Ropica

Ropica

Ropice

gmina
Herb Flaga
Państwo	Czechy
Kraj	morawsko-śląski
Powiat	Frydek-Mistek
Kraina	Śląsk
Starosta	Uršula Waniová (2012)
Powierzchnia	10,1 km²
Populacja (2015) • liczba ludności	1535[1]
• gęstość	140,3 os./km²
Kod pocztowy	739 56
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba obrębów ewidencyjnych	2
Liczba części gminy	1
Liczba gmin katastralnych	1
Położenie na mapie kraju morawsko-śląskiego Ropica
Położenie na mapie Czech (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Ropica
49°42′N 18°36′E/49,696389 18,605556
Strona internetowa
Portal Czechy

Ropica (cz. Ropice, niem. Roppitz) – wieś gminna i gmina na Śląsku Cieszyńskim w Czechach, w powiecie Frydek-Mistek, w kraju morawsko-śląskim, nad rzekami Ropiczanką i Olzą.

Historia

Miejscowość po raz pierwszy wzmiankowana została w łacińskim dokumencie Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego), spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna ok. 1305 w szeregu wsi zobowiązanych do płacenia dziesięciny biskupstwu we Wrocławiu, w postaci item in Ropiza^[2][3][4]. Zapis ten (brak określenia liczby łanów, z których będzie płacony podatek) wskazuje, że wieś była w początkowej fazie powstawania (na tzw. surowym korzeniu), co wiąże się z przeprowadzaną pod koniec XIII wieku na terytorium późniejszego Górnego Śląska wielką akcją osadniczą (tzw. łanowo-czynszową). Wieś politycznie znajdowała się wówczas w granicach utworzonego w 1290 piastowskiego (polskiego) księstwa cieszyńskiego, będącego od 1327 lennem Królestwa Czech, a od 1526 roku w wyniku objęcia tronu czeskiego przez Habsburgów wraz z regionem aż do 1918 roku w monarchii Habsburgów (potocznie Austrii).

Dzięki położeniu na szlaku z Cieszyna do Jabłonkowa następował jej szybki rozwój.

Miejscową parafię katolicką założono jeszcze w XIV lub w pierwszej połowie XV wieku^[5] i po raz pierwszy wzmiankowano w sprawozdaniu z poboru świętopietrza sporządzonym przez archidiakona opolskiego Mikołaja Wolffa w 1447 jako jedną z 51 w archiprezbiteracie cieszyńskim (pod nazwą Ropicza)^[6]. Pierwszy kościół we wsi wybudowano być może już w połowie XIV wieku, zaś obecnie na jego miejscu znajduje się świątynia Zwiastowania Pańskiego w stylu empirowym z 1806. Obok kościoła znajdują się grobowce rodzin Saint Genois d’Anneaucourt i Cselestów.

W 1687 istniała tu już szkoła parafialna, zaś w 1810 hrabina Maria Cselesta na koszt własny wybudowała szkołę murowaną istniejącą do dziś. W 1816 Ropica została odziedziczona przez ród Spensów von Booden.

Pod koniec XVIII wieku Ropica liczyła 732 mieszkańców^[7].

Budowa Kolei Koszycko-Bogumińskiej (1871) oraz jednotorowej linii do Frydku (1886) spowodowała dalszy rozwój wsi.

W 1980 Ropicę przyłączono do Trzyńca, usamodzielniła się ponownie w 2000.

Pałac w Ropicy

W XV wieku Sobkowie z Kornic wybudowali tu twierdzę, która w XVIII wieku została przebudowana na jednokondygnacyjny pałac barokowy. Około 1810 pałac przebudowano w stylu klasycystycznym i założono park zamkowy. Pałac kolejno przechodził we władanie rodziny baronów Saint Genois, baronów Cselestów, a ostatnimi właścicielami byli baronowie Spens von Booden. Ostatni właściciel – Herman hrabia Künburg – Spens był hodowcą psów, których cmentarzyk w pobliżu pałacuzachował się do dziś. W 1945 majątek upaństwowiono, a po przekazaniu państwowemu gospodarstwu rolnemu nastąpił jego upadek. Po 1989 trafił w prywatne ręce, ale pozbawiony opieki stanowi dziś całkowitą ruinę.

W pierwszej dekadzie XXI wieku pałac miał zostać odbudowany z przeznaczeniem na hotel, jednak ostatecznie do tego nie doszło. W 2009 w wyniku powodzi błyskawicznej zawaliła się środkowa część budynku wraz z dużym fragmentem dachu.

Na początku 2011 pałac zmienił właściciela. W styczniu 2012 roku przykryto część dachu oraz zrekonstruowano zawaloną ścianę.

Cegielnia

Ruiny cegielni w Ropicy

W 1804 roku w Ropicy powstała cegielnia, której właścicielem był Jerzy Grycz^[8][9], a następnie Józef Pawlica^[10][11]. Na obszarze 0,88 ha wybudowano szopy, wielki piec oraz tory, po których jeździły specjalne wózki. Podczas I i II wojny światowej nie funkcjonowała. Ponownie otwarto ją w latach 50. XX wieku. Odtąd działała aż do 1979 roku, w którym z powodu wyczerpania się zasobów gliny i nierentowności jej dowozu z dalszych okolic została opuszczona i rozszabrowana^[12]. Pozostałe wyrobiska, o głębokości dochodzącej do 7 m, zasypano śmieciami i obsiano trawą. W efekcie po zakładzie pozostały tylko zrujnowane budynki fabryczne.

Glinę na cegły (tzw. celinę) robotnicy pozyskiwali nieopodal obiektów cegielni^[13] no, Najpierw robotnicy kopali^[14], po czym nakładali ją na duże wózki o masie około 150 kg, pchane przez dwie dorosłe osoby. Celinę mieszano z wodą^[15], następnie gniotło i lisowało, a na koniec krojono na cegły szeroką drucianą siatką. Na cześć Jerzego Grycza na cegłach wytłaczano dużą literę G. Mokre cegły układano na półki w szopach, gdzie je suszono dymem z komina specjalnie zakupionej w tym celu nieczynnej, opalanej węglem lokomotywy parowej. Suche cegły wywożono do wielkiego pieca^[16] z wysokim kominem. Wielki piec, również opalany węglem^[17], w kształcie koła /opony/ o średnicy około 15 metrów, był podzielony na 5 kolejno podgrzewanych komór^[18]. Po ostygnięciu wypalone cegły nakładano na wózki i odwożono na dworzec w Ropicy. W czasie transportu wiele cegieł rozpadało się, w związku z czym sprzedawano je ze zniżką. W kierunku powrotnym (do cegielni) transportowano węgiel.

Na początku lat 70. XX wieku cegielnia produkowała średnio 107 milionów^[19] czerwonych cegieł. Większość budowli oraz domów w Ropicy jest zbudowana z cegieł pochodzących z tutejszej cegielni.

Dziś

W korycie Ropiczanki można znaleźć kryształy celestynu, we wsi zbudowano także nowoczesne pole golfowe. W Ropicy mieszka 65,8% Czechów oraz 28,9% Polaków^[20]. Mieszkańcy pracują także w hucie w pobliskim Trzyńcu.

Znani ludzie urodzeni w Ropicy

• W miejscowości w 1871 roku urodził się polski rzeźbiarz, medalier oraz pedagog Jan Raszka^[21].

Galeria

• 

  Ruiny pałacu w 2009

• 

  Odnowiony pałac w czerwcu 2022

• 

  Cmentarz ewangelicki z kaplicą

• 

  Jeden z przystanków kolejowych

• 

  Szkoła podstawowa

Przypisy

Bibliografia

• Józef Golec: Słownik biograficzny ziemi cieszyńskiej t.1. Cieszyn: 1993, s. 230. ISBN 8390100707.

Linki zewnętrzne

• Ropica, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 744 .