Powiat sochaczewski

Powiat sochaczewski
powiat
ilustracja
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

TERC

1428

Siedziba

Sochaczew

Starosta

Jolanta Gonta

Powierzchnia

734,8 km²

Populacja (31.12.2020)
• liczba ludności


84 804[1]

• gęstość

115,7 os./km²

Urbanizacja

45,76%

Tablice rejestracyjne

WSC

Adres urzędu:
ul.M.J.Piłsudskiego 65
96-500 Sochaczew
Szczegółowy podział administracyjny
Plan powiatu sochaczewskiego
Liczba gmin miejskich

1

Liczba gmin wiejskich

7

Położenie na mapie województwa
Położenie na mapie województwa
Strona internetowa
Portal Polska
Mapa powiatu

Powiat sochaczewski – powiat w Polsce (zachodnia część województwa mazowieckiego), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Sochaczew.

W skład powiatu wchodzą:

GminaTypPowierzchnia
(km²)
Ludność
(2006)
Siedziba
POL Sochaczew COA.svgSochaczewmiejska26.137,925Sochaczew
POL gmina Teresin COA.svgGmina Teresinwiejska88.011,028Teresin
POL gmina Sochaczew COA.jpgGmina Sochaczewwiejska91.48,764Sochaczew *
POL gmina Iłów COA.svgGmina Iłówwiejska128.56,342Iłów
POL gmina Nowa Sucha COA.pngGmina Nowa Suchawiejska90.35,966Nowa Sucha
POL gmina Młodzieszyn COA.jpgGmina Młodzieszynwiejska117.15,541Młodzieszyn
Herb Gminy Brochów COA.svg Gmina Brochówwiejska116.84,258Brochów
POL gmina Rybno (powiat sochaczewski) COA.svgGmina Rybnowiejska72.83,494Rybno
* siedziba nie jest częścią gminy

Według danych z 31 grudnia 2019 roku[2] powiat zamieszkiwało 85&nsbp;045 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 85&nsbp;001 osób[3].

Demografia

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):

 OgółemKobietyMężczyźni
 osób%osób%osób%
Ogółem83 46710042 86451,3540 60348,65
Miasto38 12645,6819 99823,9618 12821,72
Wieś45 34154,3222 86627,4022 47526,93
  • Piramida wieku mieszkańców powiatu sochaczewskiego w 2014 roku[4]:
Piramida wieku powiat sochaczewski.png

Położenie geograficzne

Powiat sochaczewski leży środkowej w Polsce w zachodniej części województwa mazowieckiego na Równinie Łowicko-Błońskiej. Swoistą oś symetrii stanowi rzeka Bzura przecinająca powiat z południa na północ. Północną granicę tworzy Wisła a od wschodu powiat opiera się o Puszczę Kampinoską.

Na terenie województwa mazowieckiego graniczy z powiatami: gostynińskim, płockim, płońskim, nowodworskim, warszawskim zachodnim, grodziskim i żyrardowskim.

Od strony południowo-zachodniej powiat sochaczewski graniczy z powiatem skierniewickim oraz powiatem łowickim w województwie łódzkim.

Stolicą powiatu jest Sochaczew.

Rzeźba terenu

Brochów – dolina Bzury

Krajobraz powiatu sochaczewskiego ukształtował się podczas środkowopolskiego i bałtyckiego zlodowacenia. Ich pozostałością są doliny rzeczne i pradoliny z wydmami śródlądowymi (w pasie od Młodzieszyna do Warszawy) oraz płaskie równiny denudacyjne (patrz: denudacja).

Na terenie powiatu występują gleby średniej jakości: płowe, bielicowe i brunatne.

Jedynym liczącym się surowcem mineralnymiły warowe, szare i szaro brązowe (gminy Iłów i Brochów) wykorzystywane do produkcji ceramiki budowlanej.

Klimat

Teren powiatu leży w strefie klimatu umiarkowanego przejściowego i jest kształtowany przez powietrze polarno-morskie, zwrotnikowo-morskie, polarno-kontynentalne i zwrotnikowo-kontynentalne. Średnia temperatura roczna wynosi +8 °C, w lato ponad +20 °C, w zimę poniżej 0 °C.

Przeciętne opady wahają się między 450 a 600 mm, a więc w porównaniu z innymi rejonami kraju jest to rejon dosyć suchy.

Wody

KPN – Łasica

Główną rzeka płynącą przez teren powiatu sochaczewskiego jest rzeka Bzura wraz z dopływami: Utratą, Pisią, Lutowią, Suchą oraz Łasicą.

Północną granicę powiatu stanowi rzeka Wisła wraz z malowniczymi łachami i kępami.

Na czystość rzek znacząco wpłynęło wybudowanie w 1998 roku oczyszczalni ścieków w Sochaczewie.

Na terenie powiatu sochaczewskiego znajdują się także źródła termalne.

We wsi Nowe Mostki koło Żelazowej Woli dokonano odwiertu badawczego.

Lasy

KPN – Famułkowskie Błota

Ponad 15% powierzchni powiatu (11153 ha) zajmują lasy.

Najważniejszym kompleksem leśnym jest Puszcza Kampinoska, na terenie której w 1959 roku powołano do życia Kampinoski Park Narodowy. Z ogólnej powierzchni 38544 ha tylko 10% pozostaje w granicach powiatu sochaczewskiego, w tym dwa rezerwaty ścisłe: Czapliniec oraz Czerwińskie Góry.

Pozostałe większe kompleksy leśne znajdują się w gminach Młodzieszyn i Iłów.

Rezerwaty przyrody

  • Rezerwat przyrody Czapliniec
  • Rezerwat przyrody Czerwińskie Góry
  • Rezerwat przyrody Rzepki

Inne ciekawe tereny

Pomniki przyrody

Sochaczew – dąb-pomnik
POL powiat sochaczewski COA.svg

Powiat sochaczewski może pochwalić się ponad setką drzew będącymi pomnikami przyrody i czterema zabytkowymi alejami.

Pomniki przyrody w poszczególnych gminach:

Giżyce – kościół gotycki
Brochów – kościół gotycko-renesansowy
Tułowice – dwór z XIX wieku
Szymanów – pałac
Antosin – dom ze strzechą

Kalendarz wydarzeń

  • Dzień Ziemi w Iłowie – kwiecień
  • Międzynarodowy Festiwal Filmów Katolickich i Multimediów w Niepokalanowie – maj
  • Świętojański Rajd Motocykli Zabytkowych – maj
  • Zawody Motocrossowe w Sochaczewie – maj i czerwiec
  • Dni Sochaczewa – czerwiec
  • Rodzinny Rajd Rowerowy po Powiecie Sochaczewskim im.Tadeusza Krawczyka – czerwiec
  • Biegi Przełajowe Młodych Olimpijczyków – czerwiec
  • Pożegnanie Lata w Iłowie – sierpień
  • Powiatowy Jarmark Pozarządowy - sierpień
  • Mazowiecki Rajd Szlakami Walk nad Bzurą – wrzesień
  • Mazowieckie Mistrzostwa Mikrolotów w Sochaczewie – wrzesień
  • Dożynki Wojewódzkie w Sochaczewie – wrzesień
  • Zawody Motocrossowe o Puchar Burmistrza Miasta Sochaczewa – listopad
  • Mazowieckie Przesłuchania Chopinowskie w Sochaczewie – grudzień
  • Walny Zjazd Organizacji Pozarządowych Powiatu Sochaczewskiego - grudzień
  • Patrol Świętego Mikołaja – grudzień

Najważniejsze zabytki

Zabudowa miejska Sochaczewa

Kościoły

  • Kościół w Giżycach, gotycki, z 1439 roku
  • Kościół w Kozłowie Biskupim, gotycki, wzniesiony w 1443 r.
  • Kościół w Kozłowie Szlacheckim, gotycki, wzniesiony w 1470 r.
  • Bazylika św.Rocha i św.Jana Chrzciciela w Brochowie, gotycko-renesansowy wzniesiony w latach 1551-61
  • Kościół w Kurdwanowie, modrzewiowy z 1676 r.
  • Kościół w Szymanowie, barokowy, wzniesiony w 1667 r.
  • Kościół w Rybnie, 1804-06
  • Kościół pw.Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Trojanowie, późnobarokowy, z 1783 roku
  • Kościół w Iłowie, późnobarokowy z 1781 r.
  • Kościół parafialny w Mikołajewie, gotycko-klasycystyczny, wzniesiony w latach 1815-1821
  • Kościół w Pawłowicach, klasycystyczny, wzniesiony w latach 1802-1805
  • Bazylika Najświętszej Maryi Panny Pośredniczki Łask w Niepokalanowie, modernistyczny z lat 1948-50
  • Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Młodzieszynie, odbudowany w zmienionej formie w latach 1947-51
  • Kościół św.Józefa Robotnika w Chodakowie, modernistyczny, pobudowany w latach 1957-59
  • Kościół pw.Matki Bożej Różańcowej w Sochaczewie, modernistyczny z lat 1960-64
  • Kościół pw.Matki Bożej Nieustającej Pomocy na Boryszewie, z lat 1985-1996

Dwory i pałace

Parki zabytkowe

  1. Tułowice – park pochodzący z XIX w.
  2. Brochów – park pochodzący z XIX w.
  1. Brzozów Nowy – park pochodzi z XIX w.
  2. Giżyce – park założony w I połowie XVIII w. i częściowo przekształcony w krajobrazowy w I połowie XIX w.
  3. Ostrowce – park pochodzi z XIX w.
  4. Wszeliwy – park pochodzi z XIX w.
  5. Załusków – park pochodzi z XIX w.
  1. Młodzieszyn – park krajobrazowy z II połowy XVIII w.
  2. Ruszki – park krajobrazowy z I połowy XIX w.
  3. Witkowice – park krajobrazowy w XIX w.
  1. Gradów – park krajobrazowy z I połowy XIX w.
  2. Rokotów – park krajobrazowy założony w końcu XVIII w. lub na początku XIX w.
  3. Zakrzew – pozostałości parku krajobrazowego z XIX w.
  1. Ćmiszew Rybnowski – resztki parku krajobrazowego
  2. Rybno – park krajobrazowy z XIX w.
  3. Złota – park krajobrazowy z około połowy XIX w.
  1. Kawęczyn – resztki parku krajobrazowego z około 1930 r.
  2. Nowa Piasecznica – resztki parku krajobrazowego z około połowy XIX w.
  3. Nowe-Paski – resztki parku krajobrazowego z około 1880 r.
  4. Pawłowice – park krajobrazowy założony w II połowie XIX w.
  5. Seroki-Parcela – park krajobrazowy z końca XIX w.
  6. Skotniki – park z przełomu XVIII/XIX w., przekomponowany w latach 1860 i 1900
  7. Strugi – park krajobrazowy z połowy XIX w.
  8. Szymanów – park z początku XX w.
  9. Teresin – park założony około połowy XIX w.
  1. Bielice – pozostałości parku krajobrazowego z XIX w.
  2. Jeżówka – resztki parku krajobrazowego z XIX w.
  3. Kąty – resztki parku krajobrazowego z XIX w.
  4. Kożuszki-Parcel – park krajobrazowy założony w 1870 r. Po 1945 r. zdewastowany, później przekształcony
  5. Kuznocin – resztki parku krajobrazowego z początku XX w.
  6. Żdżarów – resztki parku krajobrazowego z około 1900 r.
  7. Żelazowa-Wola – park powstały w latach trzydziestych XX w. na miejscu dawnego parku krajobrazowego pochodzącego z przełomu XVIII/XIX w., zdewastowanego w XIX w.
  8. Żuków – pozostałości parku krajobrazowego z około 1900 r.

Cmentarze o szczególnym znaczeniu

Złota – cmentarz niemiecki

Osoby związane z powiatem sochaczewskim

Osoby związane z Sochaczewem (poza powiatem sochaczewskim), patrz artykuł o Sochaczewie.

Komunikacja

Drogi

Przez teren powiatu sochaczewskiego przebiegają drogi międzynarodowe, krajowe i wojewódzkie. Do najważniejszych z nich zalicza się:

System ten jest wspomagany przez liczną sieć dróg gminnych i powiatowych.

Kolej

Stacja kolejowa w Sochaczewie

Przez powiat sochaczewski przebiega linia kolejowa E 20 (BerlinKunowicePoznańWarszawaTerespolMoskwa) ze stacją w Sochaczewie. Stąd można dostać się pociągami osobowymi do Warszawy i Łowicza Głównego. Zatrzymuje się tutaj szereg pociągów pośpiesznych i TLK dzięki czemu można dojechać z Sochaczewa do Lublina, Zamościa, Chełma, Białegostoku, Poznania, Zielonej Góry, Szczecina i Świnoujścia. Poza tym na terenie powiatu znajdują się przystanki kolejowe w następujących miejscowościach: Seroki, Nowa Piasecznica, Kornelin, i Leonów oraz stacja kolejowa Teresin (Teresin-Niepokalanów).

Komunikacja samochodowa

Uzupełnieniem i alternatywą dla pociągów jest rozwinięty system komunikacji samochodowej. Do Warszawy można dostać się busami (przewoźnik prywatny) oraz autobusami (PKS). Kursują także autobusy rejsowe którymi można dojechać do różnych miast na terenie Mazowsza i Polski, a także europejskich – w tym na Wyspy Brytyjskie. Lokalne połączenia autobusowe obsługuje PPKS Żyrardów. Na terenie Sochaczewa i najbliższych okolic funkcjonuje komunikacja miejska (Zakład Komunikacji Miejskiej w Sochaczewie).

Komunikacja lotnicza

Różnorodność połączeń drogowych i kolejowych z Sochaczewem oraz dysponowanie odpowiednim terenem – byłym lotniskiem wojskowym, sprawiły, że rozpatrywana jest możliwość utworzenia tu nowego portu lotniczego dla Warszawy.

POL powiat sochaczewski COA.svg

Zobacz też

Przypisy

  1. Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20].
  2. l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019.
  3. GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020.
  4. Powiat sochaczewski w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.

Bibliografia

  • 'Audyt turystyczny powiatu sochaczewskiego'
  • pod red.Stanisława Russockiego: Dzieje Sochaczewa i Ziemi Sochaczewskiej. Warszawa: Książka i Wiedza, 1970.
  • Leszek Nawrocki: Kalendarium wydarzeń historycznych na ziemi sochaczewskiej. Sochaczew: 2000. ISBN 83-91-50-50-0-6.
  • Marian Rożej: Zabytki architektury województwa skierniewickiego. Skierniewice: Wydział Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego w Skierniewicach.
  • Lechosław Herz: Puszcza Kampinoska: przewodnik. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2006, s. 293-297. ISBN 83-89188-48-1.
  • Aleksander Turczyk: Z Ziemi Sochaczewskiej. Sochaczew: 2002.
  • Aleksander Turczyk: Historie sochaczewskie. Sochaczew: 2001.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Antosin (woj mazowieckie)-chata strzecha.jpg
Antosin - chałupa ze strzechą
Sochaczew - perony.JPG
Sochaczew - platforms at the train station
Szymanów (pow sochaczewski)-palac.jpg
Pałac w Szymanowie (zabytek nr rejstr. 92/17/57)
Fr.Maximilian Kolbe 1939.jpg
Fr.Maximilian Kolbe
Mazowsze Sochaczewski.png
Autor: Hiuppo, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Powiat sochaczewski
Kampinoski Park Narodowy-Famułkowskie Błota.jpg
Kampinoski Park Narodowy - Famułkowskie Błota.
Złota (woj mazowieckie)-cm niemiecki.jpg
Złota - cmentarz niemiecki.
Piramida wieku powiat sochaczewski.png
Autor: Polskawliczbach, Licencja: CC BY-SA 2.5 pl
Piramida wieku mieszkańców powiatu sochaczewskiego, 2014
Herb Gminy Brochów COA.svg
Herb gminy Brochów
Giżyce (woj mazowieckie)-kosc Piotra i Pawla.jpg
Giżyce - XV wieczny kościół gotycki (zabytek nr rejestr. 277/61)
POL gmina Nowa Sucha COA.png
Herb gminy Nowa Sucha
POL gmina Rybno (powiat sochaczewski) COA.svg
Herb gminy Rybno w województwie mazowieckim.
POL gmina Młodzieszyn COA.jpg
Herb gminy Młodzieszyn
Powiat sochaczewski location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu sochaczewskiego, Polska
POL gmina Sochaczew COA.jpg
Herb gminy Sochaczew
POL powiat sochaczewski flag.svg
Flaga powiatu sochaczewskiego
Sochaczew-park dąb pomnik przyrody.jpg
Sochaczew - Park Czerwonkowski - pomnikowy okaz dębu.
Gminy powiatu sochaczewskiego.png
Autor: Rrudzik, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mapka gmin powiatu sochaczewskiego z opisem gmin
Poland Zelazowa Wola.jpg
Autor: Wojsyl, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Chopin's mansion in Żelazowa Wola, Poland
Kampinoski PN-Władysławowo kanal Łasica.jpg
Kampinoski Park Narodowy - Kanał Łasica we Władysławowie.
Brochów (woj mazowieckie)-kosc Rocha i Jana Chrzciciela.jpg
Brochów - kościół gotycko-renesansowy.