Plemiona polskie

Niektóre z zamieszczonych tu informacji wymagają weryfikacji. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Mapa pokazująca przybliżoną lokalizację plemion polskich.

Plemiona polskie – termin używany przez niektórych historyków^[1] dotyczący plemion zachodniosłowiańskich z grupy plemion lechickich, które wywarły wpływ na etnogenezę oraz genotyp współczesnych Polaków^[2]. Czynnikiem podstawowym dla powstania narodu był moment polityczny: zjednoczenie wszystkich plemion szczepu lechickiego przez dynastię Piastów w jedno państwo.

Historycy wskazują na podobieństwa kulturowe plemion polskich od VII w. – podobne metody budowy grodów, podobieństwo używanej ceramiki, narzędzi, broni i ozdób^[3]. Liczba skupisk osadniczych identyfikowanych z plemionami była znacznie wyższa niż liczba nazw plemiennych znanych ze źródeł. W związku z tym stosuje się zwykle podwójne nazewnictwo plemienne: nazwami własnymi określa się plemiona, których nazwy zostały zachowane w źródłach (np. Wiślanie), a nazwami pochodzącymi od miejscowości – plemiona o nieznanych nazwach (np. plemię łęczyckie, plemię bonikowsko-przemęckie). Dla prawidłowej klasyfikacji plemion niezbędne jest rozróżnienie na plemiona (zwane też małymi plemionami, złożone z rodów lub opoli) oraz wielkie plemiona (zwane też związkami plemiennymi lub szczepami, złożone z plemion).

Prawdopodobnie wielkimi plemionami byli Goplanie, Pomorzanie, Wiślanie, Lędzianie i Mazowszanie. Istniały też związki plemienne, dla których nie potrafimy zidentyfikować nazw ogólnych (organizm wielkoplemienny prawdopodobnie powstał też na Śląsku^[4]). Zdarzały się także plemiona niewchodzące w skład wielkich plemion, np. Lubuszanie.

Granice między plemionami polskimi stanowiły naturalne przeszkody geograficzne np. puszcze czy rzeki^[5].

Niewiele pewnego wiadomo o religii ówczesnych polskich plemion, prawdopodobnie występował np. kult Świętowita. W IX w. z chrześcijaństwem zetknęli się Wiślanie^[6].

Podobieństwo warunków ekonomicznych i bliskość etniczna, kulturowa oraz językowa innych plemion do plemienia Polan ułatwiła im opanowanie ziem polskich, utworzenie państwa. Stanowiło to przesłankę do kształtowania się narodowości polskiej w przyszłości^[7].

Tradycyjnie dialekty języka polskiego i obszary historyczno-geograficzne łączy się z pięcioma przedpiastowskimi skupiskami plemiennymi – Pomorzanami (Pomorze), Polanami (Wielkopolska), Wiślanami (Małopolska), Mazowszanami (Mazowsze) i Ślężanami (Śląsk)^[8].

Plemiona polskie według źródeł

Plemiona występujące na obecnym obszarze ziem polskich wspomniane w Geografie Bawarskim z roku 845, niektóre z podanych plemion nie muszą odnosić się do pochodzenia zachodniosłowiańskiego.

Z listy wymienionych wyżej plemion, na terenie dzisiejszej Polski (a w związku z tym także na terenie Polski wczesnopiastowskiej) zamieszkiwały następujące plemiona:

• Bieżuńczanie
• Dziadoszyce/Dziadoszanie
• Goplanie
• Głubczyce
• Golęszycy/ Gołęszyce
• Lędzianie/ Lędzice
• Opolanie
• Pyrzyczanie
• Ślężanie
• Wiślanie
• Wieluńczanie/ Wolinianie
• Uerizane (10 civitates) – Wiercanie lub Wierzyczanie

W Dokumencie praskim z 1086 r. wymienione są następujące plemiona polskie^[9]:

• Zlasane – Ślężanie
• Terbouane – Trzebowianie
• Poborane – Poobrzanie lub Bobrzanie
• Dedosize – Dziadoszyce/ Dziadoszanie

Kronika Thietmara wymienia następujące plemiona polskie:

• Diedesisi/ Diedesi – Dziadoszyce/Dziadoszanie
• Cilensi/ Silensi – Ślężanie

W Dziejach saskich Widukinda wspomniani są:

• Licikaviki – prawdopodobnie Lubuszanie lub Lestkowice

Germania z IX w. mówi o:

• Wisle lond – kraj Wisły

Z późniejszych źródeł, a także z domniemywań naukowych wyłaniają się:

• Polanie
• Mazowszanie
• Pomorzanie
  • Kaszubi
  • Słowińcy
• Pałuczanie
• Biali Chorwaci
• Obrzanie

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Lokalizacja plemion – mapka (ros.)
• Historia – teksty źródłowe, [w:] MariaM. Bednarska MariaM. (red.), Pomoce dydaktyczne dla polskich dzieci i nauczyciel[sic]: materiały dydaktyczne do "national curriculum" / SZKOŁA GIMNAZJALNA – KLASA 1 / Teksty źródłowe [pdf], "Europejski program nauczania dla dzieci pracowników migrujących" nr: 87271-CP-1-2000-1-PL-COMENIUS-C2 [dostęp 2022-03-17] [zarchiwizowane 2009-05-27] .

Historia Polski

Państwo polskie	Państwo pierwszych Piastów Polska w okresie rozbicia dzielnicowego Zjednoczone Królestwo Korona Królestwa Polskiego Rzeczpospolita Obojga Narodów Rzeczpospolita Trojga Narodów Ziemie polskie pod zaborami Księstwo Warszawskie Królestwo Polskie 1815–1832/1917 Królestwo Polskie 1917–1918 II Rzeczpospolita Polska podczas II wojny światowej Okupacja niemiecka ziem polskich 1939–1945 Okupacja sowiecka ziem polskich 1939–1941 Polska Rzeczpospolita Ludowa III Rzeczpospolita
Kalendarium	do 1138 1138–1320 1320–1386 1386–1492 1492–1572 1572–1697 1697–1763 1764–1795 1795–1831 1831–1914 1914–1918 1918–1939 1939–1945 1945–1989 od 1989
Działami	Nauka Wojsko Język Sztuka Literatura Filozofia Kobiety LGBT
Pozostałe	Naród polski Język polski Plemiona polskie Władcy Polski Ustrój polityczny Polski Historia konstytucji w Polsce

• Polska
• Polska Ludowa
• Historia