Schwedt/Oder

Schwedt/Oder

Herb Flaga
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Brandenburgia
Powiat	Landkreis Uckermark
Zarządzający	Jürgen Polzehl↗
Powierzchnia	360,73 km²
Wysokość	31 grudnia 2020 m n.p.m.
Populacja (31.12.2013) • liczba ludności • gęstość	30 189[1] 149 os./km²
Nr kierunkowy	03332, 033336
Kod pocztowy	16303, 16278
Tablice rejestracyjne	UM, ANG, PZ, SDT, TP
Położenie na mapie Brandenburgii Schwedt/Oder
Położenie na mapie Niemiec Schwedt/Oder
53°04′N 14°17′E/53,066667 14,283333
Strona internetowa
Portal Niemcy

Schwedt/Oder^[2] – miasto w Niemczech, w kraju związkowym Brandenburgia, w powiecie Uckermark, nad Odrą, przy granicy z Polską.

Pod względem liczby mieszkańców jest największym miastem w powiecie. W roku 1992 miasto liczyło 49 tys. mieszkańców, w roku 2003 – 38,7 tys., na dzień 31 grudnia 2014 Schwedt/Oder zamieszkiwane było przez 30 273 mieszkańców.

Toponimia

Nazwa pochodzenia słowiańskiego, poświadczona w źródłach średniowiecznych w formie Scwet (1265), Zuet (1269), Zweth (1271), Zswet (1295), Zweth (1321), Sweit (1354), Sweet (1373), Swet (1375). Rekonstruowana połabska forma *Svět od *svět „światło”^[3]. Forma polska: Świecie nad Odrą, Świecie Odrzańskie^[4][5], ew. Świeć^[6].

Historia

Zamek w 1669 r.

Zbudowane w miejscu słowiańskiej osady. Od XII wieku stanowiło przedmiot sporów pomiędzy Marchią Brandenburską a księstwem pomorskim. W 1354 r. zostało przekazane przez margrabiego Brandenburgii Ludwika VI Rzymianina Pomorzu. W 1434 r. bezskutecznie oblegane przez elektora brandenburskiego Fryderyka I.

W 1481 r. miejscowość zakupił hrabia Johann von Hohnstein. W latach 1513 i 1587 odnowiono prawa miejskie. W 1609 r. wygasła tutejsza linia Hohnsteinów, a w trakcie wojny trzydziestoletniej miasto zostało przeszło 30-krotnie splądrowane. W 1631 roku w mieście rozbił obóz król szwedzki Gustaw II Adolf przed bitwą pod Breitenfeld. W 1637 zostało podpalone przez szwedzkie wojska pod wodzą Johana Banéra. W latach 1689–1788 miasto było siedzibą bocznej linii margrabiów Brandenburgii, po czym znalazło się pod kontrolą Królestwa Prus. W 1871 r. zostało częścią zjednoczonych Niemiec.

Znacznie zniszczone w 1945 r. podczas II wojny światowej^[7]. Po wojnie znalazło się w radzieckiej strefie okupacyjnej Niemiec, z której w 1949 utworzono NRD. Od 1990 roku leży w granicach Republiki Federalnej Niemiec.

Po 1990 r. do miasta przyłączono szereg wsi: w 1993 Blumenhagen, Gatow i Kunow, w 1998 Kummerow, w 2001 Criewen i Zützen, w 2002 Stendell, w 2003 Hohenfelde. 26 października 2003 przyłączono także miasteczko Vierraden. 1 stycznia 2021 do miasta przyłączono gminę Schöneberg, która stała się automatycznie jego dzielnicą^[8]. 19 kwietnia 2022 przyłączono kolejne trzy gminy – Berkholz-Meyenburg, Mark Landin i Passow oraz powierzono miastu Schwedt współzarządzanie gminą Pinnow^[9].

Zabytki

Zabytki

(c) rysnal, CC BY-SA 3.0

Kościół francuski

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

Kościół św. Katarzyny

Fragment murów miejskich

Młyn miejski

Gmach sądu

(c) 7alaskan, CC BY-SA 3.0

Ruiny zamku w Vierraden

Ratusz w Vierraden

Muzeum Miejskie

Pałac w Criewen

• Kościół francuski z lat 1777–1779 w stylu barokowym, współcześnie sala koncertowa
• Kościół rzymskokatolicki pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, neogotycki, wybudowany w latach 1895–1898
• Kościół luterański pw. św. Katarzyny z lat 1887–1890, zniszczony w 1945, odbudowany w latach 1951–1956
• Fragment murów miejskich
• Młyn miejski z końca XIX w., neogotycki
• Gmach sądu z końca XIX w., neogotycki
• Wieża ciśnień z 1911 r.
• Mykwa z 1862 r.
• Budynek Muzeum Miejskiego (Stadtmuseum)
• Ruiny zamku z XIII w. w Vierraden
• Ratusz w Vierraden
• Młyn w Vierraden
• Kościół św. Krzyża z 1788 r. w Vierraden (od 1945 w ruinie)
• Pałac w Criewen z 1746 r., przebudowany w latach 1818 i 1910
• Kościół w Criewen z 1822 r.
• Kościół w Kunow z XIII w. w stylu romańskim
• Kościół luterański w Kummerow
• Kościół z XIII w. w Zützen, później przebudowywany
• Kościół luterański w Stendell
• Dom celny w Stendell

Gospodarka

Centrum handlowe Odercenter

W mieście znajduje się wielka rafineria ropy naftowej, dostarczanej rurociągiem „Przyjaźń” z Rosji, a także rurociągi do miasta Rostock i Leuna^[10]. W mieście znajduje się także jedna z największych spalarni odpadów w Europie, w której spalane są śmieci z Brandenburgii i Pomorza Przedniego.

Transport

Stacja kolejowa

W mieście znajduje się stacja kolejowa oraz port rzeczny na kanale Hohensaaten-Friedrichsthal obsługujący miejscową papiernie i rafinerię.

Przez miasto przebiegają drogi krajowe B2 i B166.

Do 2007 roku istniało drogowe przejście graniczne Krajnik Dolny-Schwedt.

Port rzeczny

Współpraca

• Koszalin, Polska
• Leverkusen, Nadrenia Północna-Westfalia

Zobacz też

• 2 Pułk Dragonów (1 Brandenburski)

Przypisy