Powiat cieszyński zachodni

Powiat cieszyński zachodni
powiat
Państwo

 II Rzeczpospolita

Województwo

śląskie

Siedziba

Cieszyn Zachodni

Położenie na mapie województwa
Położenie na mapie województwa
Portal Polska

Powiat cieszyński zachodni – powiat istniejący w 1938 roku na Zaolziu w ramach województwa śląskiego.

W październiku 1938 roku Polska wydała wobec Czechosłowacji ultimatum, w którym domagała się zwrotu ziem Zaolzia, przejętych przez Czechosłowację na początku okresu dwudziestolecia międzywojennego. Po podporządkowaniu się Czechosłowacji temu ultimatum, Polska objęła władzę nad Zaolziem. Terytorium to było podzielone na powiaty czeskocieszyński i frysztacki. W ramach tymczasowej organizacji terytorium zmieniono jedynie nazwę powiatu czeskocieszyńskiego na cieszyński zachodni, a miasta Czeski Cieszyn na Cieszyn Zachodni[1].

27 października 1938 roku władze województwa śląskiego dokonały ostatecznego podziału administracyjnego przyłączonych ziem. Na poziomie gmin połączono jedynie Czeski Cieszyn i Cieszyn w jedną gminę. Gminy przyporządkowano do powiatów, przy czym granice powiatu frysztackiego nie uległy większym zmianom w stosunku do czasów czeskich, a tereny powiatu cieszyńskiego zachodniego włączono do powiatu cieszyńskiego[1].

Tą samą ustawą powołano tymczasowy wydział powiatowy dla zachodniej części powiatu cieszyńskiego, który miał istnieć do czasu wyboru właściwych władz powiatowych. Tymczasowy wydział składał się z sześciu członków, w tym przewodniczącego jako starosty i wiceprzewodniczącego jako wicestarosty. Dodatkowo zobowiązano tymczasowego starostę do powołania przy komisarzach rządowych w każdej gminie rad przybocznych złożonych z pięciu członków[1].

31 stycznia 1939 roku do zachodniej części powiatu cieszyńskiego włączono nowe tereny należące do 1938 roku do Czechosłowacji: gminy lub części gmin Bartowice, Błędowice Górne, Błędowice Średnie, Ligota Dolna, Ligota Górna, Morawka, Noszowice, Szonów, Wojkowice i Żermanice. W wyniku przeprowadzonej jednocześnie reorganizacji:

  • do gminy Szonów włączono fragmenty gminy Bartowice
  • do gminy Żermanice włączono fragmenty gminy Błędowice Górne
  • do gminy Błędowice Dolne fragmenty gminy Błędowice Średnie i przemianowano tę gminę na Błędowice
  • do gminy Dobracice fragmenty gmin Ligota Dolna, Ligota Górna i Noszowice[2]

Aż do wybuchu II wojny światowej proces integracji prawno-organizacyjnej dotyczącej wchłonięcia ziem zaolziańskich nie został ukończony. Tereny powiatu cieszyńskiego zachodniego zostały formalnie włączone do powiatu cieszyńskiego, ale w aktach prawnych wymieniano „zachodnią część powiatu cieszyńskiego” osobno[a].

Gminy miejskie i wiejskie

Stan na 27 października 1938 roku[1]Stan na 31 stycznia 1939 roku[2]
  1. Błędowice Dolne
  2. Boconowice
  3. Bukowiec
  4. Bystrzyca
  5. Cierlicko Dolne
  6. Cierlicko Górne
  7. Datynie Dolne
  8. Dobracice
  9. Domasłowice Dolne
  10. Domasłowice Górne
  11. Gnojnik
  12. Grodziszcze
  13. Gródek
  14. Guty
  15. Herczawa
  16. Jabłonków
  17. Karpentna
  18. Kocobędz
  19. Kojkowice
  20. Koszarzyska
  21. Końska
  22. Leszna Dolna
  23. Leszna Górna
  24. Ligotka Kameralna
  25. Łomna Dolna
  26. Łomna Górna
  27. Łyżbice
  28. Milików
  29. Mistrzowice
  30. Mosty koło Cieszyna
  31. Mosty koło Jabłonkowa
  32. Nawsie
  33. Niebory
  34. Nydek
  35. Oldrzychowice
  36. Piosek
  37. Ropica
  38. Rzeka
  39. Sibica
  40. Stanisłowice
  41. Szumbark
  42. Śmiłowice
  43. Toszonowice Dolne
  44. Toszonowice Górne
  45. Trzanowice
  46. Trzycież
  47. Trzyniec
  48. Tyra
  49. Wędrynia
  50. Wielopole
  51. Żuków Dolny
  52. Żuków Górny
  53. Żywocice
  1. Błędowice
  2. Boconowice
  3. Bukowiec
  4. Bystrzyca
  5. Cierlicko Dolne
  6. Cierlicko Górne
  7. Datynie Dolne
  8. Dobracice
  9. Domasłowice Dolne
  10. Domasłowice Górne
  11. Gnojnik
  12. Grodziszcze
  13. Gródek
  14. Guty
  15. Herczawa
  16. Jabłonków
  17. Karpentna
  18. Kocobędz
  19. Kojkowice
  20. Koszarzyska
  21. Końska
  22. Leszna Dolna
  23. Leszna Górna
  24. Ligotka Kameralna
  25. Łomna Dolna
  26. Łomna Górna
  27. Łyżbice
  28. Milików
  29. Mistrzowice
  30. Morawka
  31. Mosty koło Cieszyna
  32. Mosty koło Jabłonkowa
  33. Nawsie
  34. Niebory
  35. Nydek
  36. Oldrzychowice
  37. Piosek
  38. Ropica
  39. Rzeka
  40. Sibica
  41. Skalite
  42. Stanisłowice
  43. Szobiszowice
  44. Szonów
  45. Szumbark
  46. Śmiłowice
  47. Świerczynowiec
  48. Toszonowice Dolne
  49. Toszonowice Górne
  50. Trzanowice
  51. Trzycież
  52. Trzyniec
  53. Tyra
  54. Wędrynia
  55. Wielopole
  56. Wojkowice
  57. Żermanice
  58. Żuków Dolny
  59. Żuków Górny
  60. Żywocice

Przypisy

Uwagi

  1. Przykład użycia: Dziennik Ustaw Śląskich, t. nr 20/1939, 16 lipca 1939 (pol.).

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
POL województwo śląskie II RP COA.svg
Uwaga ta grafika jest wzorowana na projektowanym herbie województwa z 1928 r. Ostateczne projekty autorstwa Zygmunta Lorenca zostały opracowane w 1929 r. Jeśli masz do nich dostęp bardzo proszę o kontakt Poznaniak
POL powiat cieszyński zachodni map.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Położenie powiatu cieszyńskiego zachodniego na mapie województwa śląskiego II Rzeczypospolitej