Rōnin

Ukiyo-e przedstawiające rōnina

Rōnin (jap. 浪人) – w dosłownym tłumaczeniu z języka japońskiego słowo rōnin oznacza człowieka-falę, który, tak jak ona, toczy się tam, dokąd wieje wiatr (dokąd powiedzie go los).

Pierwotnie, w okresach Nara i Heian termin ten określał sługę (chłopa pańszczyźnianego), który zbiegł z majętności swego pana. W okresie 1185-1868, w feudalnej Japonii, terminem tym nazywano bezpańskich samurajów.

Historia

Samuraj zostawał rōninem, gdy jego pan stracił majątek lub poparcie suwerena (np. sioguna czy daimyō) i tym samym przywileje, albo gdy pan zginął. Do roku 1603 samuraj mógł stosunkowo łatwo zmieniać pana, zawód lub nawet zawrzeć związek małżeński z kobietą należącą do innej klasy społecznej. Następnie, w 250-letnim okresie Edo, za panowania shōgunów rodziny Tokugawa, było to już całkowicie zabronione. Zmiana wykonywanej czynności, zmiana pana bez zgody poprzedniego i związki międzyklasowe były surowo zabronione, a ewentualne nieprzestrzeganie owych zakazów surowo karane. Sprawiło to, że spora liczba samurajów, aby uniknąć kary śmierci (często rozkaz wykonania seppuku), uciekała z domen feudalnych, w których służyli, a więc ze strefy wpływów swojego pana, stając się rōninami. Tradycyjnie, w kulturze japońskiej, bycie rōninem było hańbą i powodem pośmiewiska i poniżeń, z drugiej strony jednak często jedyną szansą zmiany pozycji i statusu społecznego.

Rōnin był dyskryminowany przede wszystkim przez innych samurajów, którzy brali mu za złe jego osobistą wolność i związany z nią tryb życia. Z rōninami związanych jest wiele opowieści sławiących ich odwagę w walce w obronie wieśniaków, zdanych na łaskę i samowolę aroganckich samurajów (p. Siedmiu samurajów). Nie brakuje jednak też negatywnych doniesień o rōninach, podkreślających ich niezdyscyplinowanie i gnuśność.

Rōnina można było często rozpoznać po jego fryzurze: jego włosy nie były, w przeciwieństwie do samuraja, gładko przyczesane czy też wygolone nad czołem. Jednym z bardziej znanych rōninów był Musashi Miyamoto, słynny ze swej sztuki walki mieczem.

Rōnin jako metafora

Rōnin określa w dzisiejszej Japonii potocznie ludzi bez pracy oraz tych, którzy nie zdali egzaminu wstępnego na uniwersytet lub do innej szkoły wyższej i są jak „fala kierowana wiatrem”. „Oficjalne” określenie tej grupy to ka-nendo-sei (jap. 過年度生).

Zobacz też

Bibliografia

  • S.R. Turnbull: The Samurai: A Military History, MacMillan Publishing, New York 1977, ISBN 0-02-620540-8

Media użyte na tej stronie

Redirect arrow without text.svg
Redirect arrow, to be used in redirected articles in Wikipedias written from left to right. Without text.
Ronin, or masterless Samurai, lunging forward.jpg
Ukiyo-e print illustration showing Ronin, sword in hand, moving towards long-handled sword (naginata).