Stanisław Kałużyński

Stanisław Kałużyński
Państwo działania

 Polska

Data i miejsce urodzenia

6 sierpnia 1925
Świerczów

Data śmierci

6 stycznia 2007

profesor nauk humanistycznych
Alma Mater

Uniwersytet Wrocławski

Doktorat

1955
UW

Profesura

1971

profesor UW
Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Brązowy Krzyż Zasługi Medal 40-lecia Polski Ludowej Medal Komisji Edukacji Narodowej Order Gwiazdy Polarnej (Mongolia)

Stanisław Paweł Kałużyński (ur. 6 sierpnia 1925 w Świerczowie, zm. 6 stycznia 2007)[1] – profesor doktor habilitowany, ałtaista, językoznawca i badacz kultury Azji Środkowej oraz Syberii, mongolista i jakutolog. Popularyzator wiedzy o Mongolii, w latach 1970–2004 członek komitetu redakcyjnego „Rocznika Orientalistycznego” oraz w latach 1974–2005 serii „Prace Orientalistyczne”. Autor blisko 150 prac naukowych, wykładowca uniwersytecki.

Życiorys

Grób profesora Stanisława Kałużyńskiego na cmentarzu Bródnowskim

Szkołę podstawową i dwie klasy gimnazjum ukończył w dwudziestoleciu międzywojennym w Tarnowie. W czasie II wojny światowej w latach 1943–1944 był związany z AK[1].

Maturę zdał w 1946, studiował na kierunku bliskowschodnim w Instytucie Filologii Orientalnej Uniwersytetu Wrocławskiego. W styczniu 1951 roku podjął jako magister pracę w Instytucie Orientalistycznym Uniwersytetu Warszawskiego, w Katedrze Filologii Indyjskiej[1].

W 1955 roku uzyskał tytuł kandydata nauk, a rok później odbył roczny staż w Jakucku, Leningradzie i Moskwie. Efektem pobytu w ZSRR była praca pt. „Mongolische Elemente in der Jakutischen Sprache”, która umożliwiła mu habilitację i uzyskanie stanowiska docenta[1].

W 1971 roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1979 roku profesora zwyczajnego, na emeryturę przeszedł w 1995 r. Do 2006 r. był wykładowcą w Zakładzie Turkologii i Ludów Azji Środkowej Instytutu Orientalistycznego Uniwersytetu Warszawskiego[1].

Od 1972 roku należał do PZPR[2].

Otrzymał tytuł doktora honoris causa Narodowego Uniwersytetu Mongolskiego w 2006 r.[1] i został członkiem honorowym Mongolskiej Akademii Nauk.

Był członkiem Komitetu Nauk Orientalistycznych PAN, pełniąc w latach 1971–1992 funkcję wiceprzewodniczącego[1]. Był również członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego (Wydział I Językoznawstwa i Historii Literatury) oraz towarzystw Société Finno-Ougrienne i Societas Uralo-Altaica[1].

Został pochowany 19 stycznia 2007 r. na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie (kwatera 41D-3-23).

Odznaczony m.in.[3]: Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Brązowym Krzyżem Zasługi, Medalem 40-lecia Polski Ludowej, Medalem Komisji Edukacji Narodowej[2]. Władze mongolskie odznaczyły go między innymi: Medalem 50-lecia Mongolskiej Republiki Ludowej i Orderem Gwiazdy Polarnej (1995). Otrzymał także dwukrotnie Nagrodę Sekretarza Wydziału Nauk Społecznych PAN (1963, 1978) oraz nagrody resortowe pierwszego (1984), drugiego (1970) i trzeciego (1964) stopnia.

Wybrane publikacje książkowe

  • Dawni Mongołowie, PIW, Warszawa 1983.
  • Imperium mongolskie, Wydawnictwo Wiedza Powszechna {1970}
  • Klasyczny język mongolski, Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa
  • Tradycje i legendy ludów Mongolii, Wydawnictwo ISKRY, Warszawa 1978.
  • Tradycje i legendy ludów tureckich, Wydawnictwo Iskry, Warszawa 1977.
  • Tajna historia Mongołów: anonimowa kronika mongolska z XIII w. / przeł. z mong., wstępem i koment. opatrzył Stanisław Kałużyński ; oprac. graf. Andrzej Strumiłło. – Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1970

Przypisy

  1. a b c d e f g h Zmarł Profesor Stanisław Kałużyński, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2007 [zarchiwizowane z adresu 2007-09-28].
  2. a b Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 365. ISBN 83-223-2073-6.
  3. Kto jest kim w Polsce 1989, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989, s. 496

Literatura biograficzna

  • Stachowski Marek: „Słowo wstępne”, [w:] Kałużyński Stanisław: Iacutica. Prace jakutoznawcze, Warszawa 1995, s. 7-12 (+ wersja niemiecka: s. 13-19).
  • Kto jest kim w Polsce 1989, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989, s. 496

Media użyte na tej stronie

POL Brązowy Krzyż Zasługi BAR.svg
Baretka: Brązowy "Krzyż Zasługi".
POL Medal 40-lecia Polski Ludowej BAR.svg
Baretka: Medal 40-lecia Polski Ludowej
OrdenPolStar.png
Baretka: Order "Altan Gadas" (Gwiazdy Polarnej) – Mongolia.
Stanisław Kałużyński (grób).jpg
Autor: Brunong87, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób Stanisława Kałużyńskiego na Cmentarzu Bródnowskim.