Polska na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1936

Polska na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1936
Kod MKOl

POL

Zimowe Igrzyska Olimpijskie 1936
Garmisch-Partenkirchen
Chorąży

Bronisław Czech

Liczba zawodników

20 w 9 konkurencjach w 6 dyscyplinach

Medale
Pozycja: .
Złoto
0
Srebro
0
Brąz
0
Razem
0

Polska na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1936 – występ kadry sportowców reprezentujących Polskę na igrzyskach olimpijskich w Garmisch-Partenkirchen w 1936 roku.

W zawodach olimpijskich wzięło udział 20 polskich sportowców, którzy zaprezentowali się w 9 konkurencjach w 6 dyscyplinach sportowych. W polskim składzie byli również zawodnicy rezerwowi, a także uczestnicy biegu patrolowego na 30 km – konkurencji pokazowej na tych igrzyskach.

Reprezentanci Polski nie wywalczyli w Garmisch-Partenkirchen żadnego medalu. Największym osiągnięciem Polaków było piąte miejsce Stanisława Marusarza w konkursie skoków narciarskich. Był to najlepszy rezultat indywidualny w historii dotychczasowych startów reprezentacji Polski na zimowych igrzyskach olimpijskich. Za piąte miejsce Polska otrzymała dwa punkty do klasyfikacji punktowej. Marusarz zajął również siódme miejsce w konkursie kombinacji norweskiej. Sukcesem w Garmisch-Partenkirchen zakończył się także występ reprezentantów Polski w hokeju na lodzie, którzy co prawda zajęli dopiero dziewiąte miejsce w turnieju olimpijskim, ale odnieśli pierwsze w historii swoich olimpijskich startów zwycięstwo, pokonując reprezentację Łotwy.

Był to czwarty występ reprezentacji Polski na zimowych igrzyskach olimpijskich i siódmy start olimpijski, wliczając w to letnie występy.

Tło startu

Występy na poprzednich igrzyskach

Polski Komitet Olimpijski został powołany w 1919 roku pod nazwą Polski Komitet Igrzysk Olimpijskich[1], w tym samym roku został uznany przez Międzynarodowy Komitet Olimpijski[2]. PKOl wysyłał reprezentacje na wszystkie igrzyska olimpijskie począwszy od 1924 roku[1].

Występ reprezentacji Polski na igrzyskach w Garmisch-Partenkirchen był czwartym w zimowych edycjach igrzysk i siódmym, wliczając w to letnie igrzyska. W poprzednich zimowych występach reprezentacja Polski liczyła: 7 sportowców na igrzyskach w Chamonix[3], 27 sportowców w Sankt Moritz[4] i 15 w Lake Placid[5]. W dotychczasowych startach żaden Polak nie zdobył medalu zimowych igrzysk olimpijskich. Najbliżej podium byli polscy hokeiści w Lake Placid, którzy zajęli czwarte miejsce w turnieju[6] i jako jedyni zdobyli punkty (trzy) do klasyfikacji punktowej zimowych igrzysk olimpijskich[7][8]. Ponadto miejsca w czołowej dziesiątce zawodów olimpijskich zajęli: Leon Jucewicz (ósme miejsce w wieloboju podczas igrzysk w Chamonix[9]), polscy hokeiści (ósme miejsce w turnieju w Sankt Moritz[10][11]) oraz Bronisław Czech (dziesiąte miejsce w kombinacji norweskiej w Sankt Moritz i siódme w Lake Placid)[12][6].

Okres przedolimpijski

W okresie między igrzyskami olimpijskimi w Lake Placid a igrzyskami w Garmisch-Partenkirchen odbyły się trzy edycje mistrzostw świata FIS w konkurencjach narciarstwa klasycznego. W niemal wszystkich konkurencjach klasycznych występowali reprezentanci Polski[13]. Podczas mistrzostw świata w Innsbrucku w 1933 roku debiut w imprezie tej rangi zanotował Stanisław Marusarz, który, w związku z bojkotem mistrzostw przez zawodników norweskich, był upatrywany jako jeden z faworytów do zdobycia medalu[14]. Ostatecznie medalu nie zdobył, jednak osiągnięte przez niego szóste miejsce w konkursie kombinacji norweskiej było najlepszym rezultatem polskiej reprezentacji w Innsbrucku. Polska sztafeta, która wystąpiła w składzie: Bronisław Czech, Stanisław Karpiel, Andrzej Marusarz i Stanisław Marusarz, zajęła siódme miejsce. Ponadto ósme miejsce w konkursie skoków narciarskich zajął Izydor Gąsienica-Łuszczek[15]. W Innsbrucku odbyły się również mistrzostwa świata w narciarstwie alpejskim, jednak bez udziału Polaków[16].

Na mistrzostwach w Sollefteå w 1934 roku polska sztafeta, występująca w takim samym składzie jak rok wcześniej, zajęła piąte miejsce w biegu, a Stanisław Marusarz był siódmy w zawodach kombinacji norweskiej[17]. Podczas kolejnych mistrzostw świata, w 1935 roku w Wysokich Tatrach, Marusarz ponownie był uważany za jednego z pretendentów do zdobycia medalu w konkursie skoków narciarskich. W pierwszej serii konkursowej, podczas lądowania złamał jednak nartę, co przełożyło się na niższe noty sędziowskie[18]. W efekcie zajął czwartą pozycję, tracąc 0,4 punktu do brązowego medalisty Alfa Andersena[19]. Miejsce w czołowej dziesiątce zawodów w Wysokich Tatrach zajął jeszcze Bronisław Czech, który był dziewiąty w kombinacji norweskiej. Ponadto polska sztafeta biegowa, startująca w składzie: Bronisław Czech, Michał Górski, Marian Woyna Orlewicz i Stanisław Marusarz, zajęła siódme miejsce w stawce dziesięciu sztafet[20]. W mistrzostwach świata w narciarstwie alpejskim w 1934 i 1935 roku polscy zawodnicy nie odnieśli sukcesów[21][22].

W okresie od poprzednich igrzysk olimpijskich zorganizowano również cztery edycje mistrzostw świata w łyżwiarstwie szybkim w wieloboju. W 1933 roku w Trondheim ani w 1934 roku w Helsinkach nie wystąpił żaden reprezentant Polski[23][24]. W kolejnych dwóch edycjach – w 1935 roku w Oslo oraz w 1936 roku, w rozegranych tuż przed igrzyskami mistrzostwami w Davos, zaprezentował się Janusz Kalbarczyk. W Oslo był piętnasty, a w Davos trzynasty[25][26].

Odbyły się również trzy edycje mistrzostw świata w hokeju na lodzie. W 1933 roku na mistrzostwach w Czechosłowacji polska reprezentacja odniosła jedno zwycięstwo (1:0 przeciwko reprezentacji Belgii) i w klasyfikacji końcowej zajęła siódme miejsce, ex aequo z Węgrami (po zremisowanym meczu o siódme miejsce)[27]. W mistrzostwach w 1934 roku we Włoszech Polacy nie wzięli udziału[28], a w 1935 roku w Szwajcarii zajęli dziesiąte miejsce w turnieju. Odnieśli jedno zwycięstwo (12:2) nad Belgią, dzięki czemu zajęli pierwsze miejsce w „grupie pocieszenia” i zagrali z Niemcami o dziewiąte miejsce. Mecz ten zakończył się jednak porażką Polaków 1:5[29].

Wyjazd na igrzyska

Tuż przed wyjazdem na igrzyska w Garmisch Partenkirchen, upatrywany przez niemiecką prasę jako jeden z faworytów do zdobycia medalu olimpijskiego w skokach narciarskich Stanisław Marusarz[30] zachorował na grypę i trafił do szpitala. Jego wyjazd na igrzyska był zagrożony, zawodnik sam podjął decyzję o tym, by nie rezygnować ze startu olimpijskiego, mimo sprzeciwu lekarzy i 39-stopniowej gorączki. Na peron, z którego zawodnicy wyjeżdżali do Garmisch-Partenkirchen, Marusarz pojechał niemal bezpośrednio ze szpitalnego oddziału, więc z pominięciem treningów przedolimpijskich[31].

Skład reprezentacji

W zawodach olimpijskich wzięło udział 20 polskich sportowców[32], którzy wystąpili w dziewięciu konkurencjach w sześciu dyscyplinach sportowych[33]. W polskim składzie było również czterech rezerwowych hokeistów i dwóch rezerwowych narciarzy, którzy ostatecznie nie wystąpili w zawodach[34][35][36]. Polska wystawiła także czwórkę zawodników w patrolu wojskowym[37][38], będącym na tych igrzyskach dyscypliną pokazową[39]. W patrolu wojskowym było również dwóch zawodników rezerwowych[34].

Udział w ceremonii otwarcia igrzysk

Rolę chorążego reprezentacji Polski podczas ceremonii otwarcia igrzysk w Garmisch-Partenkirchen, przeprowadzonej 6 lutego 1936 roku pod skocznią Große Olympiaschanze[40], pełnił Bronisław Czech[41]. Reprezentacja Polski weszła na stadion olimpijski jako 19. w kolejności, pomiędzy ekipami z Austrii i Rumunii[42]. Rolę attaché reprezentacji pełnił M. Przybylski[43].

Wyniki

Biegi narciarskie

W zawodach olimpijskich w biegach narciarskich podczas igrzysk w Garmisch-Partenkirchen zaprezentowało się czterech polskich zawodników. Zajęli oni siódme miejsce w biegu sztafetowym, indywidualnie największym osiągnięciem było 22. miejsce Michała Górskiego w biegu na 18 km[35].

Rezerwowymi zawodnikami w polskim składzie byli Jan Bochenek i Jerzy Ustupski[44]. Przed igrzyskami Ustupski złamał żebra. Ta kontuzja wyeliminowała go całkowicie z występu olimpijskiego i ostatecznie nie pojechał na igrzyska[45].

KonkurencjaZawodnikCzasStrataMiejsce
Bieg indywidualny mężczyzn
18 km techniką klasyczną
Bronisław Czech1:25:5511:1733.[46]
Michał Górski1:23:118:3322.[46]
Stanisław Karpiel1:27:3112:5342.[46]
Marian Woyna Orlewicz1:25:2710:4932.[46]
Bieg indywidualny mężczyzn
50 km techniką klasyczną
Stanisław Karpiel4:06:2636:1526.[47]
Sztafeta mężczyzn
4 × 10 km techniką klasyczną
Michał Górski
Marian Woyna Orlewicz
Stanisław Karpiel
Bronisław Czech
 
46:37
42:55
44:35
44:43
2:58:50
 
 
 
 
17:17
6.[48]
6.[49]
7.[50]
7.[51]
7.[52]

Hokej na lodzie

W styczniu 1936 roku kapitan związkowy Polskiego Związku Hokeja na Lodzie ogłosił 12-osobowy skład hokejowej reprezentacji Polski na igrzyska olimpijskie w Garmisch-Partenkirchen. Bezpośrednio przed igrzyskami reprezentacja olimpijska rozegrała mecz z Węgrami w Budapeszcie, a następnie wzięła udział w turnieju międzynarodowym w Arosie, skąd bezpośrednio udała się do Garmisch-Partenkirchen[53].

Rezerwowymi polskiej drużyny hokejowej byli Franciszek Głowacki, Zbigniew Kasprzak, Tadeusz Sachs i Władysław Lemiszko. Nie wystąpili oni w żadnym meczu na igrzyskach w Garmisch-Partenkirchen[36][34][53]. Sachs, będący wówczas kapitanem związkowym reprezentacji Polski, nie wystąpił w turnieju olimpijskim m.in. z powodu niechęci do nazistowskiego państwa, jakim był organizator igrzysk[54].

W turnieju ostatecznie wystąpiło jedenastu polskich hokeistów: Józef Stogowski, Henryk Przeździecki, Witalis Ludwiczak, Kazimierz Sokołowski, Czesław Marchewczyk, Adam Kowalski, Andrzej Wołkowski, Edmund Zieliński, Władysław Król, Mieczysław Kasprzycki i Roman Stupnicki[36][34].

Trenerami reprezentacji Polski na igrzyskach w 1936 roku byli Aleksander Tupalski i Lucjan Kulej[55].

Runda pierwsza[56]
6 lutego 1936Kanada 8:1 PolskaRießersee

7 lutego 1936Austria 2:1 PolskaOlympia-Kunsteis-Stadion

8 lutego 1936Polska 9:2 ŁotwaOlympia-Kunsteis-Stadion
Tabela grupy A[56]
MiejsceDrużynaLiczba meczówMeczeBramkiPunkty
wygraneremisyprzegranezdobytestraconebilans
1.Kanada Kanada3300243+216
2. Austria3201117+44
3.II Rzeczpospolita Polska31021112-12
4.Łotwa Łotwa3003327-240

Polacy wystąpili w trzech meczach rundy pierwszej – w dwóch pierwszych spotkaniach ponieśli porażkę, w trzecim zwyciężyli. Wygrana 9:2 nad Łotyszami była pierwszym zwycięstwem odniesionym przez polską reprezentację na zimowych igrzyskach olimpijskich[57].

Reprezentacja Polski zajęła trzecie miejsce w grupie, wobec czego nie awansowała do drugiej rundy i zajęła dziewiąte miejsce w turnieju olimpijskim, ex aequo z zespołami Włoch, Francji i Japonii[58].

Kombinacja norweska

Zawody w kombinacji norweskiej składały się z biegu narciarskiego na 18 km techniką klasyczną, rozegranego 12 lutego, oraz z przeprowadzonych dzień później dwóch serii skoków na mniejszej z olimpijskich skoczni – Kleine Olympiaschanze w Garmisch-Partenkirchen[59]. W zawodach wzięło udział czterech polskich reprezentantów. Najlepszy wynik uzyskał Stanisław Marusarz, który w biegu był 18., a w skokach 3. i 4., co przełożyło się na siódme miejsce w końcowej klasyfikacji[60].

KonkurencjaZawodnikBiegiSkok 1Skok 2Nota łącznaStrataMiejsce
CzasNotaMiejsceSkokNotaMiejsceSkokNotaMiejsce
Konkurs indywidualny mężczyzn
bieg na 18 km + skocznia normalna
Bronisław Czech1:25:55181,923.[61]46,096,115.45,597,015.[62]375,055,316.[63]
Andrzej Marusarz1:31:30153,436.[61]46,094,517.47,097,612.[62]345,584,832.[63]
Stanisław Marusarz1:25:27184,418.[61]51,0104,53.50,0104,44.[62]393,337,07.[63]
Marian Woyna Orlewicz1:25:27184,418.[61]41,088,629.43,090,833.[62]363,866,524.[63]

Łyżwiarstwo szybkie

W biegach łyżwiarskich na igrzyskach w Garmisch-Partenkirchen wystąpił jeden reprezentant Polski, Janusz Kalbarczyk[64]. Pierwszą konkurencją, w której się zaprezentował, był bieg na 5000 m, przeprowadzony 12 lutego. Kalbarczyk zajął w nim 12. miejsce[65]. W drugim starcie, w biegu na 10 000 m[64], rozegranym 14 lutego[66]. Kalbarczyk wystąpił w 13. biegu z amerykańskim zawodnikiem, Robertem Petersenem. Amerykanin nie ukończył biegu, a Polak uzyskał czas 17 min 54 s, co dało mu 9. miejsce w klasyfikacji w gronie 28 zawodników. Uzyskany przez Kalbarczyka czas był nowym rekordem Polski[67].

KonkurencjaZawodnikCzasStrataMiejsce
Bieg indywidualny mężczyzn
5000 m
Janusz Kalbarczyk8:47,728,112.[65]
Bieg indywidualny mężczyzn
10 000 m
Janusz Kalbarczyk17:54,029,79.[66]

Narciarstwo alpejskie

W debiutującej na igrzyskach olimpijskich konkurencji – kombinacji alpejskiej, złożonej ze zjazdu i dwóch przejazdów w slalomie[68], wzięło udział trzech reprezentantów Polski[69]. Zawody odbyły się w dniach 7–9 lutego 1936 roku na stokach Kreuzeck (zjazd) i Gudiberg (slalom)[70]. Najlepszy wynik z Polaków uzyskał najbardziej wszechstronny polski olimpijczyk, startujący zarówno w konkurencjach klasycznych, jak i alpejskich – Bronisław Czech, który uplasował się na 20. miejscu[69].

KonkurencjaZawodnikZjazdSlalomŁącznie
CzasPunktyMiejscePrzejazd 1Przejazd 2Czas łącznyPunktyMiejscePunktyStrataMiejsce
CzasMiejsceCzasMiejsce
Kombinacja alpejska mężczyzn[69][71][72][73]Bronisław Czech5:46,482,9720.1:30,417.1:42,926.3:13,375,8419.79,4119,8420.
Fedor Weinschenck6:26,074,4635.1:56,638.2:21,233.4:17,856,8733.65,6733,5832.
Karol Zając6:20,675,5134.1:35,023.1:42,525.3:17,574,2323.74,8724,3828.

Skoki narciarskie

W ostatnim dniu igrzysk olimpijskich w Garmisch-Partenkirchen, 16 lutego 1936 roku, na skoczni Große Olympiaschanze rozegrano otwarty konkurs skoków narciarskich, w którym wzięło udział trzech reprezentantów Polski[40]. Najlepszy rezultat osiągnął, upatrywany jako jeden z faworytów[30], choć osłabiony w efekcie niedawno przebytej grypy[31], Stanisław Marusarz, który zajął piąte miejsce w rywalizacji skoczków[40]. Był to najlepszy w startach Polaków występ indywidualny na zimowych igrzyskach olimpijskich[8], a zarazem pierwsza dla reprezentacji Polski pozycja punktowana w zawodach indywidualnych podczas zimowych igrzysk[74]. Jednocześnie osiągnięty przez Marusarza wynik był najlepszym rezultatem polskiego skoczka narciarskiego uzyskanym na igrzyskach olimpijskich aż do igrzysk w Sapporo w 1972 roku, kiedy mistrzem olimpijskim został Wojciech Fortuna[75].

KonkurencjaZawodnikSeria 1Seria 2Nota łącznaStrataMiejsce
SkokNotaMiejsceSkokNotaMiejsce
Konkurs indywidualny mężczyzn
skocznia duża
Bronisław Czech62,595,235.[76]63,597,830.[77]193,039,033.[78]
Andrzej Marusarz66,0102,616.[76]66,0101,123.[77]203,728,321.[78]
Stanisław Marusarz73,0109,47.[76]75,5112,25.[77]221,610,45.[78]

Patrol wojskowy (dyscyplina pokazowa)

Patrol wojskowy był dyscypliną pokazową na igrzyskach w Garmisch-Partenkirchen. Rozegrano bieg na dystansie 30 km[79], w którym Polacy zajęli ostatnie, dziewiąte miejsce. Przed zawodami kontuzji doznał podstawowy członek polskiego zespołu – Józef Zubek. W związku z tym w biegu patrolowym zastąpił go zawodnik rezerwowy – Trzebunia, będący w znacznie słabszej dyspozycji od pozostałych polskich zawodników. Uzyskał najsłabszy czas biegu, efektem czego była strata do pozostałych zespołów[37]. Poza Trzebunią wystąpili zawodnicy z podstawowego składu: Władysław Żytkowicz, Jan Pydych i Adam Rzepka[38][37][34].

Drugim rezerwowym zawodnikiem w polskiej ekipie był Izydor Łuszczek[34].

Przypisy

  1. a b Historia Polskiego Komitetu Olimpijskiego. Polski Komitet Olimpijski. [dostęp 2020-09-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-08)].
  2. Poland (ang.). Międzynarodowy Komitet Olimpijski. [dostęp 2020-09-19].
  3. Polska Reprezentacja Olimpijska – CHAMONIX 1924. Polski Komitet Olimpijski. [dostęp 2020-09-19].
  4. Polska Reprezentacja Olimpijska – St. Moritz 1928. Polski Komitet Olimpijski. [dostęp 2020-09-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-05-31)].
  5. Polska Reprezentacja Olimpijska – Lake Placid 1932. Polski Komitet Olimpijski. [dostęp 2020-09-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-05-31)].
  6. a b Adam Bucholz: Skoki w stóg siana – Lake Placid 1932. Skijumping.pl, 26 listopada 2013. [dostęp 2020-09-19].
  7. Gorzej niż w Grenoble. „Dziennik Polski”. 8702, s. 2, 16 lutego 1972. Kraków. [dostęp 2020-09-19]. 
  8. a b Lech Ufel: Polskie olimpijskie skoki i upadki. Przegląd Sportowy, 13 lutego 2018. [dostęp 2020-09-19].
  9. Adam Bucholz: Igrzyska post factum – Chamonix 1924. Skijumping.pl, 22 października 2013. [dostęp 2020-09-19].
  10. Jeux Olympiques de Saint-Moritz 1928 (fr.). Hockey Archives. [dostęp 2020-09-19].
  11. 1928 Men's Olympic Hockey (ang.). Hockey Reference. [dostęp 2020-09-19].
  12. Adam Bucholz: Na neutralnej ziemi – Sankt Moritz 1928. Skijumping.pl, 4 listopada 2013. [dostęp 2020-09-19].
  13. Mecner 2015 ↓, s. 31–42.
  14. Mecner 2015 ↓, s. 31.
  15. Mecner 2015 ↓, s. 31–34.
  16. Walter Amstutz: Der Schneehase. Jahrbuch des Schweizerischen Akademischen Ski-Clubs SAS 1933: Die FIS-Rennen in Innsbruck, 6.–13. Februar 1933. 1933, s. 387–390. [dostęp 2020-09-19].
  17. Mecner 2015 ↓, s. 35–38.
  18. Mecner 2015 ↓, s. 43–44.
  19. Mecner 2015 ↓, s. 42.
  20. Mecner 2015 ↓, s. 41.
  21. Walter Amstutz: Der Schneehase. Jahrbuch des Schweizerischen Akademischen Ski-Clubs SAS: Die FIS-Rennen in St. Moritz 15./17. Februar 1934. 1934, s. 108–112. [dostęp 2020-09-19].
  22. Walter Amstutz: Der Schneehase. Jahrbuch des Schweizerischen Akademischen Ski-Clubs SAS: FIS-Reportage aus Mürren, 22.–25. Februar 1935. 1935, s. 237–241. [dostęp 2020-09-19].
  23. Uitslag WK Allround 1933 mannen (niderl.). SchaatsStatistieken.nl. [dostęp 2020-09-19].
  24. Uitslag WK Allround 1934 mannen (niderl.). SchaatsStatistieken.nl. [dostęp 2020-09-19].
  25. Uitslag WK Allround 1935 mannen (niderl.). SchaatsStatistieken.nl. [dostęp 2020-09-19].
  26. Uitslag WK Allround 1936 mannen (niderl.). SchaatsStatistieken.nl. [dostęp 2020-09-19].
  27. Championnats du monde 1933 (fr.). Hockey Archives. [dostęp 2020-09-19].
  28. Championnats du monde 1934 (fr.). Hockey Archives. [dostęp 2020-09-19].
  29. Championnats du monde 1935 (fr.). Hockey Archives. [dostęp 2020-09-19].
  30. a b Jaroń 2020 ↓, s. 150.
  31. a b Jaroń 2020 ↓, s. 142–143, 145.
  32. Polska Reprezentacja Olimpijska – Garmisch Partenkirchen 1936. Polski Komitet Olimpijski. [dostęp 2020-09-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-05-31)].
  33. Poland at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games (ang.). Sports Reference. [dostęp 2020-09-19].
  34. a b c d e f Historia ZIO: Garmisch-Partenkirchen 1936. Sport WP, 1 lutego 2010. [dostęp 2020-09-19].
  35. a b Poland Cross Country Skiing at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games (ang.). Sports Reference. [dostęp 2020-09-19].
  36. a b c IV. Olympische Winterspiele 1936 Amtlicher Bericht (niem.). Reichssportverlag, 1936. s. 366. [dostęp 2020-09-19].
  37. a b c Szczegóły startu polskiego patrolu. „Dziennik Bydgoski”. 39, s. 14, 16 lutego 1936. Bydgoszcz. [dostęp 2020-09-19]. 
  38. a b IV. Olympische Winterspiele 1936 Amtlicher Bericht (niem.). Reichssportverlag, 1936. s. 335. [dostęp 2020-09-19].
  39. Military Ski Patrol at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games: Men's Military Ski Patrol (ang.). Sports Reference. [dostęp 2020-09-19].
  40. a b c Adam Bucholz: Igrzyska w imperium zła – Garmisch-Partenkirchen 1936. Skijumping.pl, 2 grudnia 2013. [dostęp 2020-09-19].
  41. Poland (ang.). Sports Reference. [dostęp 2020-09-19].
  42. IV. Olympische Winterspiele 1936 Amtlicher Bericht (niem.). Reichssportverlag, 1936. s. 284. [dostęp 2020-09-19].
  43. IV. Olympische Winterspiele 1936 Amtlicher Bericht (niem.). Reichssportverlag, 1936. s. 28. [dostęp 2020-09-19].
  44. Polacy na zimowych igrzyskach olimpijskich. Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. [dostęp 2020-09-19].
  45. W Zakopanem zmarł olimpijczyk Jerzy Ustupski. Sport WP, 26 października 2004. [dostęp 2020-09-19].
  46. a b c d Cross Country Skiing at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games: Men's 18 kilometres (ang.). Sports Reference. [dostęp 2020-09-19].
  47. Cross Country Skiing at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games: Men's 50 kilometres (ang.). Sports Reference. [dostęp 2020-09-19].
  48. Michał Górski Bio, Stats, and Results (ang.). Sports Reference. [dostęp 2020-09-19].
  49. Marian Orlewicz Bio, Stats, and Results (ang.). Sports Reference. [dostęp 2020-09-19].
  50. Stanisław Karpiel Bio, Stats, and Results (ang.). Sports Reference. [dostęp 2020-09-19].
  51. Bronisław Czech Bio, Stats, and Results (ang.). Sports Reference. [dostęp 2020-09-19].
  52. Cross Country Skiing at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games: Men's 4 × 10 kilometres Relay (ang.). Sports Reference. [dostęp 2020-09-19].
  53. a b Sport i Wychowanie Fizyczne. Hokejowa reprezentacja olimpijska Polski. „Gazeta Lwowska”. 15, s. 2, 21 stycznia 1936. [dostęp 2020-09-19]. 
  54. Nasi przedwojenni olimpijczycy i ich zawiłe losy. Muzeum Historii Polski. [dostęp 2020-09-19].
  55. Zygmunt Trela: 1936 Garmisch-Partenkirchen. Hokej.net. [dostęp 2020-09-19].
  56. a b IV. Olympische Winterspiele 1936 Amtlicher Bericht (niem.). Reichssportverlag, 1936. s. 364. [dostęp 2020-09-19].
  57. Mecze reprezentacji Polski ułożone chronologicznie. Hokej.net. [dostęp 2020-09-19].
  58. Ice Hockey at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games: Men's Ice Hockey (ang.). Sports Reference. [dostęp 2020-09-19].
  59. IV. Olympische Winterspiele 1936 Amtlicher Bericht (niem.). Reichssportverlag, 1936. s. 328. [dostęp 2020-09-19].
  60. Poland Nordic Combined at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games (ang.). Sports Reference. [dostęp 2020-09-19].
  61. a b c d Nordic Combined at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games: Men's Individual Cross Country Skiing, 18 kilometres (ang.). Sports Reference. [dostęp 2020-09-19].
  62. a b c d Nordic Combined at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games: Men's Individual Ski Jumping, Normal Hill (ang.). Sports Reference. [dostęp 2020-09-19].
  63. a b c d Nordic Combined at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games: Men's Individual (ang.). Sports Reference. [dostęp 2020-09-19].
  64. a b Poland Speed Skating at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games (ang.). Sports Reference. [dostęp 2020-09-19].
  65. a b Speed Skating at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games: Men's 5,000 metres (ang.). Sports Reference. [dostęp 2020-09-19].
  66. a b Speed Skating at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games: Men's 10,000 metres (ang.). Sports Reference. [dostęp 2020-09-19].
  67. Kalbarczyk na 9-em miejscu. „Dziennik Bydgoski”. 39, s. 14, 16 lutego 1936. Bydgoszcz. [dostęp 2020-09-19]. 
  68. Rafał Kołodziej, Krzysztof Aftaruk: Zarys historii narciarstwa i snowboardingu. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2010, s. 40. ISBN 978-83-7338-575-7.
  69. a b c Poland Alpine Skiing at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games (ang.). Sports Reference. [dostęp 2020-09-19].
  70. Robert Livermore: Notes on Olympic Skiing: 1936 (ang.). The Atlantic, maj 1936. [dostęp 2020-09-19].
  71. Alpine Skiing at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games: Men's Combined Downhill (ang.). Sports Reference. [dostęp 2020-09-19].
  72. Alpine Skiing at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games: Men's Combined Slalom (ang.). Sports Reference. [dostęp 2020-09-19].
  73. Alpine Skiing at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games: Men's Combined (ang.). Sports Reference. [dostęp 2020-09-19].
  74. Jaroń 2020 ↓, s. 152.
  75. Marek Serafin: Poczet skoczków świata. Wydarzenia, biografie, statystyki. Poznań: Zysk i S-ka, 2005, s. 81. ISBN 83-7298-741-6.
  76. a b c Ski Jumping at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games: Men's Normal Hill, Individual Jump 1 (ang.). Sports Reference. [dostęp 2020-09-19].
  77. a b c Ski Jumping at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games: Men's Normal Hill, Individual Jump 2 (ang.). Sports Reference. [dostęp 2020-09-19].
  78. a b c Ski Jumping at the 1936 Garmisch-Partenkirchen Winter Games: Men's Normal Hill, Individual (ang.). Sports Reference. [dostęp 2020-09-19].
  79. Piotr Kunysz (red.): Teoretyczne podstawy wybranych dyscyplin zimowych. Wrocław: Wydawnictwo AWF we Wrocławiu, 2006, s. 8. ISBN 83-89156-60-1.

Bibliografia

  • Dariusz Jaroń: Skoczkowie. Przerwany lot. Warszawa: Wydawnictwo Marginesy, 2020. ISBN 978-83-66335-92-9.
  • Krzysztof Mecner: Narciarstwo klasyczne. Mistrzostwa świata. Katowice: Mecner Media, 2015. ISBN 978-83-940027-5-6.

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Germany (1935–1945).svg
National flag and merchant ensign of Germany from 1935 to 1945.
Flag of Hungary (1915-1918, 1919-1946).svg
Flag of Hungary from 6 November 1915 to 29 November 1918 and from August 1919 until mid/late 1946.
Olympic rings.svg
Olympic Rings without "rims" (gaps between the rings), As used, eg. in the logos of the 2008 and 2016 Olympics. The colour scheme applied here pertains to the 2016 Olympics in Rio de Janeiro.
Olympic rings without rims.svg
Olympic Rings without "rims" (gaps between the rings), As used, eg. in the logos of the 2008 and 2016 Olympics. The colour scheme applied here pertains to the 2016 Olympics in Rio de Janeiro.
Bronisław Czech Stanisław Marusarz Garmisch-Partenkirchen 1935.jpeg
Międzynarodowe Zawody Narciarskie w Garmisch-Partenkirchen 1935. Narciarze Stanisław Marusarz i Bronisław Czech (z prawej) podczas zawodów. (Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny - Archiwum Ilustracji)
Flag of Canada (1921–1957).svg
The Canadian Red Ensign used between 1921 and 1957.

This image has compared for accuracy (mainly colors) using an image from World Statesmen. The only change is making the maple leaves green from red. This image has compared for accuracy (mainly colors) using an image from World Statesmen. The most recent version of this image has changed the harp into one with a female figure; see [http://flagspot.net/flags/ca-1921.html FOTW