Parlament Kanady

Kanada
Godło Kanady
Ten artykuł jest częścią serii:
Ustrój i polityka
Kanady
Portal Portal Kanada
Wnętrze budynku

Parlament Kanady – najwyższa władza ustawodawcza w Kanadzie.

Struktura Parlamentu Kanady

Parlament, na wzór brytyjski, jest instytucją trójczłonową, w której skład wchodzą:

Senat

Obecnie w skład Senatu wchodzi 105 senatorów, mianowanych przez gubernatora generalnego zgodnie z sugestiami premiera Kanady i ministrów. Współcześnie uprawnienia Senatu są znikome i ograniczają się do inicjowania ustawy budżetowej. Senat ma także prawo inicjowania wszelkich innych ustaw. Ustawa uchwalona przez Izbę Gmin wchodzi w życie dopiero po zatwierdzeniu przez Senat. Daje to Senatowi teoretyczną możliwość blokowania pracy legislacyjnej, jednak w praktyce opcja ta jest niezwykle rzadko wykorzystywana.

Początkowo mandat senatora przyznawany był dożywotnio. Od 1965 r. senator ustępuje po ukończeniu 75 roku życia.

Historycznie Senat, mający za zadanie strzec interesów Korony, posiadał dużo większe uprawnienia legislacyjne, z czasem wraz z dochodzeniem do nowoczesnej demokracji praktycznie wszystkie funkcje Senatu zostały przekazane Izbie Gmin.

Izba Gmin

Izba Gmin składa się z 338 członków (Members of Parliament, w skrócie MP). Członkowie Izby Gmin pochodzą z wyborów powszechnych. Wybierani są w 338 jednomandatowych okręgach wyborczych. Izba Gmin odpowiedzialna jest za cała pracę legislacyjną. Pierwszy Parlament Kanady ukonstytuował się 6 listopada 1867. Obecny, czterdziesty drugi Parlament, ukonstytuował się 3 grudnia 2015 roku.

Kadencja Izby Gmin trwa pięć lat. Gubernator Generalny może jednak, na wniosek Premiera, rozwiązać ją i zarządzić nowe wybory przed upływem tego okresu.

Prowincja lub terytoriumLiczba miejsc
w Senacie
Liczba miejsc
w Izbie Gmin
Alberta634
Brytyjska Kolumbia642
Manitoba614
Nowy Brunszwik1010
Nowa Fundlandia i Labrador67
Nowa Szkocja1011
Ontario24121
Quebec2478
Saskatchewan614
Wyspa Księcia Edwarda44
Terytoria Północno-Zachodnie11
Nunavut11
Yukon11

Nominacje do Senatu

NominującyPoczątek
sprawowania władzy
Koniec
sprawowania władzy
Reprezentowane partie polityczneLiczba
nominacji
Królewska proklamacja1 lipca 1867Conservative – 37
Liberal – 25
Liberal-Conservative – 8
Nationalist Liberal – 2
Independent Conservative – 1
73
John Macdonald1 lipca 18675 listopada 1873Conservative – 21
Liberal – 6
Liberal-Conservative – 3
Independent Conservative – 1
31
Alexander Mackenzie7 listopada 18738 października 1878Liberal – 13
Nationalist- 2
Reformer – 1
16
John Macdonald10 października 18786 czerwca 1891Conservative – 32
Liberal Conservative – 21
Liberal – 13
Nationalist – 4
Independent liberal – 1
Niezależny – 1
Nationalist Conservative – 1
60
John Thompson16 czerwca 189124 listopada 1892Conservative – 5
Liberal Conservative – 1
6
John Abbott5 grudnia 189212 grudnia 1894Conservative – 4
Liberal – 1
5
Mackenzie Bowell21 grudnia 189227 kwietnia 1896Conservative – 9
Liberal Conservative – 4
13
Charles Tupper1 maja 18968 lipca 1896Conservative Party – 11
Wilfrid Laurier11 lipca 18966 października 1911Liberal Party – 80
Independent liberal – 1
81
Robert Borden10 października 191111 października 1917Conservative Party – 43
Independent conservative – 1
44
Robert Borden12 października 19179 lipca 1920Conservative Party – 14
Liberal – 3
Liberal Unionist – 1
18
Arthur Meighen10 lipca 192028 grudnia 1921Conservative – 13
Liberal – 1
Liberal Unionist – 1
15
Mackenzie King29 grudnia 192128 czerwca 1926Liberal – 2222
Mackenzie King25 września 19266 sierpnia 1930Liberal – 21

Liberal Progressive – 1

22
Richard Bedford Bennett7 sierpnia 193022 października 1935Conservative – 32
Niezależny – 1
23
Mackenzie King23 października 193514 listopada 1948Liberal – 58
Liberal Unionist – 1
59
Louis St. Laurent15 listopada 194820 czerwca 1957Liberal – 51
Liberal Independent – 1
Progressive Conservative – 1
Niezależny – 2
55
John Diefenbaker21 czerwca 195721 kwietnia 1963Progressive Conservative – 36
Independent Conservative – 1
37
Lester Pearson22 kwietnia 196319 kwietnia 1968Liberal – 38
Independent Liberal – 1
39
Pierre Trudeau20 kwietnia 19683 czerwca 1979Liberal – 51
Progressive Conservative – 6
Social Credit – 1
Niezależni – 2
60
Joe Clark4 czerwca 19792 marca 1980Progressive Conservative – 1111
Pierre Trudeau3 marca 198029 czerwca 1984Liberal – 19
Progressive Conservative – 1
Niezależny – 1
21
John Turner30 czerwca 198416 września 1984Liberal – 3321
Brian Mulroney17 września 198424 czerwca 1993Progresive Conservative – 55
Reform – 1
Niezależny – 1
21
Jean Chretien4 listopada 199312 grudnia 2003Liberal – 70
Niezależny – 1
71

Składy Izby Gmin

Podany skład Izby Gmin po głównych wyborach, mógł ulec zmianie w wyniku wyborów uzupełniających. Wytłuszczeniem wskazano partię rządzącą.

KadencjaData wyborówData zwołaniaData rozwiązaniaReprezentowane partie polityczneLiczba
deputowanych
(MP)
120 września 18676 listopada 18678 lipca 1872Conservative Party – 71
Liberal Party – 62
Liberal-Conservative Party – 29
Anti Confederate Party – 18
180
212 października 18725 marca 18732 stycznia 1874Liberal Party – 94
Conservative Party – 65
Liberal-Conservative Party – 36
Niezależni konserwatyści – 2
Niezależni liberałowie – 2
Liberał Reformer – 1
Niezależny – 1
201
322 stycznia 187426 marca 187416 sierpnia 1878Liberal Party – 128
Conservative Party – 39
Liberal-Conservative Party – 26
Niezależny – 4
Niezależni liberałowie – 4
Niezależni konserwatyści – 3
Liberał Reformer – 1
206
417 września 187813 lutego 187918 maja 1882Conservative Party – 84
Liberal Party – 64
Liberal-Conservative Party – 49
Niezależny – 5
Niezależni konserwatyści – 2
Niezależni liberałowie – 1
National Party – 1
206
520 czerwca 18828 lutego 188315 stycznia 1887Conservative Party – 95
Liberal Party – 73
Liberal-Conservative Party – 39
Niezależni liberałowie – 2
Niezależni konserwatyści – 1
National Party – 1
211
622 lutego 188713 kwietnia 18873 lutego 1891Conservative Party – 96
Liberal Party – 79
Liberal-Conservative Party – 28
Niezależni liberałowie – 5
Niezależni konserwatyści – 3
National Party – 3
Niezależni – 1
215
75 marca 189129 kwietnia 189124 kwietnia 1896Conservative Party – 96
Liberal Party – 90
Liberal-Conservative Party – 22
Niezależni konserwatyści – 4
Niezależni liberałowie – 1
National Party – 2
215
823 czerwca 189619 sierpnia 189610 września 1900Liberal Party – 117
Conservative Party – 71
Liberal-Conservative Party – 15
Niezależni konserwatyści – 4
Niezależny – 3
Patrons of Industry – 2
Niezależni liberałowie – 1
213
97 listopada 19006 lutego 190129 września 1904Liberal Party – 128
Conservative Party – 69
Liberal-Conservative Party – 10
Niezależni – 3
Niezależny konserwatysta – 1
Niezależny liberał – 1
Labour Party – 1
213
103 listopada 190411 stycznia 190517 września 1908Liberal Party – 137
Conservative Party – 70
Liberal-Conservative Party – 5
Labour Party – 1
Niezależny konserwatysta – 1
Niezależny liberał – 1
214
1120 października 190820 stycznia 190929 lipca 1911Liberal Party – 134
Conservative Party – 82
Liebral-Conservative Party – 3
Niezależny konserwatysta – 1
Niezależny liberał – 1
221
1221 września 191115 listopada 19116 października 1917Conservative Party – 131
Liberal Party – 85
Niezależni konserwatyści – 3
Liberal-Conservative Party – 1
Labour Party – 1
223
1317 grudnia 191718 marca 19184 października 1921Unia Liberalno-Konserwatywna – 142
Liberal Unionists – 11
Liberal Party – 82
235
146 grudnia 19218 marca 19225 września 1925Liberal Party – 118
Progresive Party – 58
Conservative Party – 49
Labour party – 3
United Farmers – 3
Niezależni – 2
Niezależni konserwatyści – 2
Niezależny liberał – 1
Niezależny progresywny – 1
235
1529 października 19257 stycznia 19262 lipca 1926Conservative Party – 115
Liberal Party – 102
Progressive Party – 26
Labour Party – 2
Niezależni – 2
United Farmers – 2
Niezależny konserwatysta – 1
Niezależny Liberał – 1
245
1614 września 19269 grudnia 192630 maja 1930Liberal Party – 116
Conservative Party – 91
United Farmers – 12
Progressive Party – 11
Liberal Progressive Party – 8
Labour party – 4
Niezależni – 2
Niezależny liberał – 1
245
1728 lipca 19308 września 193014 sierpnia 1935Conservative Party – 134
Liberal Party – 90
United Farmers – 9
Progressive Party – 3
Liberal Progressive Party – 3
Labour Party – 3
Niezależni – 2
Progressive Conservative – 1
245
1810 października 19356 lutego 193625 stycznia 1940Liberal Party – 173
Conservative Party – 39
Social Credit – 17
Catholic Community Forum – 7
Liberal Progressive Party – 4
Labour party – 4
Reconstitution Party – 1
Niezależny – 1
Niezależny liberał – 1
Niezależny konserwatysta – 1
United Farmers – 1
245
1926 marca 194016 maja 194016 kwietnia 1945Liberal Party – 179
National Government – 34
Conservative Party – 5
Social Credit – 10
Catholic Community Forum – 8
Liberal Progressive Party – 3
Niezależny konserwatysta – 2
Unity Party – 2
Reconstitution Party – 1
Niezależny – 1
Niezależny liberał – 1
New Democracy – 1
245
2011 czerwca 19456 września 194530 kwietnia 1949Liberal Party – 119
Progressive Conservative Party – 66
Catholic Community Forum – 26
Social Credit – 13
Niezależni liberałowie – 8
Niezależni – 6
Liberal Progressive Party – 3
Bloc populaire canadien – 2
Niezależny konserwatysta – 1
Labour Party – 1
245
2127 czerwca 194915 września 194913 kwietnia 1953Liberal Party – 191
Progressive Conservative Party – 41
Catholic Community Forum – 13
Social Credit – 10
Niezależni – 4
Niezależny liberał – 1
Liberal Progressive Party – 1
Labour Party – 1
262
2210 sierpnia 195312 listopada 195312 kwietnia 1957Liberal Party – 170
Progressive Conservative Party – 51
Catholic Community Forum – 23
Social Credit – 15
Niezależni – 3
Niezależni liberałowie – 2
Liberal Progressive Party – 1
Labour Party – 1
265
2310 czerwca 195714 października 19571 lutego 1958Progressive Conservative Party – 111
Liberal Party – 104
Catholic Community Forum – 25
Social Credit – 9
Niezależni – 2
Niezależni liberałowie – 2
Niezależny konserwatysta – 1
Labour Party – 1
265
2431 marca 195812 maja 195819 kwietnia 1962Progressive Conservative Party – 206
Liberal Party – 48
Catholic Community Forum – 8
Labour Party – 1
263
2518 czerwca 196227 września 19626 lutego 1963Progressive Conservative Party – 116
Liberal Party – 99
Social Credit – 30
New Democratic Party – 19
Labour Party – 1
263
268 marca 196316 maja 19638 września 1965Liberal Party – 128
Progressive Conservative Party – 95
Social Credit – 24
New Democratic Party – 17
Labour Party – 1
265
278 listopada 196518 stycznia 196623 marca 1968Liberal Party – 131
Progressive Conservative Party – 97
New Democratic Party – 21
Ralliement Creditiste – 9
Social Credit – 5
Niezależny – 1
Niezależny konserwatysta – 1
265
2825 czerwca 19689 września 19681 września 1972Liberal Party – 154
Progressive Conservative Party – 72
New Democratic Party – 22
Ralliement Creditiste – 13
Niezależny – 1
Labour Party – 1
264
2930 października 19721 kwietnia 19739 maja 1974Liberal Party – 109
Progressive Conservative Party – 107
New Democratic Party – 31
Social Credit – 15
Niezależni – 2
264
308 lipca 19743 września 197426 marca 1979Liberal Party – 141
Progressive Conservative Party – 95
New Democratic Party – 16
Social Credit – 11
264
3122 maja 19799 października 197914 grudnia 1979Progressive Conservative Party – 136
Liberal Party – 114
New Democratic Party – 26
Social Credit – 6
282
3218 lutego 198014 kwietnia 19809 lipca 1984Liberal Party – 147
Progressive Conservative Party – 103
New Democratic Party – 32
264
334 września 19845 listopada 19841 października 1988Progressive Conservative Party – 211
Liberal Party – 40
New Democratic Party – 30
Niezależny – 1
282
3421 listopada 198812 grudnia 19888 września 1993Progressive Conservative Party – 169
Liberal Party – 83
New Democratic Party – 43
295
3525 października 199317 stycznia 199427 kwietnia 1997Liberal Party – 177
Bloc Quebecois – 54
Reform Party – 52
New Democratic Party – 9
Progressive Conservative Party – 2
Niezależny – 1
295
362 czerwca 199722 września 199722 października 2000Liberal Party – 155
Reform Party – 60
Bloc Quebecois – 44
New Democratic Party – 21
Progressive Conservative Party – 20
Niezależny – 1
301
3727 listopada 200029 stycznia 200123 maja 2004Liberal Party – 172
Canadian Alliance – 66
Bloc Quebecois – 38
New Democratic Party – 13
Progressive Conservative Party – 12
301
3828 czerwca 20044 października 200429 listopada 2005Liberal Party – 135
Conservative Party of Canada – 99
Bloc Quebecois – 54
New Democratic Party – 19
niezależny – 1
308
3923 stycznia 20063 kwietnia 20067 września 2008Conservative Party of Canada – 124
Liberal Party – 103
Bloc Quebecois – 51
New Democratic Party – 29
niezależny – 1
308
4014 października 200818 listopada 200826 marca 2011Conservative Party of Canada – 143
Liberal Party – 77
Bloc Quebecois – 49
New Democratic Party – 37
niezależni – 2
308
412 maja 20112 lipca 20112 sierpnia 2015Conservative Party of Canada – 166
New Democratic Party – 103
Liberal Party – 34
Bloc Quebecois – 4
Green Party of Canada – 1
308
4219 października 20153 grudnia 2015Liberal Party – 184
Conservative Party of Canada – 99
New Democratic Party – 44
Bloc Quebecois – 10
Green Party of Canada – 1
338
4321 października 20192019Liberal Party – 157
Conservative Party of Canada – 121
Bloc Quebecois – 32
New Democratic Party – 24
Green Party of Canada – 3
niezależny – 1
338

Ważne ustawy parlamentarne

Media użyte na tej stronie

Royal arms of Canada (lesser version).svg
Autor: Sodacan, Licencja: CC BY-SA 4.0
Royal arms of Canada, as used on Letters Patents
Parliament2.jpg
Autor: Photo by Montrealais, Licencja: CC-BY-SA-3.0
The interior of the House of Commons of Canada, in the Centre Block on Parliament Hill, in the capital of Ottawa.