Sydney Brenner

Sydney Brenner
Ilustracja
S. Brenner w 2008
Data i miejsce urodzenia

13 stycznia 1927
Germiston

Data i miejsce śmierci

5 kwietnia 2019
Singapur

Zawód, zajęcie

biolog

Alma Mater

University of the Witwatersrand,
University of Oxford

Odznaczenia
Złoty Order Mapungubwe (Południowa Afryka) Krzyż Wielki Orderu Infanta Henryka (Portugalia) Order Towarzyszy Honoru (Wielka Brytania)
(od lewej) Esther Lederberg, Gunther Stent, Sydney Brenner i Joshua Lederberg, 1965

Sydney Brenner (ur. 13 stycznia 1927 w Germiston, zm. 5 kwietnia 2019 w Singapurze[1]) – brytyjski biolog, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny w 2002[2].

Życiorys

Urodził się w Związku Południowej Afryki jako syn niepiśmiennego imigranta Morrisa Brennera i jego żony Leah (z domu Blecher); oboje pochodzili z terenu późniejszych państw bałtyckich[3].

Ukończył studia medyczne na University of the Witwatersrand, a w 1952 rozpoczął pracę nad swoim doktoratem w Oksfordzie[3]. Od 1956 pracował w Laboratorium Cavendisha w Cambridge, gdzie miał okazję współpracować m.in. z Maxem Perutzem i Francisem Crickiem (należał do pierwszych osób, do których dotarła informacja o odkryciu struktury cząsteczki DNA[3]). Z Crickiem opublikował pracę (1961), opisującą kodowanie DNA kolejności aminokwasów w białku. Razem z François Jacobem i Matthew Meselsonem odkrył mRNA (związek, który przenosi informacje o budowie białek z jądra komórki do cytoplazmy, 1961).

W kolejnych latach podjął badania w dziedzinie regulacji długości życia komórek, wybierając za obiekt doświadczeń nicień Caenorhabditis elegans (o istnieniu tego gatunku dowiedział się z książki, którą otrzymał w prezencie od żony[3]). Za odkrycia w dziedzinie genetycznej regulacji rozwoju organów (zob. np. ogólny plan budowy kończyn) i regulacji długości życia komórek (zjawisko apoptozy) otrzymał w 2002 Nagrodę Nobla, wspólnie z Robertem Horvitzem i Johnem Sulstonem. Odkrycia uczonych przyczyniły się do wyjaśnienia przyczyn m.in. AIDS i nowotworów złośliwych. Brenner otrzymał również dwukrotnie prestiżową Nagrodę Laskera (1971 i 2000), a także Nagrodę Kioto w dziedzinie zaawansowanych technologii w 1990[4]. W 2001 podjął pracę na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley. Następnie osiadł w Singapurze – zajmował się tam doradzaniem różnym instytucjom rządowym[3]. Laureat Medalu Copleya.

Ożenił się z May Covitz, która podobnie jak on wyjechała z Południowej Afryki do Anglii celem kontynuowania kształcenia (znali się jeszcze z okresu studiów w Johannesburgu). Doczekali się trójki wspólnych dzieci, May miała ponadto syna z pierwszego małżeństwa.[3]

Przypisy

  1. Nobel laureate Sydney Brenner, who helped place Singapore on biotech world stage, dies at 92
  2. The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2002. [dostęp 2009-10-22].
  3. a b c d e f Andrzej Kajetan Wróblewski. Poznałem cię całego!. „Wiedza i Życie”. 2020 (11), s. 71. POLITYKA. ISSN 0137-8929. 
  4. Sydney Brenner (ang.). Kyoto Prize. [dostęp 2018-10-02].

Media użyte na tej stronie

PRT Order of Prince Henry - Grand Cross BAR.svg
Autor: KarlHeintz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Baretka Krzyża Wielkiego Orderu Infanta Henryka (Portugalia)
NobelP2.png
Alfred Nobel from public domain photo, in circle. (Photo taken 1896 or earlier).
Joseph Lister, Copley Medal (gold), 1902 Wellcome M0007837.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 4.0

Joseph Lister, Copley Medal (gold), 1902

Wellcome Images
Keywords: Joseph Lister

Order of the Companions of Honour Ribbon.gif
Autor: Image sourced from 'Medals of the World' website: medals.org.uk, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Order of the Companions of Honour Ribbon
George-IV-of-Great-Britain-cropped.png
Autor: Wikimedia Commons, Licencja: CC BY-SA 4.0
King George IV of Great Britain, a cropped version of the painting
Sydney Brenner OIST 2008 (33208371153) (cropped).jpg
Autor: OIST from Onna Village, Japan, Licencja: CC BY 2.0
Sydney Brenner speaking at the Okinawa Institute of Science and Technology, December 2008
Order of Mapungubwe (RSA) - ribbon bar.gif
Autor: McOleo, Licencja: CC0
Ribbon bar of the Order of Mapungubwe (RSA)
EMLederberg GStent SBrenner JLederberg 1965 wiki.jpg
Autor: Oryginalnym przesyłającym był Shadow600 z angielskiej Wikipedii, Licencja: CC-BY-SA-3.0
E. Lederberg, G. Stent, S. Brenner, J. Lederberg, 1965. The original photo is owned by the Esther M. Zimmer Lederberg Estate. With the permission of that Estate's Trustee, Matthew Simon, I have adapted the photo for free use.