Prowincje Włoch

Od 1861 r. Włochy podzielone są na prowincje (wł. l. poj. provincia, l. mn. province). Początkowo było ich 59, ale w kolejnych dekadach ich liczba systematycznie wzrastała (do rekordowych 110 prowincji, funkcjonujących w latach 2009–2016). Od początku nazwy prowincji były tożsame z nazwami miast, w których znajdowały się siedziby władz tego szczebla administracyjnego. Obecnie prowincje we Włoszech stanowią drugi szczebel podziału administracyjnego kraju w trójstopniowej hierarchii (po regionach a przed gminami). Jedynym regionem, który nie został podzielony na prowincje jest Dolina Aosty.

Z uwagi na uwarunkowania historyczne, a także obecność mniejszości narodowej, obydwie prowincje w regionie Trydent-Górna Adyga: Bolzano-Alto Adige/Bozen-Südtirol oraz Trydent, posiadają status prowincji autonomicznych. Prowincją autonomiczną jest de facto również Dolina Aosty, w której zadania i funkcje przypisane prowincjom wykonują władze regionu.

Na mocy ustawy, przyjętej przez Parlament Włoch 3 kwietnia 2014, dziesięć prowincji zostało przekształconych w prowincje miejskie (wł. città metropolitana, dosł. miasta metropolitalne) – były to: Rzym, Mediolan, Neapol, Turyn, Bari, Florencja, Bolonia, Genua, Wenecja i Reggio di Calabria. Datę faktycznego przekształcenia się danej prowincji w miasto metropolitalne ustalano indywidualnie, dla dziewięciu prowincji uzgodniono dzień 1 stycznia 2015, zaś w przypadku Reggio di Calabria – 1 stycznia 2017. 4 sierpnia 2015 ów status nadano kolejnym trzem prowincjom: Palermo, Katanii i Mesynie, a 4 lutego 2016 – Cagliari. Ustawą regionalną nr 20 z 9 grudnia 2016 całkowicie zniesiono podział regionu Friuli-Wenecja Julijska na prowincje od 1 października 2017^[1].

Od 1 października 2017 Republika Włoska dzieli się na 107 prowincji, wśród których jest formalnie 14 miast metropolitalnych.

Wykaz prowincji i miast metropolitalnych

Nazwa włoska^[2]	Skrót^[3]	Nazwa polska^[4]	Region	Mieszkańcy^[5]	Powierzchnia (km²)^[6]^[7]	Liczba gmin^[6]
Agrigento	AG	^[8]	Sycylia	447 253	3053	43
Alessandria	AL	^[8]	Piemont	431 202	3559	190
Ancona	AN	Ankona	Marche	477 418	1963	47
Valle d’Aosta^[9]^[10]^[11]	AO	^[8]	Dolina Aosty^[12]	128 152	3261	74
Arezzo	AR	^[8]	Toskania	346 078	3233	37
Ascoli Piceno	AP	^[8]	Marche	211 059	1228	33
Asti	AT	^[8]	Piemont	218 933	1510	118
Avellino	AV	^[8]	Kampania	427 183	2806	118
Bari^[13]	BA	^[8]	Apulia	1 265 434	3863	41
Barletta-Andria-Trani	BT	^[8]	Apulia	394 064	1543	10
Belluno	BL	^[8]	Wenecja Euganejska	207 518	3672	67
Benevento	BN	Benewent	Kampania	281 914	2080	78
Bergamo	BG	^[8]	Lombardia	1 108 582	2746	242
Biella	BI	^[8]	Piemont	180 796	613	82
Bologna^[13]	BO	Bolonia	Emilia-Romania	1 004 237	3702	56
Bolzano-Alto Adige^[9]^[14]	BZ	^[8]	Trydent-Górna Adyga	518 791	7398	116
Brescia	BS	^[8]	Lombardia	1 264 292	4786	206
Brindisi	BR	^[8]	Apulia	400 220	1861	20
Cagliari^[13]	CA	^[8]	Sardynia	561 592	4570	71
Caltanissetta	CL	^[8]	Sycylia	273 661	2138	22
Campobasso	CB	^[8]	Molise	226 281	2925	84
Caserta	CE	^[8]	Kampania	924 128	2651	104
Catania^[13]	CT	Katania	Sycylia	1 116 206	3574	58
Catanzaro	CZ	^[8]	Kalabria	363 423	2415	80
Chieti	CH	^[8]	Abruzja	392 277	2600	104
Como	CO	^[8]	Lombardia	599 784	1279	154
Cosenza	CS	^[8]	Kalabria	716 636	6710	155
Cremona	CR	^[8]	Lombardia	361 221	1770	115
Crotone	KR	^[8]	Kalabria	174 312	1736	27
Cuneo	CN	^[8]	Piemont	591 341	6895	250
Enna	EN	^[8]	Sycylia	170 936	2475	20
Fermo	FM	^[8]	Marche	176 179	863	40
Ferrara	FE	^[8]	Emilia-Romania	353 535	2635	24
Firenze^[13]	FI	Florencja	Toskania	1 012 085	3514	42
Foggia	FG	^[8]	Apulia	633 194	7008	61
Forli-Cesena	FC	^[8]	Emilia-Romania	395 180	2378	30
Frosinone	FR	^[8]	Lacjum	496 420	3247	91
Genova^[13]	GE	Genua	Liguria	859 915	1834	67
Grosseto	GR	^[8]	Toskania	224 107	4503	28
Imperia	IM	^[8]	Liguria	216 489	1155	67
Isernia	IS	^[8]	Molise	86 765	1535	52
La Spezia	SP	^[8]	Liguria	221 238	881	32
L’Aquila	AQ	^[8]	Abruzja	304 461	5048	108
Latina	LT	^[8]	Lacjum	572 414	2256	33
Lecce	LE	^[8]	Apulia	805 845	2799	97
Lecco	LC	^[8]	Lombardia	339 860	814	88
Livorno	LI	^[8]	Toskania	338 719	1214	20
Lodi	LO	^[8]	Lombardia	229 438	783	61
Lucca	LU	Lukka	Toskania	392 629	1773	33
Macerata	MC	^[8]	Marche	321 422	2779	57
Mantova	MN	Mantua	Lombardia	414 314	2341	69
Massa-Carrara	MS	^[8]	Toskania	199 155	1155	17
Matera	MT	^[8]	Basilicata	201 095	3479	31
Messina^[13]	ME	Mesyna	Sycylia	644 136	3266	108
Milano^[13]	MI	Mediolan	Lombardia	3 198 031	1576	134
Modena	MO	^[8]	Emilia-Romania	701 757	2688	47
Monza e della Brianza^[15]	MB	^[8]	Lombardia	864 838	405	55
Napoli^[13]	NA	Neapol	Kampania	3 116 222	1179	92
Novara	NO	^[8]	Piemont	371 065	1340	88
Nuoro	NU	^[8]	Sardynia	212 477	5786	74
Oristano	OR	^[8]	Sardynia	160 324	3040	87
Padova	PD	Padwa	Wenecja Euganejska	938 233	2144	104
Palermo^[13]	PA	^[8]	Sycylia	1 275 051	5009	82
Parma	PR	^[8]	Emilia-Romania	445 430	3447	46
Pavia	PV	Pawia	Lombardia	548 367	2969	189
Perugia	PG	^[8]	Umbria	663 220	6337	59
Pesaro i Urbino	PU	^[8]	Marche	362 866	2568	59
Pescara	PE	^[8]	Abruzja	322 518	1230	46
Piacenza	PC	^[8]	Emilia-Romania	287 842	2586	48
Pisa	PI	Piza	Toskania	421 541	2445	37
Pistoia	PT	^[8]	Toskania	292 287	964	22
Potenza	PZ	^[8]	Basilicata	374 789	6594	100
Prato	PO	^[8]	Toskania	252 886	366	7
Ragusa	RG	^[8]	Sycylia	319 056	1624	12
Ravenna	RA	Rawenna	Emilia-Romania	391 800	1859	18
Reggio Calabria^[13]	RC	^[8]	Kalabria	557 492	3210	97
Reggio nell'Emilia	RE	^[8]	Emilia-Romania	532 969	2291	45
Rieti	RI	^[8]	Lacjum	158 654	2750	73
Rimini	RN	^[8]	Emilia-Romania	335 172	864	26
Roma Capitale^[13]	RM	Miasto Stołeczne Rzym	Lacjum	4 343 269	5363	121
Rovigo	RO	^[8]	Wenecja Euganejska	242 139	1819	50
Salerno	SA	^[8]	Kampania	1 107 202	4954	157
Sassari	SS	^[8]	Sardynia	494 094	7692	92
Savona	SV	^[8]	Liguria	282 090	1546	69
Siena	SI	^[8]	Toskania	269 951	3820	36
Siracusa	SR	Syrakuzy	Sycylia	404 777	2124	21
Sondrio	SO	^[8]	Lombardia	181 864	3196	78
Sud Sardegna	SU	^[8]	Sardynia	357 071	6 530	107
Taranto	TA	Tarent	Apulia	587 915	2467	29
Teramo	TE	^[8]	Abruzja	310 944	1954	47
Terni	TR	^[8]	Umbria	230 323	2127	33
Torino^[13]	TO	Turyn	Piemont	2 290 062	6827	315
Trapani	TP	^[8]	Sycylia	436 204	2470	24
Trentino^[9]^[16]	TN	Trydent	Trydent-Górna Adyga	537 283	6207	210
Treviso	TV	^[8]	Wenecja Euganejska	887 007	2480	95
Varese	VA	^[8]	Lombardia	889 748	1197	139
Venezia^[13]	VE	Wenecja	Wenecja Euganejska	857 323	2473	44
Verbano-Cusio-Ossola	VB	^[8]	Piemont	160 617	2261	77
Vercelli	VC	^[8]	Piemont	175 783	2081	86
Verona	VR	Werona	Wenecja Euganejska	923 410	3096	98
Vibo Valentia	VV	^[8]	Kalabria	162 945	1151	50
Vicenza	VI	^[8]	Wenecja Euganejska	869 117	2723	121
Viterbo	VT	^[8]	Lacjum	322 454	3615	60
Razem we Włoszech				60 753 794	302 073	8047

Byłe prowincje

Nazwa włoska^[2]	Skrót^[17]	Nazwa polska	Region	Mieszkańcy^[2]	Powierzchnia (km²)^[6]^[7]	Liczba gmin^[6]
Carbonia-Iglesias (2001–2016)	CI	brak^[8]	Sardynia	127 630	1500	23
Gorizia (zniesiona w 2017)	GO	Gorycja	Friuli-Wenecja Julijska	140 885	467	25
Medio Campidano (2001–2016)	VS	brak^[8]	Sardynia	99 953	1517	28
Ogliastra (2005–2016)	OG	brak^[8]	Sardynia	57 581	1855	23
Olbia-Tempio (2005–2016)	OT	brak^[8]	Sardynia	159 988	3406	26
Pordenone (zniesiona w 2017)	PN	brak^[8]	Friuli-Wenecja Julijska	313 472	2275	50
Trieste (zniesiona w 2017)	TS	Triest	Friuli-Wenecja Julijska	235 827	213	6
Udine (zniesiona w 2018)	UD	brak^[8]	Friuli-Wenecja Julijska	535 633	4907	135

Zobacz też

Regiony Włoch

Przypisy

↑ Consiglio Regionale del Friuli Venezia Giulia – Soppressione delle Province del Friuli Venezia Giulia. [dostęp 2018-08-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-12)].
↑ ^a ^b ^c Bilancio demografico Anno 2015 Febbraio (dati provvisori). Statistiche demografiche ISTAT. [dostęp 2015-08-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-06)]. Z wyjątkiem Sud Sardegna.
↑ Na podstawie normy ISO 3166-2 (http://www.iso.org/iso/iso_3166-2_newsletter_i-1_en.pdf), z wyjątkiem MB i SU
↑ Główny Urząd Geodezji i Kartografii podaje jedynie 24 polskie nazwy jednostek drugiego szczebla podziału administracyjnego Włoch: Zmiany polskich nazw zawartych w „Urzędowym wykazie polskich nazw geograficznych świata”, s. 15; Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głównym Geodecie Kraju, Warszawa, 2017. [dostęp 2017-10-16].
↑ Bilancio demografico Anno 2015 Febbraio (dati provvisori). Statistiche demografiche ISTAT. [dostęp 2015-08-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-06)]. Z wyjątkiem Nuoro, Oristano, Sassari, Sud Sardegna.
↑ ^a ^b ^c ^d Province/Città Metropolitane. Tuttitalia.it. [dostęp 2015-08-14]. z wyjątkiem Nuoro, Oristano, Sassari, Sud Sardegna.
↑ ^a ^b Principali statistiche geografiche sui comuni. www.istat.it. [dostęp 2015-08-14]. Z wyjątkiem Nuoro, Oristano, Sassari, Sud Sardegna.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak ^al ^am ^an ^ao ^ap ^aq ^ar ^as ^at ^au ^av ^aw ^ax ^ay ^az ^ba ^bb ^bc ^bd ^be ^bf ^bg ^bh ^bi ^bj ^bk ^bl ^bm ^bn ^bo ^bp ^bq ^br ^bs ^bt ^bu ^bv ^bw ^bx ^by ^bz ^ca ^cb ^cc ^cd ^ce ^cf ^cg ^ch ^ci Główny Urząd Geodezji i Kartografii: Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata, Przedmowa, s. XVIII; Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głównym Geodecie Kraju, Warszawa, 2013. [dostęp 2017-07-12].
Niewymienienie danego obiektu jest jednoznaczne ze stwierdzeniem, że Komisja nie zaleca dla niego polskiej nazwy, nawet jeżeli taka spotykana jest w niektórych publikacjach.
↑ ^a ^b ^c Prowincja autonomiczna.
↑ Lub Vallée d'Aoste
↑ Dolina Aosty jest jedynym regionem we Włoszech niepodzielonym na prowincje. W regionie tym administracja regionalna spełnia rolę nieistniejących organów prowincji: rady i giunty (zarządu).
↑ Polski egzonim za Głównym Urządem Geodezji i Kartografii: Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata, s. 367; Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głównym Geodecie Kraju, Warszawa, 2013. [dostęp 2017-07-07].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ Prowincja miejska
↑ Lub Bozen-Südtirol.
↑ Utworzona Ustawą z 11 stycznia 2004 http://www.normattiva.it/uri-res/N2Ls?urn:nir:stato:legge:2004-06-11;146~art1!vig=
↑ ofic. provincia autonoma di Trento.
↑ Na podstawie normy ISO 3166-2 (http://www.iso.org/iso/iso_3166-2_newsletter_i-1_en.pdf)

Bibliografia

Comuni-Italiani (wł.). [dostęp 2015-08-14].
istat.it (wł.). [dostęp 2015-08-14].
demo.istat.it (wł.). [dostęp 2015-08-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-05)].

[1] Consiglio Regionale del Friuli Venezia Giulia – Soppressione delle Province del Friuli Venezia Giulia. [dostęp 2018-08-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-12)].

[:2-2] Bilancio demografico Anno 2015 Febbraio (dati provvisori). Statistiche demografiche ISTAT. [dostęp 2015-08-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-06)]. Z wyjątkiem Sud Sardegna.

[3] Na podstawie normy ISO 3166-2 (http://www.iso.org/iso/iso_3166-2_newsletter_i-1_en.pdf), z wyjątkiem MB i SU

[KSNG24-4] Główny Urząd Geodezji i Kartografii podaje jedynie 24 polskie nazwy jednostek drugiego szczebla podziału administracyjnego Włoch: Zmiany polskich nazw zawartych w „Urzędowym wykazie polskich nazw geograficznych świata”, s. 15; Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głównym Geodecie Kraju, Warszawa, 2017. [dostęp 2017-10-16].

[5] Bilancio demografico Anno 2015 Febbraio (dati provvisori). Statistiche demografiche ISTAT. [dostęp 2015-08-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-06)]. Z wyjątkiem Nuoro, Oristano, Sassari, Sud Sardegna.

[:3-6] Province/Città Metropolitane. Tuttitalia.it. [dostęp 2015-08-14]. z wyjątkiem Nuoro, Oristano, Sassari, Sud Sardegna.

[:4-7] Principali statistiche geografiche sui comuni. www.istat.it. [dostęp 2015-08-14]. Z wyjątkiem Nuoro, Oristano, Sassari, Sud Sardegna.

[KSNGcytat-8] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak ^al ^am ^an ^ao ^ap ^aq ^ar ^as ^at ^au ^av ^aw ^ax ^ay ^az ^ba ^bb ^bc ^bd ^be ^bf ^bg ^bh ^bi ^bj ^bk ^bl ^bm ^bn ^bo ^bp ^bq ^br ^bs ^bt ^bu ^bv ^bw ^bx ^by ^bz ^ca ^cb ^cc ^cd ^ce ^cf ^cg ^ch ^ci Główny Urząd Geodezji i Kartografii: Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata, Przedmowa, s. XVIII; Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głównym Geodecie Kraju, Warszawa, 2013. [dostęp 2017-07-12].
Niewymienienie danego obiektu jest jednoznaczne ze stwierdzeniem, że Komisja nie zaleca dla niego polskiej nazwy, nawet jeżeli taka spotykana jest w niektórych publikacjach.

[:1-9] Prowincja autonomiczna.

[10] Lub Vallée d'Aoste

[11] Dolina Aosty jest jedynym regionem we Włoszech niepodzielonym na prowincje. W regionie tym administracja regionalna spełnia rolę nieistniejących organów prowincji: rady i giunty (zarządu).

[KSNG-12] Polski egzonim za Głównym Urządem Geodezji i Kartografii: Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata, s. 367; Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głównym Geodecie Kraju, Warszawa, 2013. [dostęp 2017-07-07].

[:0-13] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ Prowincja miejska

[14] Lub Bozen-Südtirol.

[15] Utworzona Ustawą z 11 stycznia 2004 http://www.normattiva.it/uri-res/N2Ls?urn:nir:stato:legge:2004-06-11;146~art1!vig=

[16] . provincia autonoma di Trento.

[17] Na podstawie normy ISO 3166-2 (http://www.iso.org/iso/iso_3166-2_newsletter_i-1_en.pdf)

[miejska-18] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ Miasto metropolitalne.

[autonomiczne-19] Region autonomiczny.

[20] Dotychczasowe 4 prowincje (Gorycja, Pordenone, Triest i Udine) zniesione ustawą regionalną z 2016 r.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[A]

[B]

[C]

Abruzja	L’Aquila Chieti Pescara Teramo
Apulia	Bari^[A] Barletta-Andria-Trani Brindisi Foggia Lecce Tarent
Basilicata	Matera Potenza
Dolina Aosty^[B]	brak podziału na prowincje
Emilia-Romania	Bolonia^[A] Ferrara Forlì-Cesena Modena Parma Piacenza Rawenna Reggio Emilia Rimini
Friuli-Wenecja Julijska^[B]	zniesiony podział na prowincje, wprowadzony podział na regionalne organy decentralizacji (EDR)^[C]
Kalabria	Catanzaro Cosenza Crotone Reggio Calabria^[A] Vibo Valentia
Kampania	Avellino Benewent Caserta Neapol^[A] Salerno
Lacjum	Frosinone Latina Rieti Miasto Stołeczne Rzym^[A] Viterbo
Liguria	Genua^[A] Imperia Savona La Spezia
Lombardia	Bergamo Brescia Como Cremona Lecco Lodi Mantua Mediolan^[A] Monza i Brianza Pawia Sondrio Varese
Marche	Ankona Ascoli Piceno Fermo Macerata Pesaro e Urbino
Molise	Campobasso Isernia
Piemont	Alessandria Asti Biella Cuneo Cusio Ossola Novara Turyn^[A] Vercelli
Sardynia^[B]	Cagliari^[A] Nuoro Oristano Sassari Sud Sardegna
Sycylia^[B]	Agrigento Caltanissetta Katania^[A] Enna Mesyna^[A] Palermo^[A] Ragusa Syrakuzy Trapani
Toskania	Arezzo Grosseto Florencja^[A] Livorno Lukka Massa-Carrara Pistoia Piza Prato Siena
Trydent-Górna Adyga^[B]	Trydent Bolzano-Alto Adige/Bozen-Südtirol
Umbria	Perugia Terni
Wenecja Euganejska	Belluno Padwa Rovigo Treviso Wenecja^[A] Werona Vicenza

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne