniane wciąż wzrastają, prowadzimy w istocie globalny eksperyment klimatyczny, nie planowany ani nie kontrolowany, którego wynik może stanowić bezprecedensowe wyzwania dla naszej wiedzy i przezorności, a także mieć znaczny wpływ na nasze naturalne i społeczne systemy.”[34]

Royal Meteorological Society

W lutym 2007, po wydaniu podsumowania Czwartego Raportu IPCC, Royal Meteorological Society wydało oświadczenie popierające raport. Poza odnoszeniem się do IPCC jako „najlepszymi klimatologami na świecie” stwierdzili, że zmiana klimatu dzieje się „wskutek emisji od czasów industrializacji; wprawiliśmy już w ruch kolejne 50 lat globalnego ocieplania się – co czynimy teraz zadecyduje jak się to pogorszy”[35].

Australian Meteorological and Oceanographic Society (AMOS)

Australian Meteorological and Oceanographic Society opublikowała Statement on Climate Change, gdzie oświadczyła:

„Globalna zmiana klimatu i globalne ocieplenie są prawdziwe i zauważalne... Jest wysoce prawdopodobne, że działalność człowieka, która spowodowała wzrost koncentracji gazów cieplarnianych ponosi główną odpowiedzialność za obserwowane ocieplenie od 1950... Stężenie atmosferyczne dwutlenku węgla wzrosło o ponad 30% od początku ery przemysłowej i jest obecnie większe niż kiedykolwiek w ciągu ostatnich 650 000 lat. Ten wzrost to bezpośredni skutek spalania paliw kopalnych, deforestacji na dużą skalę i innych działań człowieka.”[36]

Canadian Foundation for Climate and Atmospheric Sciences (CFCAS)

Canadian Meteorological and Oceanographic Society (CMOS)

W 2007 Canadian Meteorological and Oceanographic Society wystosowało następujące oświadczenie:

„CMOS udziela poparcia procedurze okresowej oceny klimatu przeprowadzanej przez Międzyrządowy Zespół do spraw Zmian Klimatu i popiera wnioski w Trzecim Raporcie, stwierdzającym, że bilans dowodów naukowych sugeruje zauważalny wpływ człowieka na klimat globalny”[37]

Nauki o Ziemi

Amerykańska Unia Geofizyczna (AGU)

Oświadczenie Amerykańskiej Unii Geofizycznej wystosowane w 2003 i skorygowane w 2007 przyznaje, że wzrastające koncentracje antropogenicznych gazów cieplarnianych powodowały i nadal będą powodować ocieplenie globalnej temperatury powierzchni Ziemi[38].

Geological Society of America (GSA)

W 2006 Geological Society of America wydała następujące oświadczenie nt. globalnej zmiany klimatu:

„Geological Society of America (GSA) popiera naukowe wnioski, że klimat Ziemi się zmienia; zmiany klimatu mają miejsce częściowo wskutek działalności człowieka, a prawdopodobne skutki zmiany klimatu będą znaczne i ślepe na geopolityczne granice. Ponadto, potencjalne następstwa globalnej zmiany klimatu i skala czasowa, w której takie zmiany mogą się prawdopodobnie zdarzyć, wymagają aktywnego, efektywnego i długoterminowego planowania.”[39]

Stratigraphy Commission of the Geological Society of London

Geological Society of London oświadczyła, że

„dowody na wywołanie przez człowieka zmiany klimatu są już przekonujące, a potrzeba podjęcia bezpośredniego działania przymusowa.”[40]

Międzynarodowa Unia Geodezji i Geofizyki (IUGG)

W lipcu 2007 Międzynarodowa Unia Geodezji i Geofizyki przyjęła uchwałę The Urgency of Addressing Climate Change. IUGG zauważa:

„szczegółowe i szeroko akceptowane i wspierane sprawozdania naukowe przeprowadzone przez Intergovernmental Panel on Climate Change oraz regionalne i narodowe ciała, które pewnie ustaliły, na podstawie dowodów naukowych, że działalność człowieka to główny powód niedawnej zmiany klimatu.”

Ponadto:

„dalsze poleganie na spalaniu paliw kopalnych jako głównego źródła energii dla świata doprowadzi do dużo wyższych atmosferycznych koncentracji gazów cieplarnianych, które z kolei spowodują znaczny wzrost temperatury powierzchni, poziomu morza, zakwaszenie oceanów i podobne następstwa dla środowiska i społeczeństwa.”[41]

Międzynarodowa Unia Nauk Geologicznych (IUGS)

W swoim prospekcie Climate Change dla projektu Międzynarodowy Rok Planety Ziemia IUGS stwierdza:

„pogląd, że człowiek wywarł znaczące piętno na niedawnej zmianie klimatu jest już przekonujący, a wylesianie, budowanie i antropogeniczne emisje gazów silnie oddziałują na ocieplenie Ziemi.”
„Wiemy, że działalność człowieka wywołała zmiany w chemii atmosfery i pokrywach terenów, spowodowała też poważne zubożenie bioróżnorodności.”[42]

Europejska Unia Nauk o Ziemi (EGU)

W lipcu 2005 Europejska Unia Nauk o Ziemi wystosowała oświadczenie wspierające wspólne oświadczenie akademii nauk nt. globalnej odpowiedzi na zmianę klimatu. Dodatkowo EGU zgodziła się, że IPCC:

„reprezentuje najwyższy poziom w nauce o zmianie klimatu, popierany przez znaczące akademie nauk na świecie i ogromną większość badaczy naukowych, co zostało udokumentowane w recenzowanej literaturze naukowej.”[43]

Komitet Geofizyki PAN

W czerwcu 2009 Komitet Geofizyki PAN zajmujący się badaniami fizyki atmosfery i klimatu opublikował Stanowisko w sprawie współczesnej zmiany klimatu, w myśl którego m.in.

„Kolejne raporty Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC), laureata Pokojowej Nagrody Nobla 2007, są, mimo pewnych niedostatków, najlepszą i najbardziej kompetentną syntezą badań na temat klimatu Ziemi i dobrze odzwierciedlają postęp wiedzy na temat procesów klimatotwórczych zachodzących na Ziemi. Raporty te, podobnie jak oryginalne prace naukowe stanowiące ich podstawę, a także prace naukowe, które ukazały się po opublikowaniu ostatniego Raportu IPCC w roku 2007 oraz nowe dane obserwacyjne i wyniki nowych symulacji są publicznie dostępne i podlegają ciągłej, niezależnej weryfikacji ze strony światowego środowiska naukowego. Środowisko to poważnie traktuje tezę, że niezależnie od naturalnej zmienności klimatu istotne i potencjalnie groźne jego zmiany – w szczególności globalne ocieplenie – są także skutkiem działalności człowieka."[27]

24 maja 2018 roku Komitet Geofizyki PAN wydał uaktualnione oświadczenie, w którym podkreśla rolę antropogenicznej emisji węgla.

„Emisje antropogeniczne węgla wynoszą ok. 10 GtC rocznie i na razie nie wykazują tendencji spadkowych. Obliczenia wskazują, że wypełnienie zobowiązań niedawnych Porozumień Paryskich o utrzymaniu wzrostu średniej temperatury na świecie znacznie niższego niż 2 °C powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej i dążeniu do tego, by ograniczyć wzrost do 1,5 °C, do roku 2100, nie będzie możliwe bez szybkiej redukcji emisji gazów cieplarnianych nie później niż do 2030 roku i neutralności węglowej w skali planety przed końcem XXI wieku.”[44]

Paleoklimatologia

American Quaternary Association (AMQUA)

American Quaternary Association stwierdza, że:

niewielu wiarygodnych naukowców wątpi już we wpływ człowieka na udokumentowany wzrost globalnej temperatury od Rewolucji Przemysłowej”, przytaczając „rosnącą liczbę dowodów naukowych, że ocieplenie atmosfery, szczególnie w ostatnich 50 latach, spowodowane jest bezpośrednio działalnością człowieka[45].

International Union for Quaternary Research (INQUA)

W oświadczeniu nt. zmian klimatu, International Union for Quaternary Research przytacza podstawowe wnioski IPCC oraz wzywa „wszystkie narody do podjęcia bezzwłocznych działań, zgodnie z ustaleniami UNFCCC”.

„Działalność człowieka powoduje obecnie wzrost atmosferycznych koncentracji gazów cieplarnianych – wliczając dwutlenek węgla, metan, ozon troposferyczny i tlenek azotu – znacznie powyżej poziomu sprzed ery przedprzemysłowej. Wzrosty w gazach cieplarnianych powodują wzrost temperatury... Naukowe zrozumienie zmiany klimatu jest wystarczająco klarowne by zmotywować narody do podjęcia bezzwłocznych działań... Minimalizacja ilości dwutlenku węgla docierającego do atmosfery to ogromne wyzwanie, lecz musi stać się globalnym priorytetem.”[46]

Inne

Amerykański Instytut Fizyki (AIP)

Kierownictwo Amerykańskiego Instytutu Fizyki udzieliło poparcia oświadczeniu Amerykańskiej Unii Geofizycznej o zmianie klimatu wskutek działalności człowieka z grudnia 2003[47].

Amerykańskie Towarzystwo Astronomiczne (AAS)

Amerykańskie Towarzystwo Astronomiczne wsparło oświadczenie AGU 2 czerwca 2004[48].

Amerykańskie Towarzystwo Chemiczne (ACS)

American Chemical Society stwierdziło:

Wnikliwe i wyczerpujące oceny naukowe wyraźnie wykazały, że system klimatyczny Ziemi zmienia się gwałtownie w odpowiedzi na obciążenie wzrostem atmosferycznych gazów cieplarnianych i pyłów zawieszonych (IPCC, 2007). Bardzo trudno jest wątpić, że zaobserwowane trendy klimatu spowodowane są działalnością człowieka. Ryzyko jest autentyczne, a podjęcie działania w celu redukcji zagrożeń w związku ze zmianą klimatu niecierpiące zwłoki[49].

Amerykańskie Towarzystwo Fizyczne (APS)

Amerykańskie Towarzystwo Fizyczne wystosowało w listopadzie 2007 oficjalne oświadczenie o zmianie klimatu:

Emisje gazów cieplarnianych wskutek działalności człowieka zmieniają atmosferę w sposób oddziałujący na klimat Ziemi. Do gazów cieplarnianych zalicza się dwutlenek węgla, a także metan, podtlenek azotu i inne gazy. Są one emitowane wskutek spalania paliw kopalnych i zakresu przemysłowych i rolniczych procesów.
Dowody są niepodważalne: ma miejsce globalne ocieplenie. Jeżeli nie zostaną podjęte żadne inicjatywy redukujące, mogą wystąpić istotne zaburzenia fizycznych i ekologicznych systemów ziemskich, systemów społecznych, bezpieczeństwa i zdrowia człowieka. Poczynając od teraz, musimy zredukować emisje gazów cieplarnianych[50].

Engineers Australia (IEAust)

W 2007 Institution of Engineers Australia wydało oświadczenie, w którym stwierdziło:

„Engineers Australia uważa, że Australia musi zareagować rychło i aktywnie wraz z oczekiwaniami globalnymi, by rozwiązać sprawę zmiany klimatu jako ekonomicznego, społecznego i przyrodniczego zagrożenia.”[51]

Oświadczenia alternatywne

American Association of State Climatologists (AASC)

Oświadczenie American Association of State Climatologists z 2001 zwraca uwagę na trudności przy przewidywaniu efektów globalnego ocieplenia, choć uznaje wpływ działalności człowieka na klimat[52].

American Association of Petroleum Geologists (AAPG)

Oświadczenie American Association of Petroleum Geologists (AAPG) o zmianie klimatu stwierdza, że:

skład członkowski AAPG jest podzielony co do stopnia wpływu antropogenicznego CO2 na niedawny i potencjalny wzrost globalnej temperatury... Pewne modele symulujące klimat przewidują kontynuację trendu ocieplenia, zgodnie z relacjami NAS, AGU, AAAS i AMS. AAPG szanuje te opinie naukowe, lecz chciałby dodać, że obecne prognozy ocieplenia klimatu mogą wchodzić w zakres dobrze udokumentowanej zmienności naturalnej na podstawie danych temperatury o klimacie w przeszłości i danych bezpośrednich. Dane te niekoniecznie popierają scenariusze ekstremalne prognozowane w niektórych modelach[53].

Komitet Nauk Geologicznych PAN

W lutym 2009 Komitet Nauk Geologicznych PAN zajmujący się geologią opublikował stanowisko odnoszące się do antropogenicznej teorii ocieplenia klimatu, wskazujące na znaczną liczbę czynników wpływających na klimat Ziemi, niekompletność danych pomiarowych oraz niedoskonałość modeli, konkludując:

„Dlatego należy bezwzględnie zachować daleko idącą powściągliwość w przypisywaniu człowiekowi wyłącznej, czy choćby tylko dominującej, odpowiedzialności za zwiększoną emisję gazów cieplarnianych, gdyż prawdziwość takiego twierdzenia nie została udowodniona”[54]

Stanowisko KNG PAN opublikowane w 2019 roku zostało skrytykowane przez redakcję portalu Nauka o klimacie (red. Marcin Popkiewicz, konsultacja merytoryczna: prof. Szymon Malinowski)[55].

Przypisy

  1. John Cook i inni, Consensus on consensus: a synthesis of consensus estimates on human-caused global warming, „Environmental Research Letters”, 11 (4), 2016, s. 048002, DOI10.1088/1748-9326/11/4/048002, ISSN 1748-9326 [dostęp 2021-12-12].
  2. James Powell, Scientists Reach 100% Consensus on Anthropogenic Global Warming, „Bulletin of Science, Technology & Society”, 37 (4), 2017, s. 183–184, DOI10.1177/0270467619886266, ISSN 0270-4676 [dostęp 2021-12-12] (ang.).
  3. Mark Lynas, Benjamin Z Houlton, Simon Perry, Greater than 99% consensus on human caused climate change in the peer-reviewed scientific literature, „Environmental Research Letters”, 16 (11), 2021, s. 114005, DOI10.1088/1748-9326/ac2966, ISSN 1748-9326 [dostęp 2021-12-12].
  4. W.R.L. Anderegg i inni, Expert credibility in climate change, „Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America”, 107 (27), 2010, s. 12107–12109, DOI10.1073/pnas.1003187107, ISSN 0027-8424 [dostęp 2021-01-12] (ang.).
  5. The 97% consensus on global warming, Skeptical Science [dostęp 2021-01-12].
  6. Mit: Nauka nie jest zgodna w temacie globalnego ocieplenia | naukaoklimacie.pl, naukaoklimacie.pl [dostęp 2021-01-12] (pol.).
  7. Colin Douglas Mathers, Climate change and the denial of reality, Colin Mathers, 12 października 2019 [dostęp 2021-01-12] (ang.), Recenzja 24210 abstraktów artykułów o zmianie klimatu z lat 2013 i 2014 znalazła tylko 5, które bezpośrednio odrzucają wpływ człowieka na globalne ocieplenie. Jako że dwa z nich były opublikowane przez tego samego autora, daje to wynik 1 na 17352, albo 0,006%.
  8. IPCC: Streszczenie dla decydentów politycznych (Summary for policymakers). [w:] Climate Change 2001: The Scientific Basis [on-line]. s. 2,10. [dostęp 2008-04-20]. rosnąca liczba obserwacji daje zbiorczy obraz ocieplającego się świata i innych zmian w systemie klimatycznym... Istnieją nowe i mocniejsze dowody, że większość ocieplenia zaobserwowanego w ostatnich 50 latach spowodowana jest działalnością człowieka. (ang.).
  9. Ogden, Aynslie and Cohen, Stewart: Integration and Synthesis: Assessing Climate Change Impacts in Northern Canada. 2002. [dostęp 2009-06-12].
  10. Pełny raport IPCC. ipcc-wg1.ucar.edu. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-05-01)]..
  11. Martin Visbeck, From climate assessment to climate services, „Nature Geoscience”, 1 (1), 2007, s. 2–3, DOI10.1038/ngeo.2007.55, ISSN 1752-0894 [dostęp 2021-01-12] (ang.).
  12. Temperature Trends in the Lower Atmosphere. climatescience.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-06)]. www.climatescience.gov.
  13. Weather and Climate Extremes in a Changing Climate www.climatescience.gov.
  14. Berkeley Earth. [dostęp 2012-08-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-15)].
  15. Richard A. Muller: The Conversion of a Climate-Change Skeptic. NY Times, 2012.
  16. Panel Urges Global Shift on Sources of Energy New York Times.
  17. About IAC.
  18. IAC report Lighting the Way: Toward a Sustainable Energy Future Forward „Current patterns of energy resources and energy usage are proving detrimental to the long-term welfare of humanity. The integrity of essential natural systems is already at risk from climate change caused by the atmospheric emissions of greenhouse gases.”.
  19. IAC report Lighting the Way: Toward a Sustainable Energy Future 5.2 Conclusion „Concerted efforts should be mounted for improving energy efficiency and reducing the carbon intensity of the world economy.”.
  20. CAETS Statement on Environment and Sustainable Growth. caets.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-25)]. Oryg. ang.::"As reported by the Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC), most of the observed global warming since the mid-20th century is very likely due to human-produced emission of greenhouse gases and this warming will continue unabated if present anthropogenic emissions continue or, worse, expand without control."..."CAETS, therefore, endorses the many recent calls to decrease and control greenhouse gas emissions to an acceptable level as quickly as possible."
  21. Nauka o zmianach klimatu. Royal Society, maj 2001. [dostęp 2008-04-20].
  22. Joint science academies’ statement: Global response to climate change Czerwiec 2005.
  23. Deklaracja wspólna narodowych akademii nauk z krajów G8+5.
  24. Joint statement by the Network of African Science Academies (NASAC) to the G8 on sustainability, energy efficiency and climate change. 2007. [dostęp 2008-03-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-10)].Oryg. ang.: “A consensus, based on current evidence, now exists within the global scientific community that human activities are the main source of climate change and that the burning of fossil fuels is largely responsible for driving this change.”| publisher=Network of African Science Academies. “The IPCC should be congratulated for the contribution it has made to public understanding of the nexus that exists between energy, climate and sustainability.”.
  25. Lets be Honest. European Academy of Sciences and Arts, 2007-03-03. [dostęp 2008-04-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-10)]. Cytat: Human activity is most likely responsible for climate warming. Most of the climatic warming over the last 50 years is likely to have been caused by increased concentrations of greenhouse gases in the atmosphere. Documented long-term climate changes include changes in Arctic temperatures and ice, widespread changes in precipitation amounts, ocean salinity, wind patterns and extreme weather including droughts, heavy precipitation, heat waves and the intensity of tropical cyclones. The above development potentially has dramatic consequences for mankind’s future.
  26. PAN: Stanowisko Zgromadzenia Ogólnego PAN. 2007-12-13. [dostęp 2008-04-20]. (pol.).
  27. a b http://www.kgeof.pan.pl/images/stories/pliki/Stanowisko_Komitetu.doc
  28. European Science Foundation Position Paper Impacts of Climate Change on the European Marine and Coastal Environment – Ecosystems Approach s. 7–10.
  29. AAAS Board Statement on Climate Change www.aaas.org Grudzień 2006 Cytat: „The scientific evidence is clear: global climate change caused by human activities is occurring now, and it is a growing threat to society....The pace of change and the evidence of harm have increased markedly over the last five years. The time to control greenhouse gas emissions is now.”.
  30. ICSU: ICSU Statement to UNESCO 34th General Conference. [dostęp 2008-05-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-11-13)]. (ang.). Oryg. ang.: “it is now established beyond doubt that climate change is happening, and that much of it is caused by human activity. The IPCC is one of many examples of the importance of providing scientific understanding as a basis for sound policy making.”.
  31. FAS: Energy and Environment Overview. [dostęp 2008-05-21]. (ang.). Oryg. ang.: ”There is no serious doubt that human activity is altering the earth’s climate in potentially catastrophic ways. Even skeptics are forced to admit that the risk is real and that prudence demands action if only as an insurance policy, the only serious debate is about how best to respond.”.
  32. a b Climate Change Science: An Analysis of Some Key Questions.
  33. WMO’s Statement at the Twelfth Session of the Conference of the Parties to the U.N. Framework Convention on Climate Change.
  34. Climate Change Research: Issues for the Atmospheric and Related Sciences from www.ametsoc.org Cytat: „There is now clear evidence that the mean annual temperature at the Earth’s surface, averaged over the entire globe, has been increasing in the past 200 years. There is also clear evidence that the abundance of greenhouse gases in the atmosphere has increased over the same period. In the past decade, significant progress has been made toward a better understanding of the climate system and toward improved projections of long-term climate change... Human activities have become a major source of environmental change. Of great urgency are the climate consequences of the increasing atmospheric abundance of greenhouse gases... Because greenhouse gases continue to increase, we are, in effect, conducting a global climate experiment, neither planned nor controlled, the results of which may present unprecedented challenges to our wisdom and foresight as well as have significant impacts on our natural and societal systems.”.
  35. Royal Meteorological Society’s statement on the IPCC’s Fourth Assessment Report Oryg. ang. „...world’s best climate scientists...”; „...the result of emissions since industrialization and we have already set in motion the next 50 years of global warming – what we do from now on will determine how worse it will get.”.
  36. AMOS Statement on Climate Change Oryg.: “Global climate change and global warming are real and observable…It is highly likely that those human activities that have increased the concentration of greenhouse gases in the atmosphere have been largely responsible for the observed warming since 1950... The atmospheric concentration of carbon dioxide has increased by more than 30% since the start of the industrial age and is higher now than at any time in at least the past 650,000 years. This increase is a direct result of burning fossil fuels, broad-scale deforestation and other human activity.”.
  37. Position Statement on Climate Change Oryg. ang.: „CMOS endorses the process of periodic climate science assessment carried out by the Intergovernmental Panel on Climate Change and supports the conclusion, in its Third Assessment Report, which states that the balance of evidence suggests a discernible human influence on global climate.”.
  38. Human Impacts on Climate, AGU.
  39. Global Climate Change Position Statement. Cytat: „The Geological Society of America (GSA) supports the scientific conclusions that Earth’s climate is changing; the climate changes are due in part to human activities; and the probable consequences of the climate changes will be significant and blind to geopolitical boundaries. Furthermore, the potential implications of global climate change and the time scale over which such changes will likely occur require active, effective, long-term planning.”.
  40. Global warming: a perspective from earth history www.geolsoc.org.uk Oryg. ang. „We find that the evidence for human-induced climate change is now persuasive, and the need for direct action compelling.”.
  41. IUGG Resolution 6 Cytat: „comprehensive and widely accepted and endorsed scientific assessments carried out by the Intergovernmental Panel on Climate Change and regional and national bodies, which have firmly established, on the basis of scientific evidence, that human activities are the primary cause of recent climate change.” „continuing reliance on combustion of fossil fuels as the world’s primary source of energy will lead to much higher atmospheric concentrations of greenhouse gasses, which will, in turn, cause significant increases in surface temperature, sea level, ocean acidification, and their related consequences to the environment and society.”.
  42. IUGS: Climate Change. [dostęp 2008-05-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-10)]. (ang.). Oryg. ang.: ”The idea that there is a strong human imprint on recent climate change is now compelling, with forest clearing, building and man-made gas emissions all having a strong influence on Earth’s warming.”... ”We know that human activity has resulted in changes to atmospheric chemistry and land cover, and caused serious decline in biodiversity.”
  43. European Geosciencie Union: Position Statement of the Division of Atmospheric and Climate Sciences of the European Geosciences Union on Climate Change. 7 lipca 2005. [dostęp 2008-04-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (17 września 2005)]. Oryg. ang.: “represents the state-of-the-art of climate science supported by the major science academies around the world and by the vast majority of science researchers and investigators as documented by the peer-reviewed scientific literature.”. (ang.).
  44. Stanowisko Komitetu Geofizyki PAN w sprawie postępującej zmiany klimatu, PAN, Komitet Geofizyki [dostęp 2020-06-26] (pol.).
  45. AMQUA “Petroleum Geologists’ Award to Novelist Crichton Is Inappropriate”. agu.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-12-16)]. Oryg. ang.: “Few credible Scientists now doubt that humans have influenced the documented rise of global temperatures since the Industrial Revolution”... ”the growing body of evidence that warming of the atmosphere, especially over the past 50 years, is directly impacted by human activity.”.
  46. INQUA Statement On Climate Change.. inqua.tcd.ie. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-10)]. Cytat: „Human activities are now causing atmospheric concentrations of greenhouse gasses – including carbon dioxide, methane, tropospheric ozone, and nitrous oxide – to rise well above pre-industrial levels….Increases in greenhouse gasses are causing temperatures to rise…The scientific understanding of climate change is now sufficiently clear to justify nations taking prompt action….Minimizing the amount of this carbon dioxide reaching the atmosphere presents a huge challenge but must be a global priority.”.
  47. Statement supporting AGU statement on human-induced climate change, American Institute of Physics, 2003.
  48. Statement supporting AGU statement on human-induced climate change, American Astronomical Society, 2004.
  49. American Chemical Society: Statement on Global Climate Change. [dostęp 2008-05-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-10)]. (ang.).Oryg. ang.: ”Careful and comprehensive scientific assessments have clearly demonstrated that the Earth’s climate system is changing rapidly in response to growing atmospheric burdens of greenhouse gases and absorbing aerosol particles (IPCC, 2007). There is very little room for doubt that observed climate trends are due to human activities. The threats are serious and action is urgently needed to mitigate the risks of climate change.”
  50. APS Physics: National Policy 07.1 CLIMATE CHANGE. [dostęp 2008-05-21]. (ang.). Oryg. ang.: ”Emissions of greenhouse gases from human activities are changing the atmosphere in ways that affect the Earth’s climate. Greenhouse gases include carbon dioxide as well as methane, nitrous oxide and other gases. They are emitted from fossil fuel combustion and a range of industrial and agricultural processes.”... ”The evidence is incontrovertible: Global warming is occurring. If no mitigating actions are taken, significant disruptions in the Earth’s physical and ecological systems, social systems, security and human health are likely to occur. We must reduce emissions of greenhouse gases beginning now.”.
  51. Policy Statement, Climate Change and Energy February 2007.
  52. Policy Statement on Climate Variability and Change Autor: American Association of State Climatologists (AASC).
  53. Position Statement: Climate Change Oryg. ang.:"The AAPG membership is divided on the degree of influence that anthropogenic CO2 has on recent and potential global temperature increases ... Certain climate simulation models predict that the warming trend will continue, as reported through NAS, AGU, AAAS and AMS. AAPG respects these scientific opinions but wants to add that the current climate warming projections could fall within well-documented natural variations in past climate and observed temperature data. These data do not necessarily support the maximum case scenarios forecast in some models."
  54. Stanowisko Komitetu Nauk Geologicznych Polskiej Akademii Nauk w sprawie zagrożenia globalnym ociepleniem. Polska Akademia Nauk, 12 lutego 2009. [dostęp 2009-04-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-07)].
  55. red. Marcin Popkiewicz, konsultacja merytoryczna prof. Szymon Malinowski: Komentarz do „Stanowiska Komitetu Nauk Geologicznych PAN w Debacie Klimatycznej” z 2019 r.. [w:] Portal Nauka o klimacie dla sceptycznych [on-line]. Doskonale Szare, 2020-03-02. [dostęp 2021-05-24]. (o Redakcji)

Media użyte na tej stronie

20211103 Academic studies of scientific consensus - global warming, climate change - vertical bar chart - pl.svg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 4.0
Wykres słupkowy przedstawiający konsensus naukowy wśród publikujących klimatologów w sprawie globalnego ocieplenia spowodowanego przez człowieka.

Źródła danych:

  • Table 1 of Cook et al. (2016). "Consensus on consensus: a synthesis of consensus estimates on human-caused global warming". Environmental Research Letters 11 (4): 048002. DOI:10.1088/1748-9326/11/4/048002.
Much of the basic SVG code was generated by the Vertical bar charts spreadsheet linked at User:RCraig09/Excel to XML for SVG
20200324 Global average temperature - NASA-GISS HadCrut NOAA Japan BerkeleyE.svg
Autor: RCraig09, Licencja: CC BY-SA 4.0
Graphs showing correlation of measured global average temperature, from five different scientific organizations.

Graphs of datasets from five scientific organizations were vertically adjusted, if needed, to a common reference/base period 1951-1980:

1. NASA GISS NAVIGATION PAGE:

https://data.giss.nasa.gov/gistemp/graphs_v4/
NASA GISS SOURCE:
https://data.giss.nasa.gov/gistemp/graphs_v4/graph_data/Global_Mean_Estimates_based_on_Land_and_Ocean_Data/graph.txt
Data: 1880-
Base: 1951-1980

2. : SOURCE: HadCRUT.5.0.1.0:

https://www.metoffice.gov.uk/hadobs/hadcrut5/data/current/download.html
Choose "HadCRUT4 time series: ensemble medians and uncertainties", "Global (NH+SH)/2", "Annual". (Link invokes download window; earlier years pointed to text file)
Data: 1850-
Base: 1961-1990

3. NCDC NOAA SOURCE:

https://www.ncdc.noaa.gov/cag/global/time-series/globe/land_ocean/12/12/1880-2021/data.csv (URL changes each year 2020-->2021-->2022 etc.)
Data: 1880-
Base: 1901-2000

4. JAPAN METEOROLOGICAL OFFICE DESCRIPTION PAGE:

https://ds.data.jma.go.jp/tcc/tcc/products/gwp/temp/ann_wld.html
SOURCE:
https://ds.data.jma.go.jp/tcc/tcc/products/gwp/temp/list/csv/year_wld.csv
Data: 1891-
Base=1991-2020 (changed from 1981-2010)

5. BERKELEY EARTH SOURCE:

http://berkeleyearth.lbl.gov/auto/Global/Land_and_Ocean_summary.txt
Data: 1850-
Base: 1951-1980

__________________________________


Technical notes:
— Early versions of this SVG file has a transparent layer of text objects. A copy of the text objects was converted to visible 'paths' in Inkscape, to avoid font rendering problems here. UPDATE: Later versions have native text only.
— The XML code for Version 5 of this SVG image file (17KBytes; 2021-02-25) was automatically generated within Version 2.2 of the Excel spreadsheet linked immediately below. RCraig09 (RCraig09) 08:10, 25 February 2021 (UTC)
General concept above; examples below.
Warming stripes (composite)
Warming stripes bar chart
Bar chart (vertical)
Pie chart
Line charts
Scatterplot

I've uploaded .xlsx (Microsoft Excel) spreadsheets that automatically generate XML code for charts in SVG format.

You simply paste or enter your data into the spreadsheet, and specify image dimensions, number of grid lines, font sizes, etc. The spreadsheet instantly and automatically generates a column of XML code that you simply copy and paste into a text editor and save as an ".svg" file. The spreadsheets produce lean SVG code, avoiding the "extra stuff" that Inkscape inserts. They should save you time in creating SVG charts.

Feedback and suggestions on my talk page are welcome. RCraig09 (dyskusja) 23:41, 19 February 2021 (UTC)

Click HOW TO for detailed explanation.
Click HERE to download spreadsheets.
  1. Warming stripes — Accepts a single dataset and converts to SVG code portraying Ed Hawkins' warming stripes graphics. User chooses vertical or horizontal stripes; normal or reverse data ordering; or from a variety of geometric shapes (updated 4 June 2021). . . . . Click here to see examples of warming stripes embedded in different shapes.
  2. Warming stripes bar chart — Accepts a single dataset and creates a conventional bar chart whose individual bars/columns are coloured according to Dr. Hawkins' warming stripes colour scheme. Alternate option: choose one colour for ascending bars and another colour for descending bars. (updated 27 Jan 2022)
  3. Line charts — Accepts up to five datasets. (updated 25 Jan 2022)
  4. Vertical bar charts (column charts) — Accepts up to six datasets. Toggle between clustered and stacked charts; user can adjust "Yfloor"—the Y level (usually=0) from which columns rise or fall; user chooses to keep or ignore negative input values. (updated 14 May 2022)
  5. Horizontal bar charts — Accepts up to six datasets. Toggle between clustered and stacked charts; user can adjust "Yfloor"—the value (usually=0) from which bars extend; user chooses to keep or ignore negative input values. (updated 27 Jan 2022)
  6. Scatter plots — Accepts up to five datasets. (updated 25 Jan 2022)
  7. Pie charts — Accepts a single dataset of up to 36 items. (updated 7 Oct 2022)