Sauli Niinistö

Sauli Niinistö
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

24 sierpnia 1948
Salo

Prezydent Republiki Finlandii
Okres

od 1 marca 2012

Przynależność polityczna

Partia Koalicji Narodowej

Poprzednik

Tarja Halonen

Przewodniczący Eduskunty
Okres

od 24 kwietnia 2007
do 27 kwietnia 2011

Przynależność polityczna

Kok.

Poprzednik

Timo Kalli

Następca

Ben Zyskowicz

Minister finansów Finlandii
Okres

od 2 lutego 1996
do 16 kwietnia 2003

Przynależność polityczna

Kok.

Poprzednik

Iiro Viinanen

Następca

Antti Kalliomäki

Wicepremier Finlandii
Okres

od 13 kwietnia 1995
do 30 sierpnia 2001

Przynależność polityczna

Kok.

Poprzednik

Pertti Salolainen

Następca

Ville Itälä

Minister sprawiedliwości Finlandii
Okres

od 13 kwietnia 1995
do 1 lutego 1996

Przynależność polityczna

Kok.

Poprzednik

Anneli Jäätteenmäki

Następca

Kari Häkämies

podpis
Odznaczenia
Order Orła Białego

Sauli Väinämö Niinistö (ur. 24 sierpnia 1948 w Salo) – fiński polityk i prawnik. Prezydent Finlandii od 2012, deputowany do parlamentu i od 2007 do 2011 jego przewodniczący, były minister i wicepremier, kandydat w wyborach prezydenckich w 2006, 2012 i 2018.

Życiorys

W 1967 zdał egzamin maturalny w Salo, w 1974 ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie w Turku[1] Prowadził następnie w rodzinnym Salo kancelarię prawniczą. W latach 1977–1992 zasiadał w samorządzie lokalnym tej miejscowości. W 1987 uzyskał mandat posła do Eduskunty, w kolejnych wyborach parlamentarnych ubiegał się z powodzeniem o reelekcję z ramienia Partii Koalicji Narodowej. W 1994 został przewodniczącym tego ugrupowania. Rok później wszedł do koalicyjnego rządu Paava Lipponena jako minister sprawiedliwości. W 1996 po rekonstrukcji tego gabinetu objął urząd ministra finansów, który sprawował do 2003. Jednocześnie w latach 1995–2001 pełnił funkcję wicepremiera.

W 2000 odmówił ubiegania się o prezydenturę, rok później na pozycji lidera Kok. zastąpił go Ville Itälä. W 2003 wycofał się z działalności politycznej, odszedł z rządu i parlamentu, obejmując stanowisko w zarządzie Europejskiego Banku Inwestycyjnego. W marcu 2005 ogłosił jednak zamiar kandydowania w wyborach prezydenckich w styczniu następnego roku. W pierwszej turze wyborów zajął drugie miejsce (zdobył 24,1% głosów)[2]. Przed drugą turą otrzymał wsparcie ze strony rządzących centrystów premiera Mattiego Vanhanena, jednak przegrał z ubiegającą się o reelekcję socjaldemokratyczną prezydent Tarją Halonen (uzyskał 48,2% głosów)

Na skutek wyborów w 2007 Sauli Niinistö powrócił do sprawowania mandatu poselskiego, uzyskując najwyższe w skali kraju indywidualne poparcie, obejmując następnie urząd przewodniczącego fińskiego parlamentu. W 2009 został prezesem Fińskiego Związku Piłki Nożnej[3], z tego stanowiska zrezygnował po wyborze na urząd prezydenta Finlandii w 2012[4].

W 2011 nie kandydował na kolejną kadencję parlamentu. Ponownie został natomiast kandydatem swojego ugrupowania w wyborach prezydenckich w 2012. W pierwszej turze głosowania otrzymał 37,0% głosów, zajmując 1. miejsce i przechodząc do drugiej tury[5]. W drugiej turze wyborów dostał poparcie na poziomie 62,6%, wygrywając z Pekką Haavisto[6]. Urząd prezydenta Finlandii objął 1 marca 2012.

W 2017 Sauli Niinistö zapowiedział ubieganie się o reelekcję w wyborach prezydenckich w 2018 jako kandydat niezależny. We wrześniu ogłosił zebranie 156 tysięcy podpisów pod swoją kandydaturą[7]. Oficjalnego poparcia udzieliły mu Partia Koalicji Narodowej[8] oraz partia Chrześcijańscy Demokraci[9]. Sauli Niinistö w pierwszej turze głosowania otrzymał 62,7% głosów, zapewniając sobie już wówczas reelekcję na drugą kadencję[10].

Życie prywatne

Jego pierwszą żoną od 1974 była Marja-Leena Alanko, która zginęła w wypadku drogowym w 1995 i ze związku z którą ma dwóch synów (ur. 1975 i ur. 1980). W 2009 zawarł związek małżeński z Jenni Haukio[11]; w 2018 urodził się ich syn[12].

Znany jest m.in. jako wrotkarz. W czasie pełnienia funkcji ministerialnych w mediach komentowano jego związek z deputowaną opozycyjnych wówczas centrystów Tanją Karpelą[13] (późniejszą minister kultury), zakończony zerwaniem zaręczyn w 2004[14]. W tym samym roku Sauli Niinistö był w gronie osób, które przeżyły azjatycki kataklizm tsunami[15].

Odznaczenia

Z urzędu jako prezydent Finlandii otrzymał:

Odznaczony również m.in. Orderem Orła Białego (2015)[16][17] oraz Orderem Księcia Jarosława Mądrego I klasy (2021)[18].

Przypisy

  1. Martti Häikiö: Niinistö, Sauli. kansallisbiografia.fi. [dostęp 2018-04-10]. (fiń.).
  2. PRESIDENTINVAALI 15.1.2006: Tulos. Koko maa. vaalit.fi. [dostęp 2012-01-22]. (fiń.).
  3. Niinistö Palloliiton puheenjohtajakilpaan. mtv.fi, 24 sierpnia 2009. [dostęp 2014-12-21]. (fiń.).
  4. Przestał rządzić piłką, bo został prezydentem. tvn24.pl, 7 lutego 2012. [dostęp 2012-09-09].
  5. PRESIDENTINVAALI 22.1.2012: Tulos. Koko maa. vaalit.fi. [dostęp 2012-01-22]. (fiń.).
  6. PRESIDENTINVAALI 5.2.2012: Tulos. Koko maa. vaalit.fi. [dostęp 2012-02-05]. (fiń.).
  7. Sauli Niinistölle huimat 156 000 kannattajakorttia: Vanhin allekirjoittanut on 105-vuotias. aamulehti.fi, 25 września 2017. [dostęp 2018-06-17]. (fiń.).
  8. Petteri Orpo twiittasi heti Niinistön jatkokausi-ilmoituksen jälkeen: „Kokoomus on täysillä mukana”. yle.fi, 29 maja 2017. [dostęp 2017-11-10]. (fiń.).
  9. Kristillisdemokraatit tukee presidentinvaaleissa Sauli Niinistöä. yle.fi, 19 sierpnia 2017. [dostęp 2017-11-10]. (fiń.).
  10. Presidentinvaali 2018, 1. vaali. vaalit.fi. [dostęp 2018-01-28]. (fiń.).
  11. Niinistö, Sauli. kansallisbiografia.fi. [dostęp 2018-01-28]. (ang.).
  12. Hanna Hanhinen: Sauli Niinistölle ja rouva Jenni Haukiolle syntynyt poika – IS: Presidentti poistui Naistenklinikalta puolen päivän jälkeen lauantaina. yle.f, 2 lutego 2018. [dostęp 2018-02-23]. (fiń.).
  13. Tässä ovat kaikki Tanjan miehet – katso kuvat!. mtv3.fi, 3 lutego 2009. [dostęp 2012-01-22]. (fiń.).
  14. Tanja Karpela kihloihin viidennen kerran. v2.fi, 4 listopada 2008. [dostęp 2014-12-20]. (fiń.).
  15. Mika Lehto: Niinistö puhuu nyt tsunamista. iltasanomat.fi, 20 września 2007. [dostęp 2014-12-20]. (fiń.).
  16. M.P. z 2015 r. poz. 455 – pkt 1.
  17. „Polska i Finlandia za pogłębioną współpracą”. prezydent.pl, 31 marca 2015. [dostęp 2017-10-24].
  18. УКАЗ ПРЕЗИДЕНТА УКРАЇНИ № 396/2021 Про нагородження С. Нііністьо орденом князя Ярослава Мудрого. president.gov.ua, 23 sierpnia 2021. [dostęp 2021-08-24]. (ukr.).

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Ukraine-republic007.png
Ribbon bar of Order of Prince Yaroslav the Wise
Order of Prince Yaroslav the Wise 1st 2nd and 3rd Class of Ukraine.png
Ribbon bar of Order of Prince Yaroslav the Wise
Flag of the President of Finland.svg
Swallow-tailed state flag for the president of the Republic of Finland
Sergio Mattarella and Finnish President Niinistö at the 16th Arraiolos meeting (4) (cropped).jpg

President Sergio Mattarella with Sauli Niinistö, President of the Republic of Finland, at the 16th meeting of the Arraiolos group
Sauli Niinistö signature.svg
Sauli Niinistö signature
Europa-mapa polityczna.png
Autor: Aotearoa, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Mapa polityczna Europy po polsku