Pretoria
 Centralna dzielnica miasta | |||||
| |||||
| Dewiza: Praestantia Praevaleat Pretoria | |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Prowincja | |||||
| Dystrykt | |||||
| Burmistrz | Sputla Ramokgopa | ||||
| Powierzchnia | 687,54 km² | ||||
| Wysokość | 1370 m n.p.m. | ||||
| Populacja (2010) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Nr kierunkowy | narodowy: 012 | ||||
| Kod pocztowy | 0001 • 0002 | ||||
Położenie na mapie Gautengu  | |||||
Położenie na mapie Południowej Afryki  | |||||
 25°43′32″S 28°14′38″E/-25,725556 28,243889 | |||||
| Strona internetowa | |||||
Pretoria – miasto w Południowej Afryce i administracyjna stolica państwa. Pretoria to 8. najbogatsze miasto w Afryce i 4. najbogatsze miasto w kraju. Większość (52,5%) mieszkańców miasta stanowią ludzie rasy białej, a oprócz nich 2,5% to Koloredzi, czarni Afrykanie (42%) oraz Hindusi (1,9%)[1].
Położenie
Miasto położone jest w północno-wschodniej części kraju na wyżynie Niski Weld (1360 m n.p.m.), w prowincji Gauteng, 50 km na północ od Johannesburga. Leży nad rzeką Apies i rozciąga się w pasie przejściowym między płaskowyżem Highveld na południu a niżej położonym Bushveld na północy na wschód do podnóża gór Magaliesberg. Pretoria znajduje się w strefie wilgotnego klimatu subtropikalnego
Nazwa
7 marca 2005 roku rada miejska Pretorii podjęła decyzję o zmianie nazwy miasta na Tshwane[2]. Dotychczasowa nazwa oddawała cześć burskiemu generałowi Andriesowi Pretoriusowi, który stał się bohaterem po pokonaniu Zulusów w bitwie nad Blood River, natomiast Tshwane to imię wodza plemienia, zamieszkującego te tereny przed przybyciem białych osadników. „Tshwane” w jednym z dialektów znaczy także „wszyscy jesteśmy równi”.
Zmianę zaakceptował południowoafrykański Komitet Nazw Geograficznych. Jednak aby nazwa ta oficjalnie uległa zmianie, musi na nią wyrazić zgodę jeszcze rząd Południowej Afryki[2], który przez kilka kolejnych lat tego nie uczynił[3].
Mieszkańcy Pretorii często nazywają swoje miasto "Jacaranda City"(miasto Jakarandy), ponieważ w mieście jest ponad 50 000 krzewów Jakarandy.
Historia
Patronem nazwy miasta są: burski dowódca wojskowy i polityk Andries Pretorius, oraz jego syn Marthinus Pretorius, który w 1855 roku założył miasto.
W 1860 roku Pretoria została stolicą Transwalu. W czasie II wojny burskiej Pretoria została opanowana przez Wojska Brytyjczyków. Od 1910 roku pełniła funkcję stolicy Związku Południowej Afryki (od 1961 roku Południowa Afryka).
Przemysł[4]
Pretoria to ośrodek produkcji:
- środków transportu - montownie samochodów i rowerów
- maszynowy
- metalurgiczny
- chemiczny
- spożywczy - cukrowniczy, tytoniowy
- włókienniczy
- skórzany
- szklarski
Poza tym znajdują są tu:
- warsztaty naprawcze taboru kolejowego
- zakłady hutnictwa żelaza - produkcja stali ponad 1,3 mln t rocznie
- w pobliżu Pretorii:
- jedna z największych w kraju kopalń diamentów - Premier Mine
- kopalnia rud żelaza
- kopalnia złotalnia złota
Transport
Kolej
Podmiejskie usługi kolejowe wokół Pretorii są obsługiwane przez Metrorail. Koleją z centrum miasta można dojechać do:
- na południe do Germiston i Johannesburga
- na zachód do Atteridgeville
- na północny zachód do Ga-Rankuwa
- na północ do Soshanguve
- na wschód do Mamelodi
- koleją Pretoria – Maputo do portu w Maputo na wschodzie
- linia szybkiej kolei Gautrain prowadzi ze wschodnich przedmieść Hatfield do stacji Pretoria, a następnie w kierunku południowym do Centurion, Midrand, Marlboro, Sandton, do międzynarodowego lotniska OR Tambo, Rosebank i Johannesburga
- z dworca kolejowego Capital Park można jechać prywatną luksusową koleją w stylu kolonialnym Rovos Rail
Autobusy
W Pretorii istnieje wiele firm transportu autobusowego, z których PUTCO jest jedną z najstarszych i najlepiej rozpoznawalnych. W Pretorii istnieje też państwowa firma transportu zbiorowego.
Autostrady
- N1 - wschodnia obwodnica łącząca Johannesburg z Polokwane
- N4 - łączy Pretorię z eMalahleni i Maputo w Mozambiku na wschodzie oraz Rustenburgiem i Gaborone w Botswanie na zachodzie
- N14 - prowadzi w kierunku Krugersdorp na południowym zachodzie
- R21 - do międzynarodowego lotniska O. R. Tambo w Kempton Park i R80 na północnym zachodzie
Lotniska
Loty cywilne w Pretorii obsługiwane są przez lotniska w Johannesburgu:
- OR Tambo International - 45 km na południe od centrum Pretorii
- Lanseria - 35 kilometrów na południowy zachód od miasta
- Wonderboom - lotnisko prywatne
Zabytki i atrakcje turystyczne
- Ditsong National Muzeum of Cultural History (Okno Afryki)
- Freedom Park
- Hapo Muzeum
- Kruger House - Rezydencja Prezydenta RPA
- Mapungubwe Muzeum
- Biblioteka Narodowa RPA
- Pioneer Muzeum
- Pretoria Art Muzeum
- Pretoria Forts
- Van Tilburg Collection
- Van Wouw Muzeum
- Voortrekker Monument
- Willem Prinsloo Agricultural Muzeum
- Sammy Marks House
- Smuts House Muzeum
- Miejska Galeria Sztuki
- Muzeum Transwalu
- Muzeum Wojskowe znajdujące się w XIX-wiecznym forcie
- Melrose House
- ZOO Narodowe
Nauka
- University of South Africa (UNISA)
- największy Uniwersytet w Afryce
- założony w 1873 roku
- ponad 300 000 studentów
- Tshwane University of Technology (TUT)
- University of Pretoria (UP)
- Sefako Makgatho Health Science University (SMU)
- Rada ds. Badań Naukowych i Przemysłowych - (CSIR)
- Rada ds. Badań Humanistycznych
- National Research Foundation
- South African Bureau of Standards
Sport
W Pretorii znajduje się Loftus Versfeld Stadium, na którym mecze rozgrywają rugbyści zespołów Blue Bulls i Bulls. Odbywały się na nim niektóre mecze podczas Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej 2010.
Siedzibę w Pretorii mają m.in. kluby piłkarskie Mamelodi Sundowns i Supersport United.
Miasta partnerskie
Amman, Jordania
Baku, Azerbejdżan
Betlejem, Izrael
Bukareszt, Rumunia
Delft, Holandia
Johannesburg, RPA
Kijów, Ukraina
Tajpej, Tajwan
Teheran, Iran
Waszyngton, Stany Zjednoczone
Zobacz też
- Uniwersytet w Pretorii
- Pretoria (stacja kolejowa)
Przypisy
- ↑ Spis ludności RPA 2011.
- ↑ a b Ninth United Nations Conference on the Standardization of Geographical Names: Pretoria/Tshwane city name change.
- ↑ Przykładowo w urzędowej Government Gazette z 2012 roku nadal jako miejsce wydania podawana jest Pretoria: [1].
- ↑ Tshwane, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2020-11-11].
Media użyte na tej stronie
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
(c) User: (WT-shared) NJR ZA z wts wikipodróże, CC BY-SA 4.0
University of South Africa, Tshwane.
(c) Stephantom z angielskojęzycznej Wikipedii, CC-BY-SA-3.0
A random street from Pretoria / Southafrica. I have taken this picture myself in January 2005.
Autor: Htonl, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Gauteng
Equirectangular projection, N/S stretching 111%. Geographic limits of the map:
- N: 25° S
- S: 27° S
- W: 27° E
- E: 29.25° E
Autor: Leon Pelser, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Voortrekker Monument in Pretoria was raised to commemorate the Voortrekkers who left the Cape Colony between 1835 and 1854
Autor: legio09, Licencja: CC BY-SA 2.0
Loftus Versfeld Stadium, on Pretoria, South Africa