Stołeczne Królewskie Miasto Kraków

Stołeczne Królewskie Miasto Kraków – tytuł Krakowa, stanowiący jego nazwę pełną, używany zarówno w uroczystych dokumentach, jak również w oficjalnej, codziennej retoryce. Jest to tytuł formalny, usankcjonowany prawnie przez Urząd Rady Ministrów RP, poprzez zatwierdzenie Statutu Miasta Krakowa. W wyniku akceptacji prawnej, ogłoszony na odpowiednich stronach Biuletynu Informacji Publicznej Miasta Krakowa. Termin "Stołeczne Królewskie Miasto Kraków" określony został w Statucie Miasta Krakowa (§4 pkt 1), przyporządkowane są do niego symbole Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa tj. Herb, Chorągiew, Flaga, Pieczęć.

Zarówno Sejm RP jak również Rząd RP w okresie II Rzeczypospolitej, do której tradycji nawiązuje w swojej Konstytucji obecna III Rzeczpospolita używał w swoich ustawach[1] i rozporządzeniach[2] nazwy Stołeczne Królewskie Miasto Kraków zarówno w tytułach tych aktów prawnych, jak również w ich treści (natomiast w skrócie: st. król miasto Kraków, st.kr. miasto Kraków albo stoł. król. miasto Kraków). Niektóre z tych aktów prawnych obowiązują do dzisiaj[3][4].

Tytuł Krakowa zmieniał się na przestrzeni dziejów, zachowując ciągłość znaczeniową.

Tytuły Krakowa

  • do 25 maja 1609: stolica Królestwa Polskiego
  • od 1621: Cracovia metropolis regni Poloniae
  • od 13 marca 1792: Królewskie, wolne, stołeczne i wydziałowe miasto Kraków
  • od 23 listopada 1793: Miasto Główne Rzeczypospolitej, wolne i wydziałowe Kraków
  • od 24 kwietnia 1794: Magistrat ogólny miasta stołecznego i wydziałowego Krakowa
  • od 15 czerwca 1794 (ponownie): Miasto Główne Rzeczypospolitej, wolne i wydziałowe Kraków
  • od 1794: Miasto Główne i Stołeczne Kraków[5]
  • od 1796: K.K. Provinzial-Hauptstadt Krakau
  • die Königliche Hauptstadt Krakau
  • Wolnohandlowe miasto Kraków
  • Wolne, Niepodległe i Ściśle Neutralne Miasto Kraków i jego Okręg, inaczej Rzeczpospolita Krakowska
  • Administracja Tymczasowa Cywilna Wolnego Miasta i jego Okręgu
  • C.K. Główne Miasto Krajowe Kraków
  • od 1858: Królewskie Główne Miasto Kraków
  • od 1866: Stołeczne Królewskie Miasto Kraków
  • w czasie II wojny światowej pod okupacją niemiecką: Die Hauptstadt des Generalgouvernements Krakau
  • od 1950: Miasto Kraków[6]

20 czerwca 1990, przy wyborze Jacka Woźniakowskiego na urząd prezydenta Krakowa, radni ustalili dla krakowskiego samorządu obowiązującą nazwę "Rada Miasta Krakowa", a w uroczystych dokumentach "Rada Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa"[7].

W latach następnych, w Statucie Miasta Krakowa stanowiącym o ustroju Gminy znalazło się sformułowanie, które stanowi, że: "Miasto Kraków zgodnie z tradycją zachowuje nazwę Stołeczne Królewskie Miasto Kraków. Używa również nazwy skróconej Miasto Kraków." (§4 ust. 1 Statutu).
Nazwa pełna Stołeczne Królewskie Miasto Kraków jest nazwą nieurzędową. Nazwy urzędowe miast, na podstawie Ustawy z dnia 29 sierpnia 2003 r. o urzędowych nazwach miejscowości i obiektów fizjograficznych oraz obowiązującego wcześniej Rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. o ustaleniu nazw miejscowości i o numeracji nieruchomości mającego moc ustawy, mogą być nadawane lub zmieniane wyłącznie rozporządzeniami Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. Na mocy § 85 cyt. Statutu, zmiany Statutu Miasta Krakowa mogą nastąpić uchwałą Rady Miasta Krakowa, w uzgodnieniu z Prezesem Rady Ministrów.

Inne polskie miasta stołeczne

Przypisy

  1. ↑ [1] Dz.U. 1921 nr 59 poz. 371 Ustawa z dnia 14 czerwca 1921 r. w przedmiocie zmiany postanowień ust. 2 § 42, ust. 1 § 48, § 54, ust. 2 § 62 i § 85 statutu gminnego dla st. król. miasta Krakowa.
  2. ↑ [2] Dz.U. 1930 nr 89 poz. 698 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 listopada 1930 r. o przyłączeniu do gminy st. kr. miasta Krakowa kilku parcel z gminy wiejskiej Wola Duchacka w powiecie krakowskim.
  3. ↑ Dz.U. 1930 nr 89 poz. 698 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 listopada 1930 r. o przyłączeniu do gminy st. kr. miasta Krakowa kilku parcel z gminy wiejskiej Wola Duchacka w powiecie krakowskim" - jako przykład obowiązującego aktu prawnego, ogłoszonego na stronach Internetowego Systemu Aktów Prawnych Kancelarii Sejmu RP
  4. ↑ Dz.U. 1926 nr 61 poz. 359 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 czerwca 1926 r. o przyłączeniu do gminy st. kr. miasta Krakowa parcel gruntowych L. k. 132/1, 135 i 136 L. wh. 136 księgi gruntowej gminy katastralnej Wola Duchacka w powiecie krakowskim.- jako przykład obowiązującego aktu prawnego, ogłoszonego na stronach Internetowego Systemu Aktów Prawnych Kancelarii Sejmu RP
  5. ↑ podstawie terminologii zawartej na stronach Archiwum Narodowego w Krakowie)
  6. ↑ Ten i poprzednie tytuły Krakowa za [Adamczewski, 2003]
  7. ↑ Informacja w Gazecie Wyborczej (pod 20 czerwca)
  8. ↑ nazwa ta nie odnosi się do stolicy Polski lecz Galicji, od zakończenia II wojny światowej miasto nie znajduje się na terenie Polski, a od rozpadu ZSRR jest miastem na terytorium Ukrainy

Bibliografia

  • Jan Adamczewski: Mała encyklopedia Krakowa. Kraków: 2003. ISBN 83-918802-0-6.