Paweł Fitin

Paweł Michajłowicz Fitin
Павел Михайлович Фитин
Wiktor
Ilustracja
Legitymacja st. mjr b.p. Pawła Fitina do Odznaki „Zasłużony Funkcjonariusz NKWD”
generał porucznik bezpieczeństwa państwowego generał porucznik bezpieczeństwa państwowego
Data i miejsce urodzenia

28 grudnia 1907
Ożogino, gubernia tobolska

Data i miejsce śmierci

24 grudnia 1971
Moskwa

Przebieg służby
Lata służby

1934–1935 i 1938–1953

Formacja

Red star.svg Armia Czerwona
NKVD Emblem (Solid Colors).svg GUGB
NKVD Emblem (Solid Colors).svg NKGB
NKVD Emblem (Solid Colors).svg NKWD
NKVD Emblem (Solid Colors).svg MGB
MVD Badge (Gradient).svg MWD

Stanowiska

Szef wywiadu zagranicznego ZSRR:

  • V Zarząd GUGB
  • I Zarząd NKGB
  • I Zarząd NKWD
  • I zarząd MGB

Minister Bezpieczeństwa Państwowego Kazachskiej SRR

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Późniejsza praca

dyrektor kombinatu fotograficznego

Odznaczenia
Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonej Gwiazdy Medal „Za zasługi bojowe” Medal „Za obronę Kaukazu” Medal „Za Zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945” Medal „Za zwycięstwo nad Japonią” Medal jubileuszowy „30 lat Armii Radzieckiej i Floty” Medal „W upamiętnieniu 800-lecia Moskwy” Order Czerwonego Sztandaru (Mongolia - baretka do 1961 roku) Order Lwa Białego II Klasy (Czechosłowacja) Krzyż Wojenny Czechosłowacki 1939 Order of the partisan star with golden wreath Rib.png

Paweł Michajłowicz Fitin krypt. Wiktor (ros. Павел Михайлович Фитин, ur. 15 grudnia?/ 28 grudnia 1907 we wsi Ożogino, gubernia tobolska, zm. 24 grudnia 1971 w Moskwie) – generał porucznik bezpieczeństwa państwowego, wieloletni funkcjonariusz służb specjalnych ZSRR. W latach 1939–1946 szef cywilnego wywiadu zagranicznego ZSRR, kolejno: V Zarządu GUGB, I Zarządu NKGB i I Zarządu NKWD. W 1940 roku jeden z realizatorów zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Z zawodu rolnik, absolwent wyższej szkoły rolniczej, zastępca dyrektora naczelnego wydawnictwa rolniczego Sielchozgiz.

W latach 1934–1935 służył w Armii Czerwonej. Od 1932 pracował w wydawnictwie „Selchozgiz”. Od stycznia 1938 słuchacz wyższej szkoły NKWD (pierwszej szkoły wywiadu zagranicznego, tzw. SZON). W grudniu 1938, po odsunięciu Nikołaja Jeżowa i nominacji Ławrientija Berii na szefa NKWD został skierowany do wywiadu zagranicznego, w maju 1939 mianowany jego szefem (5 Zarząd GUGB). Po dokonaniu reorganizacji służb bezpieczeństwa i wywiadu w lutym 1941 mianowany szefem I Zarządu (Wywiad Zagraniczny) NKGB, następnie I Zarządu NKWD. Sprawował to stanowisko do końca wojny. W 1940 roku współuczestniczył w realizacji zbrodni katyńskiej.

Wielokrotnie przestrzegał przed groźbą ataku niemieckiego, narażając się tym samym Józefowi Stalinowi, niedoceniającemu zagrożenie. Odniósł wiele sukcesów wywiadowczych podczas II wojny światowej, m.in. prowadząc siatkę szpiegowską Cambridge. W swoim raporcie z 1945 o Anthonym Bluncie pisał: Ten agent wykonał tak ogromną, tytaniczną pracę dla nas podczas wojny, że musi być wyczerpany. Powinniśmy zostawić go w spokoju przez okres pięciu lub dziesięciu lat. Ze swoimi ludźmi w III Rzeszy i innych państwach kontaktował się przy pomocy kryptonimu „Wiktor”[1].

Po wojnie w 1946 objął stanowisko zastępcy pełnomocnika NKWD w Niemczech, następnie w 1947 przeniesiony do Swierdłowska na stanowisko zastępcy szefa zarządu w MGB ZSRR, później ponownie przeniesiony, tym razem do Kazachstanu, gdzie został ministrem bezpieczeństwa państwowego.

Po aresztowaniu Ławrientija Berii w 1953 usunięty ze służby bez prawa do zasiłku i emerytury. Znalazł zatrudnienie w Moskwie jako dyrektor kombinatu fotograficznego, w którym pracował do 1970. Zmarł w Moskwie w grudniu 1971. Spoczywa na Cmentarzu Wwiedieńskim.

Życie prywatne

Był trzykrotnie żonaty.

  • z pierwszą żoną, Aleksandrą Martynową miał syna Anatolija (ur. 1932), pułkownika FSB;
  • z drugą żoną, Lilią Blucher (lub Bułatową) miał dwoje dzieci, Natalię (ur. 1937) i Władimira (ur. 1946);
  • trzecia żona – Nina.

W literaturze

Był pierwowzorem komisarza b.p. III rangi Władimira Nikołajewicza Gromowa krypt. „Aleks” – szefa radzieckiego wywiadu w serii powieści Juliana Siemionowa o Stirlitzu. W serialu Siedemnaście mgnień wiosny zagrał go aktor Piotr Czernow[2].

Upamiętnienia

Awanse

Odznaczenia

Związek Radziecki

Zagraniczne

Przypisy

  1. Venona, [w:] Norman Polmar, Thomas B. Allen, Księga szpiegów. Encyklopedia, Halina Białkowska (tłum.), Warszawa: Wyd. Magnum, 2000, s. 601–605, ISBN 83-85852-27-1, OCLC 749358210.
  2. Семнадцать мгновений весны (сериал, 2 сезона) – КиноПоиск, www.kinopoisk.ru [dostęp 2018-09-07] (ros.).
  3. В курганском селе Ожогино установят мемориальную доску герою-разведчику Павлу Фитину – ИА REGNUM, regnum.ru [dostęp 2018-09-07] (ros.).
  4. В Екатеринбурге открыли памятник „начальнику Штирлица” – Российская газета, rg.ru [dostęp 2018-09-07] (ros.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Red star.svg
A red star. 1922-1943. Used as a symbol of communism in some occasions. The symbol can also represent socialism. Also seen on Soviet aircraft.
SU Order of the Red Banner ribbon.svg
Ribbon bar of the Order of the Red Banner. The Soviet Union (USSR).
SU Order of the Red Star ribbon.svg
Ribbon bar of the Order of the Red Star‎. The Soviet Union (USSR).
CombatRibbon.png
Soviet Medal For Combat Service Ribbon.
SU Medal For the Victory over Germany in the Great Patriotic War 1941-1945 ribbon.svg
Ribbon bar of the Medal "For the Victory over Germany in the Great Patriotic War 1941–1945". The Soviet Union (USSR).
30 years saf rib.png
Ribbon bar of the Jubilee Medal "30 Years of the Armed Forces of the USSR".
CCCP army Rank general-lejtnant infobox.svg
Autor: , Licencja: CC BY 3.0
Rank insignia of the Soviet Union/Russian Federation (1955-1991), here Army "Lieutenant general" (OF7) – shoulder strap dress uniform.
Order of the partisan star with golden wreath Rib.png
Ribbon of Order of the partisan star with golden wreath
800thMoscowRibbon.png
Soviet 800th Anniversary Of Moscow Ribbon.
Defmoscow rib.png
Soviet ribbon bar for the medal for the Defense of Moscow.
MN Order Red Banner rib1961.svg
Autor: Kei, Licencja: CC BY-SA 3.0
Baretka: Order Czerwonego Sztandaru (wersja do roku 1961) – Mongolska Republika Ludowa.
MVD Badge (Gradient).svg
Badge "to Honored Worker of the Ministry of Internal Affairs" (MVD).
NKVD Emblem (Solid Colors).svg
Emblem of "Honored Worker of the soviet NKVD".
TCH Rad Bileho Lva 2 tridy (pre1990) BAR.svg
Baretka: Order Białego Lwa II Klasy – Czechosłowacja (przed 1990).
Грамота НКВД СССР.jpg
Грамота НКВД СССР к нагрудному знаку "Заслуженный работник НКВД"
Czechoslovak War Cross 1939-1945 Bar.png
Baretka Czechosłowackiego Krzyża Walecznych 1939-1945.
Victoryjapan rib.png
Medal for the Victory of Japan ribbon