Shōwa

Shōwa (jap. 昭和時代 Shōwa-jidai), czyli „Era Oświeconego Pokoju” – okres w historii Japonii (od 25 grudnia 1926 do 7 stycznia 1989 roku), przypadający na panowanie 124. cesarza - Hirohito. Nazwa ery zostaje nadana z chwilą intronizacji, a następnie staje się pośmiertnym imieniem władcy. Paradoksalnie okres ten był jednym z najburzliwszych w historii Japonii.

Militaryzm Japonii

W okresie przed II wojną światową rozbudzały się w Japonii tendencje imperialistyczne i konfrontacyjne. Było to spowodowane ograniczeniami, jakie na Japonię nakładał traktat waszyngtoński. W 1931 roku podbito Mandżurię (Incydent mukdeński) i utworzono na jej terytorium marionetkowe państwo Mandżukuo[1]. W latach trzydziestych zaczęły rosnąć w siłę ugrupowania nacjonalistów, dążących do obalenia demokracji i wprowadzenia dyktatury wojskowej. Wielokrotnie dochodziło do zabójstw o charakterze politycznym. 26 lutego 1936 roku przeprowadzono nieudaną próbę przewrotu wojskowego.

Agresja na Chiny

W 1937 rozpoczęła się ośmioletnia wojna z Chinami, w wyniku której Japonia zdobyła kontrolę nad znacznym obszarem terytorium państwa chińskiego[2]. Okupacja tych terenów połączona była z terrorem wobec ludności chińskiej (np. Masakra nankińska). Po upadku Francji w czerwcu 1940 roku i utworzeniu kolaboranckiego rządu Vichy, jej posiadłości we francuskich Indochinach przeszły w posiadanie Japonii. Skutkiem tego było założenie przez Stany Zjednoczone embarga na surowce niezbędne do dalszego prowadzenia wojny w Chinach. Zmusiło to Japonię do przygotowania ofensywy, której celem było zdobycie bogatej w surowce Azji Południowej. 18 października 1941 roku premierem Japonii został generał Hideki Tōjō, który wprowadził dyktaturę wojskową. Japonia szykowała się do ekspansji w kierunku południowo-wschodniej Azji.

Przystąpienie do II wojny światowej

9 grudnia 1941 po ataku na Pearl Harbor Japonia wypowiedziała wojnę Stanom Zjednoczonym i Wielkiej Brytanii, przystępując zarazem do wojny po stronie Osi[3]. Ze względu na to, że trzeba było czasu, aby rozpędzić amerykańską maszynę wojenną, Japończykom udało się w pierwszych miesiącach wojny osiągnąć przewagę na Pacyfiku.

Pierwszy kryzys nastąpił w trakcie bitwy morskiej w pobliżu atolu Midway, kiedy Japończycy stracili 4 lotniskowce, niszcząc tylko jeden amerykański[4]. Następna porażka nastąpiła wraz z utratą wyspy Guadalcanal. Potem było już tylko gorzej. Amerykanie osiągnęli przewagę ilościową i jakościową w lotnictwie i marynarce, co pozwalało odbierać Japończykom kolejne wyspy na Pacyfiku. Po zajęciu Okinawy w czerwcu 1945 roku pozostały już tylko do zdobycia główne wyspy japońskie. Aby uniknąć olbrzymich ofiar przy operacji konwencjonalnego zajęcia terytorium Japonii, Amerykanie zrzucili bomby atomowe – 6 sierpnia na Hiroszimę i 9 sierpnia na Nagasaki. 8 sierpnia do wojny przyłączył się Związek Radziecki i w krótkim czasie rozbił japońską armię kwantuńską w Mandżurii[5]. Wobec tego cesarz przejął inicjatywę i 15 sierpnia zwrócił się o zawieszenie broni, przypieczętowane oficjalną kapitulacją w dniu 2 września[6].

Okres powojenny

Po kapitulacji Japonia była okupowana przez wojska amerykańskie pod dowództwem generała Douglasa McArthura. Narzucona jej została pacyfistyczna konstytucja, w której zapisano, że Japonia nie będzie prowadzić działań wojennych na terenie innych państw i nie będzie posiadać własnej armii, a jedynie tzw. siły samoobrony. Od tego czasu Japończycy skoncentrowali się głównie na rozwoju proeksportowych dziedzin przemysłu, dzięki czemu ich kraj stał się światową potęgą gospodarczą.

Zobacz też

Czołowe postacie

Ważne wydarzenia

Przypisy

Bibliografia

  • Keneth G. Henshall: Historia Japonii. Warszawa: Bellona, 2004. ISBN 978-83-11-11936-9.

Media użyte na tej stronie