Stan spoczynku

Stan spoczynku – status prawny osoby związanej stosunkiem służbowym, pracy bądź kapłańskim, uzyskany po przekroczeniu określonego wieku lub wskutek stanu zdrowia. Odpowiada emeryturze pracowniczej[1].

Termin stanu spoczynku występuje w aktach prawnych dotyczących zawodów i służb w Polsce:

  • Żołnierze Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (w myśl art. 238 ust. 2 Ustawy o obronie Ojczyzny z dnia 11 marca 2022 (Dz.U. z 2022 r. poz. 655), żołnierzy zwolnionych z zawodowej służby wojskowej, którzy ze względu na wiek albo stan zdrowia nie podlegają obowiązkowi służby wojskowej, przenosi się w stan spoczynku. Żołnierze ci mogą posługiwać się posiadanym stopniem wojskowym z określeniem „w stanie spoczynku”[2]).
  • Sędzia (w 2011 Krajowa Rada Sądownictwa podkreśliła w wydanym stanowisku, iż prawo do stanu spoczynku nie jest przywilejem sędziów, lecz jedną z gwarancji zachowania bezstronności i niezawisłości[3]; w myśl art. 69 Prawa o ustroju sądów powszechnych sędzia przechodzi w stan spoczynku z dniem ukończenia 60. roku życia w przypadku kobiety, a z dniem ukończenia 65. roku życia w przypadku mężczyzny, chyba że nie później niż na sześć miesięcy i nie wcześniej niż na dwanaście miesięcy przed ukończeniem tego wieku oświadczy Ministrowi Sprawiedliwości wolę dalszego zajmowania stanowiska i przedstawi zaświadczenie o zdolności do pełnienia obowiązków sędziego ze względu na stan zdrowia[4]; w myśl Ustawy o Sądzie Najwyższym sędzia Sądu Najwyższego przechodzi w stan spoczynku z dniem ukończenia 65. roku życia, chyba że nie później niż na 6 miesięcy i nie wcześniej niż na 12 miesięcy przed ukończeniem tego wieku złoży oświadczenie o woli dalszego zajmowania stanowiska i przedstawi zaświadczenie o zdolności do pełnienia obowiązków sędziego ze względu na stan zdrowia, a Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej wyrazi zgodę na dalsze zajmowanie stanowiska sędziego Sądu Najwyższego[5]. Od 2014 do 2018 r. zgodnie z nowelizacją Ustawy o Sądzie Najwyższym z 2002 r. sędzia SN przechodził w stan spoczynku z dniem ukończenia 70. roku życia, jednak po spełnieniu specjalnych warunków mógł pełnić tę funkcję do 72. roku życia[6]).
  • Prokurator (w myśl art. 127 Prawa o prokuraturze (Dz.U. z 2022 r. poz. 1247) z dnia 26 stycznia 2016) przechodzi w stan spoczynku na zasadach podobnych do sędziów sądów powszechnych (z wyjątkami); w myśl art. 103 ust. 2 Konstytucji RP prokurator w stanie spoczynku nie może sprawować mandatu poselskiego[7].
  • Duchowny w Kościele rzymskokatolickim (biskup senior to biskup diecezjalny lub biskup pomocniczy, który przeszedł w stan spoczynku, np. osiągnął wiek emerytalny (w Kościele rzymskokatolickim 75 lat[8]), jego zdrowie nie pozwala na wykonywanie urzędu lub istnieje inna przeszkoda).
Inne znaczenie

Przypisy

  1. ↑ Kiedy sędzia może przejść w stan spoczynku?. sprawnik.pl. [dostęp 2014-10-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (30 października 2014)].
  2. ↑ Do 2022 r. art. 122 ust. 2 Ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych z dnia 11 września 2003 (Dz.U. z 2022 r. poz. 536)
  3. ↑ KRS: stan spoczynku jedną z gwarancji niezawisłości sędziowskiej. prawo.rp.pl, 7 grudnia 2011. [dostęp 2014-10-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (30 października 2014)].
  4. ↑ Prawo o ustroju sądów powszechnych. Art. 69. arslege.pl. [dostęp 2018-04-13].
  5. ↑ Art. 37 § 1 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym (Dz.U. z 2021 r. poz. 1904).
  6. ↑ Stan spoczynku dla sędziów. prawo.rp.pl, 29 sierpnia 2014. [dostęp 2014-10-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (30 października 2014)].
  7. ↑ Stan spoczynku prokuratora. ksiegarnia.lexisnexis.pl. [dostęp 2014-10-30].
  8. ↑ Ks. Jan Kracik: Być starym dawno temu. tygodnik.com.pl. [dostęp 2010-09-09].
  9. ↑ Stan spoczynku. sjp.pwn.pl. [dostęp 2014-10-30].