Piotr Amsterdamski

Piotr Amsterdamski

Data i miejsce urodzenia	10 listopada 1955 Łódź
Data i miejsce śmierci	12 lutego 2008 Mięguszowiecki Szczyt
doktor habilitowany nauk fizycznych
Specjalność: grawitacja kwantowa, kosmologia
Alma Mater	Uniwersytet Łódzki
Habilitacja	1990
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Zielonej Górze Uniwersytet Zielonogórski
Odznaczenia

Piotr Amsterdamski (ur. 10 listopada 1955 w Łodzi, zm. 12 lutego 2008 na Filarze Mięguszowieckiego Szczytu w Tatrach) – polski astronom, tłumacz i alpinista.

Był bratankiem prof. Stefana Amsterdamskiego^[1].

Życiorys

W młodości współpracownik Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR”, pracownik Centrum Astronomicznego im. Mikołaja Kopernika w Warszawie, działacz „Solidarności”. Internowany w stanie wojennym.

Stopień magistra fizyki teoretycznej otrzymał na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Łódzkiego w 1979 r.^[2]. Doktorat z fizyki uzyskał na Uniwersytecie Kalifornijskim w Santa Barbara, pod kierunkiem Jamesa Hartle'a. Długoletni pracownik naukowo-dydaktyczny Instytutu Astronomii Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Zielonej Górze, a następnie Uniwersytetu Zielonogórskiego. W pracy naukowej zajmował się przede wszystkim kosmologią, podstawami mechaniki kwantowej i astrofizyką wysokich energii. Uzyskał stopień doktora habilitowanego nauk fizycznych w zakresie fizyki, specjalność: fizyka teoretyczna (rozprawa Nadprzewodzące struny kosmiczne z 1990 r.), był profesorem Uniwersytetu Zielonogórskiego^[3].

Po 1990 poświęcił się głównie tłumaczeniom z języka angielskiego; przełożył ponad 100 pozycji książkowych, w tym 77 naukowych i popularnonaukowych, m.in. „Krótką historię czasu” Stephena Hawkinga i monumentalną, blisko 800-stronicową historię powstania amerykańskiej bomby atomowej Richarda Rhodesa wydaną w 2000 roku (Jak powstała bomba atomowa)^[4]. Tłumaczył także literaturę piękną, w tym popularną^[5]. W 2003 r. dostał, jako pierwszy, nagrodę im. Jerzego Kuryłowicza dla najlepszego tłumacza książek naukowych za książki „Wszechświat w skorupce orzecha” Hawkinga oraz „Harry Potter – nauka i magia” Rogera Highfielda^[6].

W wieku 45 lat zaczął się wyczynowo wspinać, m.in. w Tatrach, gdzie przeszedł kilka poważnych ścian, na niektórych był współautorem nowych dróg, we Francji i we Włoszech (gdzie m.in. przeszedł znaną wielką południową ścianę Marmolady).

Zginął 12 lutego 2008 podczas samotnej wspinaczki na Filarze Mięguszowieckiego Szczytu Wielkiego w Tatrach, a jego ciało zostało znalezione w tzw. Dolnym Kominie przez zespół ratowników TOPR, który wybierał się na tę samą drogę^[7][8][9].

Pochowany został 22 lutego 2008 na Cmentarzu Komunalnym w Łodzi przy ulicy Smutnej (kwatera IVB, rząd 6, grób 22)^[10].

Grób Piotra Amsterdamskiego na cmentarzu komunalnym Doły w Łodzi.

Pośmiertnie został (3 maja 2008) odznaczony przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski^[11][12]

Niektóre przekłady

• Robert Harris – Ghostwriter
• Dan Brown – Cyfrowa twierdza
• Albert Einstein – Teoria względności i inne eseje
• Roger Highfield – Harry Potter – nauka i magia
• Stephen Hawking – Krótka historia czasu. Od wielkiego wybuchu do czarnych dziur
• Stephen Hawking – Wszechświat w skorupce orzecha
• Sylvia Nasar – Piękny umysł
• Lynne Olson – Buntownicy (możliwe, że była ostatnią przetłumaczoną książką)
• Roger Penrose – Nowy umysł cesarza
• Peter Schweizer – Wojna Reagana
• Richard M. Watt – Gorzka chwała
• Stephen Hawking i Lucy Hawking – Jerzy i tajny klucz do Wszechświata

Zajmował się także tłumaczeniem przewodników turystycznych.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Bartłomiej Kuraś, Ewa Milewicz, Ostatnia taternicka droga Piotra Amsterdamskiego
• Jan Pomierny, Nie żyje Piotr Amsterdamski – astronom, fizyk, tłumacz, alpinista, astronomia.pl
• PAP, Piotr Amsterdamski – wybitny fizyk, astronom, tłumacz(nekrolog)
• Lista książek przetłumaczonych przez Piotra Amsterdamskiego (według stanu na 16.05.2003 r.)
• "Harry Potter" – nauka i magia. Rozmowa z Piotrem Amsterdamskim z 12.02.2003 r.. rozmowy.onet.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-01-03)].
• W Tatrach zginął tragicznie prof. Piotr Amsterdamski, "Gazeta Lubuska"
• Piotr Amsterdamski (nekrolog ze zdjęciem)

Bibliografia

• Jan Kiełkowski: Amsterdamski Piotr. W: Małgorzata i Jan Kiełkowscy (red.): Wielka encyklopedia gór i alpinizmu. T. 6: Ludzie gór. Katowice: Wydawnictwo STAPIS, 2013, s. 19. ISBN 978-83-61050-89-6.