Pojezierze Suwalskie

Pojezierze Litewskie
ilustracja
Mapa regionu
Pojezierze Suwalskie (Zasięg Pojezierza Litewskiego w obrębie Polski)
MegaregionNiż Wschodnioeuropejski
ProwincjaNiż Wschodniobałtycko-Białoruski
PodprowincjaPojezierza Wschodniobałtyckie
MakroregionPojezierze Litewskie
Zajmowane
jednostki
administracyjne
Polska:
woj. podlaskie
woj. warmińsko-mazurskie

Pojezierze Suwalskie – polska część Pojezierza Litewskiego, rozciągającego się na wschód od właściwych Mazur. Odrębność tego terenu polega na innym kierunku ułożenia form polodowcowych ostatniego zlodowacenia, większym kontynentalizmie klimatu oraz innym położeniu hydrograficznym.

Pojezierze Suwalskie nie jest formalną jednostką podziału fizycznogeograficznego Polski. Nazwą tą określane są wspólnie dwa mezoregiony: Pojezierze Zachodniosuwalskie i Pojezierze Wschodniosuwalskie (Pojezierze Sejneńskie). Pojezierze Suwalskie graniczy od zachodu z Pojezierzem Ełckim i Puszczą Romincką, a od południa z Równiną Augustowską, wraz z którą bywa nazywane Pojezierzem Suwalsko-Augustowskim lub Augustowsko-Suwalskim. Pojezierze Zachodniosuwalskie, Pojezierze Wschodniosuwalskie oraz Równina Augustowska i Puszcza Romincka wchodzą w skład polskiej części makroregionu Pojezierze Litewskie. Pojezierze Suwalskie leży w dorzeczu Niemna.

Spośród około 250 jezior powyżej jednego hektara większość jest jeziorami rynnowymi. Spotyka się także jeziora morenowe, owalne, charakteryzujące się nieregularną linią brzegową. Większość jezior odznacza się czystymi wodami. Pod względem troficznym występują tutaj jeziora oligotroficzne, eutroficzne i dystroficzne. Mimo że większość jezior Pojezierza Suwalskiego należy do zbiorników płytkich, to właśnie tutaj znajdują się dwa z najgłębszych jezior w kraju – Hańcza i Wigry. Do najpiękniejszych pod względem krajobrazowych zaliczane są jeziora: Wigry, Szelment Wielki, Boczne, Rospuda Filipowska.

Różnice klimatyczne zadecydowały o odmienności geobotanicznej Mazur i Pojezierza Litewskiego. Pojezierze Suwalskie ma wiele północnych cech klimatycznych. We florze dominują gatunki borealne, subborealne oraz arktyczne i subarktyczne. W średniowieczu obszar pojezierza pokryty był niemal w całości lasami, w których do schyłku XIII w. znajdowały się osady Jaćwingów zwanych też Sudawami. Na przełomie XV i XVI w. lasy zostały podzielone na mniejsze jednostki administracyjne, zwane puszczami. Na obszarze pojezierza znalazły się częściowo puszcze - Merecka, Przełomska, Perstuńska i Berżnicka. Wtedy też rozpoczęła się kolonizacja obszaru i wycinka lasów. Obecnie brak jest większych kompleksów leśnych. Jedynie okolice Wigier i Puszcza Augustowska tworzą zwarty i duży obszar leśny.

Ukształtowanie powierzchni

Ukształtowanie powierzchni Pojezierza Suwalskiego jest związane z działalnością najmłodszego na naszych ziemiach lądolodu zlodowacenia bałtyckiegostadiału pomorskiego i fragmentarycznie fazy Wigier tego zlodowacenia. Charakterystyczne są różnice wysokości, czyli deniwelacje, których nie potrafiły złagodzić nawet późniejsze procesy niszczenia – erozja i denudacja. Zaobserwowano tu jedynie dwa krótkotrwałe cykle niszczenia: w strefie peryglacjalnej i w okresie polodowcowym (holoceńskim).

Bibliografia

  • Stanisław Herz: Pojezierze Suwalskie. Warszawa: Wydawnictwo Kraj, 1983.
  • Andrzej Ber: Pojezierze Suwalsko-Augustowskie. Przewodnik Geologiczny. Warszawa: Wydawnictwa Geologiczne, 1981. ISBN 83-220-0131-2.
  • Janina Wengris, Benon Polakowski: Pojezierze Suwalsko-Augustowskie. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1975.
  • Andrzej Gryguć. Puszcza Augustowska i jej nazewnictwo w przeszłości. „Wigry. Kwartalnik Wigierskiego Parku Narodowego”. 4, 2001. 

Zobacz też

Media użyte na tej stronie

Pojezierze Litewskie.png
Autor: Qqerim, Licencja: CC-BY-SA-3.0

Physico-geographical regionalization of Poland
Macroregion 842.7 Lithuanian Lakeland
Regionalizacja fizycznogeograficzna Polski

Makroregion 842.7 Pojezierze Litewskie
Jezioro Wigry (by Pudelek).jpg
Autor: Pudelek, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wigry Lake, Poland