Solaris (film 1972)

Solaris
Солярис
Ilustracja
Gatunek

fantastyka naukowa

Data premiery

20 marca 1972
listopad 1972[1] (Polska)

Kraj produkcji

ZSRR

Język

rosyjski

Czas trwania

165 min

Reżyseria

Andriej Tarkowski

Scenariusz

Andriej Tarkowski, Fridrik Gorenshtein, na podstawie powieści Stanisława Lema

Główne role

Donatas Banionis
Natalia Bondarczuk
Sos Sarkisjan

Muzyka

Eduard Artiemjew

Zdjęcia

Wadim Jusow

Scenografia

Michaił Romadin

Kostiumy

Nelli Fomina

Produkcja

Mosfilm

Dystrybucja

Centrala Wynajmu Filmów

Nagrody
FIPRESCI i Grand Prize of the Jury (Festiwal Filmowy w Cannes, 1972), Golden Scroll (1977)

Solaris (ros. Солярис, Solaris) – radziecki film fantastycznonaukowy zrealizowany w 1972 roku przez Andrieja Tarkowskiego, na podstawie powieści Stanisława Lema pod tym samym tytułem. Film był nominowany do Złotej Palmy na Festiwalu Filmowym w Cannes w 1972 r., zdobywca nagrody FIPRESCI i Grand Prize of the Jury na tym samym festiwalu[2].

Fabuła

Bohater, Kris Kelvin, wyrusza w kosmos, niosąc w sobie poczucie winy za samobójczą śmierć żony, Hari. Obcy byt – myślący ocean na planecie Solaris – materializuje najskrytsze myśli ludzi przebywających na stacji kosmicznej. Ożywia także Hari, która staje się żywym wyrzutem sumienia dla Krisa. Kontakt z fantomem żony staje się dla bohatera swoistą pokutą. W końcu następuje oczyszczenie i kosmonauta wraca na Ziemię[3].

Film jest luźną adaptacją jednej z najsłynniejszych powieści Stanisława Lema, skupiającą się na psychologii postaci, toteż w zasadzie trudno go zaliczyć do utworów fantastycznonaukowych sensu stricto. Autor porusza tu problemy moralne, które nadają mu raczej rangę traktatu filozoficznego o uniwersalnym przesłaniu[4]. Inaczej niż w pierwowzorze Lema tematem filmu jest rodzaj ludzki stający w obliczu nieskończonego, niebezpiecznego i obcego Wszechświata[5], zaś ludzie są tu pokazani jako grzeszne istoty, którym obca planeta penetruje sumienia, czyniąc kontakt namiastką Sądu Ostatecznego[2].

Recepcja

Stanisław Lem negatywnie ocenił tę ekranizację[6], mówiąc, że Tarkowski „nie nakręcił Solaris tylko Zbrodnię i karę[5]. Pisarz nigdy filmu nie obejrzał w całości[2].

Film niektórzy odczytywali jako rosyjską odpowiedź na 2001: Odyseję kosmiczną Stanleya Kubricka, jednak z innym przesłaniem: ostrzeżeniem przed technologicznym, odhumanizowanym światem[2].

Obsada

Nagrody

Źródło:[7]

Przypisy

  1. Idziemy do kina. „Film”. 45, s. 15, 1972-11-05. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe. 
  2. a b c d Igor Biełow: Lem – Tarkowski: starcie geniuszy. culture.pl, 2019-12-06. [dostęp 2022-06-03].
  3. Tomasz Jopkiewicz: W każdym z nas jest Ocean. onet.pl, 1970-01-01. [dostęp 2022-06-03].
  4. Mistrzowie kina: Andriej Tarkowski. fn.org.pl. [dostęp 2022-06-03]. (pol.).
  5. a b "Solaris" - nielubiane dziecko Lema i Tarkowskiego. polskieradio.pl, 2022-03-20. [dostęp 2022-06-03].
  6. Lem o adaptacji Tarkowskiego. solaris.lem.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-17)]. (archiwum)
  7. Edward Pawlak, Barbara Pełka, Film radziecki w Polsce, Warszawa 1985, s. 246

Bibliografia

  • Seweryn Kuśmierczyk, Księga filmów Andrieja Tarkowskiego, Warszawa: Skorpion, 2012, s. 179-206, ISBN 978-83-86466-73-3, OCLC 812713915.

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Solaris logo 1972.svg
Solaris Logo 1972 deutsch