Order Maksymiliana

Order Maksymiliana

Awers orderu w 1918

Awers orderu od 1980
Baretka
Baretka współczesna
Baretka
Baretka historyczna
Ustanowiono

28 listopada 1853
restytucja 18 marca 1980

Wycofano

1919/1933–1980

Dewiza

Für Wissenschaft und Kunst

Order Maksymiliana (niem. Maximiliansorden)[1], Bawarski Order Maksymiliana za Naukę i Sztukę (Bayerische Maximiliansorden für Wissenschaft und Kunst)[2]bawarski jednoklasowy order przyznawany za zasługi w dziedzinie nauki i sztuki[2].

Historia

Order został ustanowiony 28 listopada 1853 przez Maksymiliana II Wittelsbacha, na wzór pruskiego Pour le Mérite, z bawarskim królem jako jego wielkim mistrzem[3]. Przestał funkcjonować jako odznaczenie państwowe w 1919, zniesiony przez konstytucję Republiki Weimarskiej[a]. Odtąd przyznawany był jeszcze do 1933, kiedy to do władzy doszli narodowi socjaliści, którzy zakazali nadawania i przyjmowania jakichkolwiek odznaczeń dawnych panujących rodów niemieckich[3].

Ustawą z 18 marca 1980 został wznowiony przez premiera bawarskiego Franza Josefa Straußa w celu nagradzania wybitnych osiągnięć na polu nauki i sztuki[4].

Podzielony jest na dwie kategorie – naukową i artystyczną – a nadawany jest przede wszystkim niemieckim naukowcom i artystom, zarówno mężczyznom jak i kobietom. Liczba żyjących odznaczonych nie może przekroczyć 100 osób[5].

Order nadaje premier Wolnego Kraju Bawarii, po zasięgnięciu opinii Rady Orderu, która składa się z marszałka landtagu, marszałka senatu, wiceprezesa Rady Ministrów, ministrów edukacji i kultury, prezesa Akademii Nauk, prezesa Akademii Sztuk Pięknych oraz rektorów jednej z wyższych uczelni nauk ścisłych oraz jednej z wyższych uczelni sztuk pięknych, a także powołanego przez prezesa Rady Ministrów przedstawiciela nauk ścisłych. Nadanie może być odwołane przez premiera, jeśli odznaczony zostanie skazany wyrokiem sądowym na karę za poważne przestępstwo[4].

Insygnium

Oznaka jednoklasowego orderu to emaliowany obustronnie na niebiesko krzyż trójlistny, z białą krawędzią i z biało-złotymi pojedynczymi promieniami między ramionami krzyża, otoczony białym pierścieniem ze złoconą krawędzią. W medalionie środkowym awersu widnieje w białym polu kroczący na prawo złoty lew bawarski z herbu bawarskiego, otoczony wyrytym we frakturze czarnym napisem: "FÜR WISSENSCHAFT UND KUNST" (w wersji królewskiej w miejscu lwa znajdował się wizerunek profilu fundatora orderu). Medalion środkowy rewersu to biało-niebieski bawarski herb rautowy[2].

Order noszony był w pierwszej wersji na wstędze niebieskiej z białymi paskami[6], a od 1980 wieszany jest na białej wstędze z obustronnymi trzema wąskimi i jednym szerszym niebieskim paskiem. Mężczyźni wieszają order na szyi w postaci komandorii, a kobiety na damskiej kokardzie nad lewą piersią poniżej obojczyka[2].

Niektórzy odznaczeni[7]

Uwagi

  1. Konstytucja weimarska z 11 sierpnia 1919 w artykule 109 pkt 4 i 5 znosiła możliwość nadawania orderów i odznaczeń przez państwo niemieckie, a jednocześnie zabraniała obywatelom Niemiec przyjmowania jakichkolwiek tytułów i orderów obcych rządów (patrz: Die Verfassung des Deutschen Reichs ("Weimarer Reichsverfassung") vom 11. August 1919)

Przypisy

  1. Peter James: The politics of Bavaria – an exception to the rule. The special position of the free state of Bavaria in the new Germany. Avebury, 1995, s. 77 (ang.)
  2. a b c d [Na dole strony:] Der Bayerische Maximiliansorden für Wissenschaft und Kunst (niem.). ordensmuseum.de. [dostęp 2012-02-14].
  3. a b Hans Körner: Der Bayerische Maximiliansorden für Wissenschaft und Kunst und seine Mitglieder [w:] „Zeitschrift für Bayerische Landesgeschichte”. Nr 47 (1984), s. 299-398 (niem.)
  4. a b Gesetz über den Bayerischen Maximiliansorden für Wissenschaft und Kunst Vom 18. März 1980) (niem.). bayern.de. [dostęp 2017-10-02].
  5. Bayerischer Maximiliansorden (niem.). bayern.de. [dostęp 2017-10-02].
  6. Wiesław Bończa-Tomaszewski: Kodeks orderowy. Przepisy obowiązujące posiadaczy orderów, odznaczeń, medali i odznak. Warszawa-Kraków: Główna Księgarnia Wojskowa, Drukarnia Narodowa, 1939, s. 417
  7. Träger des Bayerischen Maximiliansorden für Wissenschaft und Kunst (niem.). die-deutschen-orden.de. [dostęp 2017-10-02].

Media użyte na tej stronie

The Order of the White Eagle.png
Autor: Jakubkaja, Licencja: CC BY 3.0
Order Orła Białego – szkic
Order.Maximilia.Art.Sciences.gif
Order of Maximilian for Art and Sciences's ribbon - Bavaria - Germany
Wappen Deutsches Reich - Kleines Reichswappen 1871.svg

Kleines Wappen des Deutschen Kaisers 1871-1889