Suharto

Suharto
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

8 czerwca 1921
Kemusuk

Data i miejsce śmierci

27 stycznia 2008
Dżakarta

2. Prezydent Indonezji
Okres

od 12 marca 1967
do 21 maja 1998

Przynależność polityczna

Golkar

Poprzednik

Sukarno

Następca

Jusuf Habibie

Faksymile
Odznaczenia
Order Gwiazdy Indonezji I klasy Wielka Wstęga Orderu Nilu (Egipt) Łańcuch Orderu Izabeli Katolickiej (Hiszpania) Wielki Łańcuch Orderu Serca Złotego (do 2005, Filipiny) Wielki Łańcuch Orderu Sikatuny (Filipiny) Krzyż Wielki Orderu Dobrej Nadziei (RPA)

Suharto (ur. 8 czerwca 1921 w Kemusuk, zm. 27 stycznia 2008 w Dżakarcie) – polityk indonezyjski, wojskowy i prezydent Indonezji w latach 1967–1998.

Życiorys

Suharto urodził się w miejscowości Kemusuk koło Yogyakarty, na środkowej Jawie. Studiował w holenderskiej akademii wojskowej. W czasie II wojny światowej dowodził batalionem wspierającym Japończyków.

Od 1949 w armii państwowej Indonezji, stacjonował głównie na Jawie. W 1960 został zastępcą szefa Sztabu Generalnego, dwa lata później generałem brygady. Należał do frakcji prawicowej w armii. W latach 1965–1966 stopniowo odsunął Sukarno od władzy i wprowadził wojskową juntę. Suharto wycofał dotychczasową antyimperialistyczną politykę rządu, która zwiększała w Indonezji wpływy ZSRR i Chin. W tym czasie Suharto krwawo stłumił wojskowy zamach stanu, o który oskarżona została PKI. Zamach stanu rozpoczął brutalne czystki i zniszczenie PKI. W represjach junty zginęło co najmniej 500 tysięcy ludzi, a więcej niż milion ludzi trafiło do więzień[1][2][3][4]. Od 12 marca 1967 oficjalnie pełnił funkcję prezydenta. Od początku rządów cofnął politykę zagraniczną poprzednika poprzez zakończenie konfrontacji z Malezją oraz wstrzymanie pomocy dla powstańców w Sarawaku, a w końcu jawne akcje militarne przeciwko nim[5].

Kierował represjami wobec opozycji, zakazał działania związków zawodowych, zerwał stosunki dyplomatyczne z Chinami, utrzymywał natomiast kontakty z krajami zachodnimi, zwłaszcza z USA, które ułatwiły mu dojście do władzy. W okresie rządów Suharto nagminnie łamano prawa człowieka tłumiąc demonstracje opozycji. Istotnym problemem stała się powszechna korupcja. W tym czasie doszło do aneksji Timoru Wschodniego. Suharto wdał się też w konflikt w Nowej Gwinei, gdzie jego wojska starły się z separatystycznym Ruchem Wolnej Papui[6]. W 1976 roku rozpoczęła się trwająca do 2005 roku separatystyczna rebelia Ruchu Wolnego Acehu[7]. Opierając się na władzy wojskowej, Suharto był wybierany na kolejne kadencje prezydenckie w 1973, 1978, 1983, 1988, 1993 i 1998. W maju 1998, dwa miesiące po ostatniej reelekcji, fala protestów społecznych zmusiła go do ustąpienia. Władzę przejął wiceprezydent Jusuf Habibie.

Po odejściu od władzy został oskarżony o nadużycia władzy i w maju 2000 znalazł się w areszcie domowym. Do procesu sądowego nie doszło ze względu na zły stan zdrowia byłego prezydenta, na 15 lat więzienia został natomiast skazany we wrześniu 2000 jego syn, Hutomo Mandala Putra (Tommy Suharto). Suharto zarzuca się odpowiedzialność za śmierć od 700 tys. do 2 mln ludzi, głównie przedstawicieli opozycji i Timorczyków. 4 stycznia 2008 Suharto trafił do szpitala w Dżakarcie z objawami anemii i niskim ciśnieniem krwi. 11 stycznia jego stan gwałtownie się pogorszył, wystąpiła niewydolność oddechowa, niewydolność serca i nerek. Suharto stracił świadomość i został podłączony do respiratora, ze względu na brak możliwości samodzielnego oddychania. Zmarł 27 stycznia 2008, a po jego śmierci zarządzono 7-dniową żałobę narodową[8].

Odznaczenia

Przypisy

  1. Friend (2003), s. 113
  2. Robert Cribb (2002). "Unresolved Problems in the Indonesian Killings of 1965–1966". Asian Survey 42 (4): 550–563. doi:10.1525/as.2002.42.4.550.
  3. Ricklefs (1993), s. 280–284, 287–290
  4. Friend (2003), s. 107–109
  5. Cheah Boon Kheng (2009). "The Communist Insurgency in Malaysia, 1948–90: Contesting the Nation-State and Social Change" (PDF). New Zealand Journal of Asian Studies (University of Auckland) 11 (1): 132–52.
  6. Richard Chauvel, Ikrar Nusa Bhakti, The Papua conflict: Jakarta's perceptions and policies, 2004, ISBN 1-932728-08-2, ISBN 978-1-932728-08-8
  7. Amnesty: Indonesia 'failing to uphold' Aceh peace terms
  8. Seth Mydans: In Death, Ex-Dictator Elicits Grief and Tributes (ang.). nytimes.com, 2008-01-28. [dostęp 2014-10-25].
  9. ВГО "КРАЇНА"| “ОРДЕН ПОДАНО, ВАША ВИСОКОПОВАЖНОСТЕ!..” Практика вживання посадових титулів очільників іноземних держав у нагородній практиці сучасної України, vgo-kraina.org [dostęp 2021-08-25] (ros.).

Bibliografia

  • H. Benda, The Crescent and the Rising Sun, Indonesian Islam and the Japanese Occupation, The Hague, 1958
  • H. McDonald, Suharto’s Indonesia, Hawaii, 1981
  • H. Thoolen, Indonesia and the Rule of Law, 1987
  • M. Agnosiewicz, Reżim Suharto: religijny kazus neokolonialny
  • Brown, Colin (2003). A Short History of Indonesia. Crows Nest, New South Wales: Allen & Unwin
  • Friend, T. (2003). Indonesian Destinies. Harvard University Press. ISBN 0-674-01137-6
  • Kahin, George McTurnan (1952). Nationalism and Revolution in Indonesia. Ithaca, NY: Cornell University Press
  • Ricklefs, M. C. (1993). A History of Modern Indonesia Since c. 1300 (2nd ed.). London: MacMillan. ISBN 978-0-333-57689-2
  • Taylor, Jean Gelman (2003). Indonesia. New Haven and London: Yale University Press. ISBN 0-300-10518-5
  • Whitten, T.; Soeriaatmadja, R. E.; Suraya, A. A. (1996). The Ecology of Java and Bali. Hong Kong: Periplus Editions
  • Indonesia, Patrick Witton, wyd. 7th ed, Melbourne: Lonely Planet, 2003, ISBN 1-74059-154-2, OCLC 53966465.

Media użyte na tej stronie

Order of the Bath (ribbon).svg
Autor: Image sourced from 'Medals of the World' website: http://www.medals.org.uk/index.htm, Licencja: CC BY 2.5
Ribbon of the Order of the Bath
Order of the Bath UK ribbon.svg
Autor: Image sourced from 'Medals of the World' website: http://www.medals.org.uk/index.htm, Licencja: CC BY 2.5
Ribbon of the Order of the Bath
EGY Order of the Nile - Grand Cordon BAR.png
Baretka Wielkiej Wstęgi Orderu Nilu
Suharto signature.svg
Signature of Suharto.
Coat of Arms of Indonesia Garuda Pancasila.svg
State emblem of Indonesia is called Garuda Pancasila. The main part of the coat of arms is the golden mythical bird Garuda with a shield on its chest and a scroll gripped by its leg bears the national motto: "Bhinneka Tunggal Ika", roughly means "Unity in Diversity". The shield's five emblems represent Pancasila, the five principles of Indonesia's national philosophy. The numbers of feathers was meant to symbolize the date of Indonesian Proclamation of Independence; 17 feathers on each wings, 8 tail feathers, 19 upper tail feathers (under the shield, above the tail), and 45 neck feathers; all symbolize 17-8-1945; 17th August 1945. Garuda Pancasila was designed by Sultan Hamid II of Pontianak, and was adopted as national coat of arms on February 11, 1950.
PHI Order of Sikatuna 2003 Grand Collar BAR.svg
Baretka: Order Sikatuny – I Klasa (wz. 2003), Wielki Łańcuch (Raja).
Ukraine-republic007.png
Ribbon bar of Order of Prince Yaroslav the Wise
PHI Order of the Golden Heart var1 Grand Collar BAR.svg
Baretka: Order Serca Złotego – wersja wcześniejsza (wstążka trójkolorowa) – I Klasa, Wielki Łańcuch (Maringal na Kuwintas).
Bintang Republik Indonesia Adipurna Ribbon Bar.gif
Bintang Republik Indonesia Adipurna Ribbon Bar