Statuta synodalia episcoporum Wratislaviensium
Statuta synodalia episcoporum Wratislaviensium (łac. Statuty synodalne biskupów wrocławskich; potocznie Statuty Elyana) – uchwała dla diecezji wrocławskiej ze zjazdu biskupów oraz kleru z synodu wrocławskiego jaki się odbył w roku 1446[1], która została opublikowana w roku 1475 we Wrocławiu przez drukarnię Świętokrzyską[2]. Zawiera pierwsze w historii teksty, jakie zostały wydrukowane w języku polskim[3][4][5].
Historia
Statuty zostały wydrukowane 9 października 1475 roku[6] we Wrocławiu przez polskiego[7] drukarza oraz kanonika kapituły katedralnej Kaspra Elyana na zlecenie kapituły wrocławskiej[8]. Księga jest zbiorem ustaw przyjętych przez synod diecezji wrocławskiej spisanych po łacinie. Oprócz szeregu zaleceń administracyjnych oraz religijnych dla duchowieństwa zawiera ona również teksty najważniejszych modlitw katolickich: Ojcze nasz, Zdrowaś Mario oraz wyznania wiary Wierzę w Boga w językach używanych przez wiernych na Śląsku, to jest w języku polskim oraz po niemiecku. Modlitwy te były oficjalnie zalecanymi wzorami poprawnego tekstu dla ludności polskiej na Śląsku[9].
Jedyny kompletny egzemplarz znajduje się w Bibliotece Uniwersyteckiej we Wrocławiu, a drugi posiada Biblioteka Uniwersytetu w Pradze[10].
Zapis polskich modlitw
| Modlitwa | Zapis w Statutach | Zapis obecny |
|---|---|---|
| "Ojcze nasz" | "Otcze naſs genz gſi nanyebeſach oſwyent cze gmye twe budz twa wuola. yako na | "Ojcze nasz, któryś jest w niebie święć się imię Twoje; bądź wola Twoja jako w |
| "Zdrowaś Mario" | "Szdrawa Maria miloſtczi pylna Bog ſt abu boguſlawyenas ti myezi newyeſticz | "Zdrowaś Maryjo, łaski pełna, Pan z Tobą błogosławionaś Ty między niewiast-, |
Bibliografia
- Franz Xaver Seppelt,"Die Breslauer Diözesansynode vom Jahre 1446", Franz Goerlich, Breslau 1912, str. 76-77 - tekst łaciński statutów w wersji zdigitalizowanej.
- Jan Łoś, "Początki piśmiennictwa polskiego : (przegląd zabytków językowych)", Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, Lwów 1922, str. 212-213.
Przypisy
- ↑ Statuty w bibliografii Estreichera.
- ↑ Franz Xaver Seppelt, "Die Breslauer Diözesansynode vom Jahre 1446", Franz Goerlich, Breslau 1912, ss. 76-77 - tekst łaciński statutów w wersji zdigitalizowanej.
- ↑ Jan Łoś, "Początki piśmiennictwa polskiego : (przegląd zabytków językowych)", Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, Lwów 1922, ss. 212-213.
- ↑ Hieronim Szczegóła, "Kasper Elyan z Głogowa, pierwszy polski drukarz", Muzeum Ziemi Lubuskiej, Zielona Góra 1968.
- ↑ Towarzystwo Miłośników Głogowa, "Encyklopedia Ziemi Głogowskiej", Zeszyt 1, Głogów 1993.
- ↑ DRUKARSTWO POLSKIE W XV W.. [dostęp 2013-01-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-11)].
- ↑ Hieronim Szczegóła, "Kasper Elyan z Głogowa, pierwszy polski drukarz", Muzeum Ziemi Lubuskiej, Zielona Góra 1968, s. 8.
- ↑ Jerzy Oleksiński, I nie ustali w walce, Warszawa: Nasza Księgarnia, 1980, s. 51, ISBN 83-10-07610-X, OCLC 830955231.
- ↑ H. Szwejkowska, "Książka drukowana XV-XVIII wieku. Zarys historyczny", Wrocław-Warszawa, 1975, s. 50.
- ↑ Oddział Starych Druków Uniwersytetu Wrocławskiego.. [dostęp 2013-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-22)].
Media użyte na tej stronie
Ilustracja z "Encyklopedii staropolskiej" Z. Glogera