Prado

Prado
Museo del Prado
Ilustracja
Muzeum Prado, fasada od strony Paseo del Prado
Państwo

 Hiszpania

Wspólnota autonomiczna

 Madryt

Miejscowość

Madryt

Adres

Calle Ruiz de Alarcón 23, Madrid 28014

Data założenia

1819

Zakres zbiorów

malarstwo, rzeźba, grafika, rysunek, rzemiosło artystyczne

Wielkość zbiorów

>35 000

Powierzchnia ekspozycji

41 995 m²

Dyrektor

Miguel Falomir

Położenie na mapie miasta Madrytu
Mapa konturowa miasta Madrytu, w centrum znajduje się punkt z opisem „Prado”
Położenie na mapie Hiszpanii
Mapa konturowa Hiszpanii, w centrum znajduje się punkt z opisem „Prado”
Położenie na mapie wspólnoty autonomicznej Madrytu
Ziemia40°24′49,820″N 3°41′32,158″W/40,413839 -3,692266
Strona internetowa
Maria Izabela Braganza, pomysłodawczyni zaprezentowania kolekcji królewskiej w formie publicznego muzeum.
Ferdynand VII, założyciel Królewskiego Muzeum Malarstwa i Rzeźby (dzisiejsze Muzeum Narodowe Prado).

Prado[1], oficjalna nazwa w j. hiszp. Museo del Prado[2][1], także: Museo Nacional del Prado[3][4] – jedno z najważniejszych muzeów sztuki na świecie, zlokalizowane w Madrycie[1]. Jest zarazem jednym z najliczniej odwiedzanych muzeów świata. Zostało utworzone w 1819 roku przez króla Ferdynanda VII na prośbę jego drugiej żony, Marii Izabeli. Oryginalny, klasycystyczny budynek, zbudowany w 1785 roku według projektu Juana de Villanuevy, był kilkakrotnie rozbudowywany w XX wieku. Aktualnie w Prado znajduje się ponad 35 000 eksponatów.

Historia

Budynek, w którym dziś mieści się kolekcja, został zaprojektowany w 1785 roku przez architekta Juana de Villanuevę z polecenia Karola III jako siedziba Gabinetu Historii Naturalnej. Wnuk zleceniodawcy, Ferdynand VII, zachęcany przez żonę, królową Marię Izabelę, zdecydował, iż w budynku urządzone zostanie Królewskie Muzeum Malarstwa i Rzeźby. Wkrótce nazwa została zmieniona na Narodowe Muzeum Malarstwa i Rzeźby. Muzeum oficjalnie otwarto dla publiczności w listopadzie 1819 roku.

Głównym jego celem było ukazywanie sztuki należącej do korony królewskiej i pokazanie, że sztuka hiszpańska nie odbiega poziomem od dyscyplin artystycznych realizowanych w innych krajach Europy[5]. W 1868 roku Izabelę II zdetronizowano, a muzeum upaństwowiono i zmieniono nazwę na Narodowe Muzeum Prado (hiszp. Museo Nacional del Prado).

W międzyczasie kolekcja muzeum rosła, wzbogacając się w dużej mierze dzięki konfiskatom Mendizabala – projektowi konfiskaty niedochodowych ziem kościelnych, która prowadziła do zamykania niedochodowych klasztorów, a przez to przejmowania ich własności, w tym dzieł sztuki. Budynek mieszczący królewskie zbiory sztuki z czasem okazał się niewystarczający do prezentacji kolekcji, więc w 1918 roku podjęto decyzję o jego rozbudowie.

W okresie Drugiej Republiki Hiszpańskiej od 1931 do 1936 roku skupiono się na budowaniu prowincjonalnych muzeów. Podczas hiszpańskiej wojny domowej, na podstawie zlecenia Ligi Narodów, usunięto 353 obrazy i 168 rysunków, które wysłano do Walencji, następnie do Girony i do Genewy. W pierwszych latach dyktatury Francisca Franco wiele obrazów zostało umieszczonych w ambasadach. W 2007 roku została otwarta nowa część muzeum zaprojektowana przez architekta Rafaela Moneo: lekka, prosta i skromna[6].

Budynek

Budynek Prado wzniesiono w ramach transformacji tej części Madrytu z krajobrazu wiejskiego w monumentalną przestrzeń miejską. Okolica jednak zachowała swoją nazwę: prado (hiszp. łąka).

Klasycystyczny budynek muzeum wzniesiony został według projektu Juana de Villanuevy. Przy jego wejściach znajdują się pomniki najwybitniejszych malarzy hiszpańskich: Diego Velazqueza i Francisco Goi[7]. W ramach rozbudowy budynku muzeum w 2007 r. udało się uniknąć poważnych interwencji w historyczny gmach: dobudowana część ukryta jest za budynkiem, niewidoczna od Paseo del Prado. W ramach rozbudowy do budynku dołączono odrestaurowane krużganki nieistniejącego klasztoru św. Hieronima, położonego niegdyś na wschód od muzeum. Dzięki zbudowaniu podziemnego przejścia łączącego dawny wirydarz z gmachem muzeum Prado przebudowa nie narusza klasycystycznego budynku Villanuevy.

Do wnętrza muzeum prowadzi kilka bram. Główne, reprezentacyjne wejście od Paseo del Prado, nosi nazwę Puerta de Velázquez. Otwierane jest wyłącznie przy uroczystych okazjach, takich jak wizyty oficjeli[8][9]. Kasy biletowe znajdują się przy Puerta de Goya, umieszczonej w fasadzie północnej. Po zakupie biletu, w zależności od natężenia ruchu turystycznego, ochrona kieruje zwiedzających bądź do Puerta de Goya, bądź do nowej, zrealizowanej podczas przebudowy w 2007 r., Puerta de los Jerónimos, położonej między gmachem Villanuevy a kościołem św. Hieronima. Kwadrans przed godziną zamknięcia muzeum jest opróżnianie ze zwiedzających, którzy na ogół kierowani są do najbliższego wyjścia: Puerta de Goya, Puerta de los Jerónimos lub Puerta de Murillo (w fasadzie południowej).

(c) Jean-Pierre Dalbéra, CC BY 2.0
Puerta de Goya (fasada północna). W dolnej części: kasy biletowe, w górnej części: wejście do muzeum.

Do Muzeum Prado należą także dwa pobliskie budynki będące pozostałością Pałacu Buen Retiro: Casón del Buen Retiro i Salón de Reinos (Salon Królestw).

Zbiory

Rdzeniem kolekcji muzealnej jest prywatna kolekcja sztuki królów hiszpańskich, gromadzona od XVI wieku. Pierwszy katalog muzeum został opublikowany w 1819 roku i zawierał wyłącznie malarstwo hiszpańskie (311 obrazów), choć w zbiory muzealne zaliczane było łącznie 1510 obrazów z różnych królewskich rezydencji. Z czasem kolekcja rosła przez liczne darowizny, spadki i transakcje[5].

Dekretami rządu regencyjnego z 25 listopada 1870 i 22 marca 1872 zlikwidowano Muzeum Trójcy Świętej i przekazano Prado jego zbiory, pochodzące głównie z przejętych przez państwo klasztorów w Madrycie i w innych prowincjach centralnej Hiszpanii. W rzeczywistości po 1873 do Prado włączono tylko 83 prace, prawie wszystkie z inwentarza nowych nabytków, które rozpoczęły się w 1856 roku. Większość zbiorów została rozdystrybuowana do różnych miejsc lub zdeponowana w budynku Villanueva. Wśród najbardziej wartościowych dzieł z Muzeum Trójcy Świętej znalazły się prace El Greca, Berruguete Maíno i malarstwo flamandzkie. Ponad 600 dzieł religijnych, w większości o małej wartości artystycznej, zaginęło lub zostało zniszczonych[10].

W latach 1873–1900 Museo del Prado pomogło wyposażyć w dzieła sztuki ratusze, nowe uniwersytety i kościoły. W chwili rozbudowy w 1918 roku na kolekcję muzealną składało się ponad 2300 obrazów. Obecnie (stan na luty 2017 r.) na kolekcję składa się ponad 35 000 obiektów, w tym 8045 obrazów, 9561 rycin, 971 rzeźb, 1189 dzieł sztuki dekoracyjnej, 2155 medali i monet, 38 elementów zbroi i broni, ponad 15 000 fotografii i 155 map[11].

Podobnie jak kolekcje w innych miastach europejskich (Luwr w Paryżu czy Galeria Uffizi we Florencji), kolekcja Prado wyrosła z osobistych preferencji dynastii rządzącej. Odzwierciedla więc upodobania królów, ich sojusze i układy polityczne, a przez to jest kolekcją asymetryczną: doskonale jest w niej reprezentowane malarstwo hiszpańskie, jednak zauważyć można braki przedstawicieli innych szkół malarstwa; próby korekty tej sytuacji podejmowane są z różnym skutkiem. Prado nie jest więc muzeum z ekspozycją ułożoną encyklopedycznie (jak ma to miejsce w Ermitażu, National Gallery w Londynie, czy pobliskim Muzeum Thyssen-Bornemisza), bardziej należy na jego kolekcję spojrzeć przez perspektywę wyraźnie skrystalizowanego rdzenia złożonego z obrazów realizowanych na zamówienie pod gusta kilku monarchów[12].

Malarstwo

Rzeźba

  • Rzeźba grecka – dwie oryginalne rzeźby z okresu archaicznego (w tym kuros z VI wieku p.n.e.), rzymskie kopie dzieł mistrzów greckich z okresu klasycznego (miniaturowa kopia Ateny Partenos Fidiasza, kopia Ateny Myrona z grupy Atena i Marsjasz, kopia Diadumenosa Polikleta, czterech Menadreliefu Kalimacha, Satyra odpoczywającego Praksytelesa, Herkulesa Skopasa i innych) i hellenistycznego (np. Faun i dziecko ze szkoły pergamońskiej).
  • Rzeźba rzymska oraz XVI, XVII i XVIII wieku.

Grafiki i rysunki

  • Zbiór rysunków od XV do XIX wieku. Najlepiej prezentuje się tu szkoła hiszpańska (w tym dzieła Francisca Goi), ale można znaleźć także rysunki Michała Anioła i innych artystów z Europy.
  • Grafiki – najobszerniejszy zbiór składa się z cyklów Francisca Goi. Wśród grafik artystów niehiszpańskich znajdują się m.in. cztery prace Dürera, dzieła van Dycka, Rembrandta, Tiepola.

Rzemiosło artystyczne


Widok ogólny Prado

Wybrane dzieła

TytułAutorRokSalaPiętroMiniaturaOpis
La Gloria / La Trinidad / El Juicio Final / El ParaísoTycjan1551-540241
La Gloria (Tiziano).jpg
Obraz uznawany za symboliczny początek kolekcji królewskiej, a przez to kolekcji Prado.
El caballero de la mano en el pechoEl Grecook. 1580008B1
El caballero de la mano en el pecho, by El Greco, from Prado in Google Earth.jpg
Jedna z pierwszych prac El Greco zrealizowanych w Hiszpanii, uznawana za przedstawienie kwintesencji hiszpańskiego arystokraty.
Las MeninasDiego Velázquez16560121
Las Meninas, by Diego Velázquez, from Prado in Google Earth.jpg
Portret grupowy, stanowiący zarazem rozważanie na temat samego aktu oglądania dzieła.
Felipe IVDiego Velázquez16230121
Felipe IV de negro.jpg
Przez niezwykłe połączenie konstrukcji obrazu wraz z jego symboliczną narracją uznaje się go za jedno ze szczytowych osiągnięć sztuki portretowej dworu hiszpańskiego.
Carlos V en la Batalla de MühlbergTycjan15480271
Carlos V en Mühlberg, by Titian, from Prado in Google Earth.jpg
Pierwszy portret konny w historii sztuki, bazujący na rzeźbach antycznych i renesansowych. Pomimo wyjątkowego dla malarstwa motywu, pomysł na portrety konne nie przyjął się i musiał poczekać do prac Rubensa.
Tríptico del Jardín de las deliciasHieronimus Bosch1490-15000560
El jardín de las Delicias, de El Bosco.jpg
Najbardziej złożona i enigmatyczna praca Hieronima Boscha, przedstawiająca los rodzaju ludzkiego.
La CrucifixiónJuan de Flandes1509-190570
Crucifixión Juan de Flandes.jpg
Wyjątkowa prezentacja pogrążonych w żalu najbliższych Jezusa Chrystusa, których boleść jest przeżywana bardzo prywatnie.
El DescendimientoRogier van der Weydenprzed 14430580
Weyden-descendimiento-prado-Ca-1435.jpg
Mistrzowski pokaz spontanicznej kreatywności Rogiera. Jeden z nielicznych wizerunków Chrystusa bez brody.
El 3 de mayo en Madrid / Los fusilamientosFrancisco de Goya18140640
El Tres de Mayo, by Francisco de Goya, from Prado in Google Earth.jpg
Dramaturgia przedstawienia jednego z najczarniejszych dni w historii Madrytu, zbudowana na grze światłem i mistrzowskim studium psychologicznym postaci.

Zobacz też

Przypisy

  1. a b c Prado, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-11-28].
  2. Strona internetowa muzeum.
  3. Jean Andrews, Jeremy Roe, Oliver Noble Wood: On Art and Painting: Vicente Carducho and Baroque Spain. [w:] Figure 28 [on-line]. books.google.pl, 2016. [dostęp 2021-11-28]. (ang.).
  4. Kelley Helmstutler Di Dio, Rosario Coppel: Sculpture Collections in Early Modern Spain. books.google.pl, 2016. [dostęp 2021-11-28]. (ang.).
  5. a b Alessandro Bettagno, Muzeum Prado, Arcydzieła Malarstwa, 1991.
  6. Muzeum Narodowe del Prado, HolidayCheck.pl [dostęp 2016-06-15] (pol.).
  7. Muzeum Prado – Madryt, wszystko co warto o nim wiedzieć, hiszpania-portal.pl [dostęp 2016-06-13].
  8. Juan Antonio Jiménez, Museo del Prado. entrada de Velázquez, www.fotomadrid.com [dostęp 2020-04-20] (hiszp.).
  9. Rafael Fraguas, La reapertura de la puerta de Velázquez cambiará la entrada al Museo del Prado, „El País”, Madrid, 3 stycznia 2007, ISSN 1134-6582 [dostęp 2020-04-20] (hiszp.).
  10. Alfonso E. Pérez Sánchez: Colecciones del Museo de la Trinidad. Museo Nacional del Prado. [dostęp 2021-06-17]. (hiszp.).
  11. Luisa Espino, Guardianes del Prado | El Cultural [dostęp 2020-04-20] (hiszp.).
  12. Ciclo de conferencias, Tienda del Museo de Bellas Artes de Bilbao [dostęp 2020-04-20] (hiszp.).
  13. Fernando Samaniego, El Prado completa con 'El barbero del Papa’ todas las etapas de Velázquez, „El País”, Madrid, 27 listopada 2003, ISSN 1134-6582 [dostęp 2020-04-20] (hiszp.).
  14. El Museo del Prado lanza el sitio web Goya en el Prado – Noticia – Museo Nacional del Prado, www.museodelprado.es [dostęp 2020-04-20].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Spain location map.svg
Autor: NordNordWest, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Spain

Equirectangular projection, N/S stretching 130 %. Geographic limits of the map:

  • N: 44.4° N
  • S: 34.7° N
  • W: 9.9° W
  • E: 4.8° E
Flag of the Community of Madrid.svg
Autor: See file history, Licencja: CC0
Flag of the Community of Madrid (Spain)
La Gloria (Tiziano).jpg
La obra representa a los tres miembros de la Santísima Trinidad junto a otros personajes, como la Virgen María, el emperador Carlos I de España, la emperatriz Isabel de Portugal y el rey Felipe II de España.
Carlos V en Mühlberg, by Titian, from Prado in Google Earth.jpg
Portrait of Charles V on horseback, painted by Titian in Augsburg (1548) to celebrate the Battle of Mühlberg, located in the Museo del Prado of Madrid.
Museo del Prado 2016 (25185969599).jpg
Autor: Emilio J. Rodríguez Posada , Licencja: CC BY-SA 2.0
El Museo del Prado en 2016, Madrid, España.
El jardín de las Delicias, de El Bosco.jpg
En el tríptico abierto se incluyen tres escenas. La tabla izquierda está dedicada al Paraíso, con la creación de Eva y la Fuente de la Vida, mientras la derecha muestra el Infierno. La tabla central da nombre al conjunto, al representarse en un jardín las delicias o placeres de la vida. Entre Paraíso e Infierno, estas delicias no son sino alusiones al Pecado, que muestran a la humanidad entregada a los diversos placeres mundanos. Son evidentes las representaciones de la Lujuria, de fuerte carga erótica, junto a otras de significado más enigmático. A través de la fugaz belleza de las flores o de la dulzura de las frutas, se transmite un mensaje de fragilidad, del carácter efímero de la felicidad y del goce del placer. Así parecen corroborarlo ciertos grupos, como la pareja encerrada en un globo de cristal en el lado izquierdo, en probable alusión al refrán flamenco: “La felicidad es como el vidrio, se rompe pronto”. El tríptico cerrado representa en grisalla el tercer día de la creación del Mundo, con Dios Padre como Creador, según sendas inscripciones en cada tabla: “Él mismo lo dijo y todo fue hecho” y “Él mismo lo ordenó y todo fue creado” Génesis (1:9-13). Obra de carácter moralizante, es una de las creaciones más enigmáticas, complejas y bellas de El Bosco, realizada en la última etapa de su vida. Adquirida en la almoneda del prior don Fernando, hijo natural del gran duque de Alba, Felipe II la llevó a El Escorial en 1593.
El caballero de la mano en el pecho, by El Greco, from Prado in Google Earth.jpg
Esta obra, titulada El caballero de la mano en el pecho, fue pintada hacia 1580 y posiblemente sea el más famoso retrato ejecutado por El Greco.
Location map Madrid.png
Autor: unknown, Licencja: CC BY-SA 2.0
Map of Madrid, Spain.
Felipe IV de negro.jpg
Retrato del rey Felipe IV de España (1601-1665), que fue hijo del rey Felipe III de España y de la reina Margarita de Austria.
Vista general Museo del Prado.JPG
Autor: Outisnn, Licencja: CC BY 3.0
Overview of the Prado Museum.
Museo del Prado (Madrid) 19.jpg
(c) Jean-Pierre Dalbéra, CC BY 2.0
North façade of Prado Museum (Madrid, Spain). Foreground: Monument to Goya by Benlliure.
Maria Isabel of Braganza.jpg
Portrait of Portuguese infanta D.ª Maria Isabel of Portugal (1797-1818)
Weyden-descendimiento-prado-Ca-1435.jpg
El Descendimiento, óleo pene sobre tabla, 220 x 262 cm, Madrid, Museo del Prado
Fernando VII - Vicente López.jpg
Retrato del rey Fernando VII de España (1784-1833), que aparece vestido con el uniforme de capitán general del ejército español.
Crucifixión Juan de Flandes.jpg
La obra representa a Jesucristo crucificado en el monte Calvario. Juan de Flandes concibe el espacio de esta Crucifixión con un punto de vista bajo, que evoca las composiciones de Mantegna y la dota de resonancias italianas, por el modo de disponer al los personajes con un dominio de líneas rectas que otorgan monumentalidad al conjunto. Para llamar la atención sobre Cristo Crucificado, situado en el centro, ante un fondo de paisaje, idea un semicírculo de figuras en torno a Él. A la originalidad del pintor flamenco al representar este tema iconográfico se suma su dominio técnico, patente en la forma de reproducir las calidades de las cosas como las piedras preciosas y el coral esparcidos por el suelo.