Tadeusz Baranowski (autor komiksów)

Tadeusz Baranowski
Ilustracja
Tadeusz Baranowski na festiwalu komiksu w Łodzi (2000)
Data i miejsce urodzenia

6 stycznia 1945
Zamość

Narodowość

polska

Dziedzina sztuki

komiks

Ważne dzieła
  • Skąd się bierze woda sodowa
  • Antresolka Profesorka Nerwosolka
Odznaczenia
Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Strona internetowa

Tadeusz Baranowski (ur. 6 stycznia 1945[1] w Zamościu[2]) – polski twórca komiksów, grafik, ilustrator, malarz. Twórca postaci: Orient Mena, Bąbelka i Kudłaczka, profesorka Nerwosolka i Entomologii Motylkowskej, Praktycznego Pana, Szlurpa i Burpa[3].

Życiorys

Urodził się w Zamościu jako syn artysty rzeźbiarza Eugeniusza Baranowskiego i Stefanii Baranowskiej z domu Duras. Dorastał w Lublinie[3], gdzie jego ojciec był dyrektorem Liceum Sztuk Plastycznych. Maturę zdał w Męskim Liceum Ogólnokształcącym im. Stanisława Staszica w Lublinie. Studiował na Wydziale Grafiki i Malarstwa ASP w Warszawie w pracowni prof. Artura Nachta-Samborskiego przejętej przez prof. Aleksandra Kobzdeja. Podczas studiów był pod wpływem Zdzisława Jurkiewicza. W roku 1965 odbył podróż do Paryża. W 1969 obronił na ASP dyplom z wyróżnieniem.

Po studiach podjął pracę jako grafik. Pracował m.in. w „Przyjaciółce”, „Świecie Młodych”, „Razem” i „Na Przełaj”. Swój pierwszy komiks narysował za namową dziennikarza Jerzego Dąbrowskiego[3]. Ten piekielny Barnaba ukazał się w „Świecie Młodych” w 1975 r. Od roku 1976 w tym czasopiśmie ukazywały się w odcinkach kolejne komiksy Baranowskiego. Jego pierwszy album Na co dybie w wielorybie czubek nosa Eskimosa ukazał się w 1980 r. nakładem Młodzieżowej Agencji Wydawniczej.

W 1984 r. rozpoczął współpracę (w charakterze kolorysty) z Grzegorzem Rosińskim przy serii Thorgal. W tym samym roku nawiązał współpracę z belgijskim wydawnictwem Editions du Lombard. Jego komiksy ukazywały się przez cztery lata w magazynie „Tintin”. Rysował m.in. do tekstów scenarzystów belgijskich, Boma i Jeana Dufaux[4]. W tamtym okresie zrealizował też część ilustracji do ekskluzywnego wydania piosenek Jacquesa Brela, które ukazało się w Belgii i Francji[5].

W Studiu Filmów Rysunkowych powstały filmy animowane Przygody Profesorka Nerwosolka (1984) i Kosmiczne przygody Profesorka Nerwosolka (1986).

Pod koniec lat 80. i w latach 90. pracował jako redaktor graficzny w kilku czasopismach dla dzieci i młodzieży, m.in. „Ja”, „Ty”, „My”, „Juppi!” i „Jupik”. Jego komiksy oraz ilustracje można było oglądać m.in. na łamach magazynów „VideoFan”, „Fantazja”, „Super Boom!” i „Świat Komiksu”.

W roku 2008 powrócił do malarstwa, które porzucił pod koniec lat 70. Przez trzynaście lat stworzył ponad dwieście obrazów. Część z nich prezentowana była na kilkunastu wystawach indywidualnych i zbiorowych[6]. Baranowski tworzy asamblaże. Wykorzystuje drewno, tkaniny, polistyren, farby akrylowe, olejne itp. Jego obrazy znajdują się w zbiorach m.in. warszawskiej Zachęty, warszawskiego Teatru Studio, MKiDN oraz w zbiorach prywatnych.

31 maja 2007 r. został odznaczony przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Kazimierza Michała Ujazdowskiego za twórczość dla dzieci Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[7]. Podczas tej samej uroczystości Medale Gloria Artis otrzymali również Henryk Jerzy Chmielewski i Janusz Christa.

W roku 2009 otrzymał Nagrodę Specjalną Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdana Zdrojewskiego z okazji jubileuszu 65-lecia urodzin w uznaniu zasług dla kultury polskiej.

Antresolka Profesorka Nerwosolka znalazła się w książce 1001 Comics You Must Read Before You Die Paula Gravetta(ang.)[8].

W roku 2010 Agencja Reklamowo-Filmowa Human Ark podpisała kontrakt na produkcję pełnometrażowego filmu animowanego na podstawie komiksu Podróż Smokiem Diplodokiem[9].

Publikacje

Wydawnictwa albumowe

  • Skąd się bierze woda sodowa i nie tylko – MAW 1982, MAW 1983, DSW Omnibus 1989, Egmont 2004 (wyd. rozszerzone), Ongrys 2012 (wyd. rozszerzone), Ongrys 2015 (wyd. rozszerzone), Ongrys 2017 (wyd. rozszerzone), Ongrys 2018 (wyd. rozszerzone)
  • Na co dybie w wielorybie czubek nosa eskimosa – MAW 1980, MAW 1983-1985 (III rzuty), Kultura Gniewu 2018, Kultura Gniewu 2019, kultura gniewu 2020
  • 3 przygody Sherlocka Bombla – Interpress 1984, Kultura Gniewu/Zin Zin Press 2004
  • Antresolka Profesorka Nerwosolka – MAW 1985, MAW 1987, Egmont 2003
  • Antresolka Profesorka Nerwosolka (wyd. rozszerzone) – Egmont 2003, Ongrys 2015, Ongrys 2020
  • Podróż smokiem Diplodokiem – MAW 1986, MAW 1988, Manzoku 2005 (wyd. rozszerzone), Ongrys 2015 (wyd. rozszerzone), Ongrys 2015 (wyd. rozszerzone), Ongrys 2017 (wyd. rozszerzone), Ongrys 2019 (wyd. rozszerzone)
  • Jak ciotka Fru-Bęc uratowała świat od zagłady – DHW Akapit 1989, Ongrys 2017, Ongrys 2019
  • Przepraszam remanent – Bea 1990, Ongrys 2017
  • Ecie-pecie o wszechświecie, wynalazku i komecie – Story 1990 (2 tomiki), Ongrys 2021 (wydanie zbiorcze)
  • Historia wyssana z sopla lodu (scenariusz: Jean Dufaux) – Unipress 1991, Ongrys 2021
  • To doprawdy kiepska sprawa, kiedy Bestia się pojawia... (scenariusz: Anna Baranowska) – Rok Corporation 1992, Ongrys 2010, Ongrys 2016
  • Orient Men: Forever na zawsze – Egmont 2002
  • Orient Men: Śmieszy, tumani, przestrasza – Ongrys 2015 (wyd. rozszerzone albumu Orient Men: Forever na zawsze)
  • Porady Praktycznego Pana – Egmont 2003, Ongrys 2020 (wyd. rozszerzone)[10]
  • O zmroku – Kultura Gniewu 2005
  • Bezdomne wampiry – Kultura Gniewu 2012
  • Bezdomne wampiry o zmroku – Kultura Gniewu 2017 (wydanie zbiorcze albumów O zmroku oraz Bezdomne wampiry, okładka Tomasz Lew Leśniak), kultura gniewu 2022 (okładka autora)
  • Do bani z takim komiksem! – Kultura Gniewu 2020 (nienumerowane wznowienie albumu Tffffuj! Do bani z takim komiksem!)
  • Dymki z Tintina jak dymek z komina – kultura gniewu 2020 (zbiór komiksów z belgijskiego magazynu komiksowego „Tintin” z lat 1984–1987)
  • Naukowa to jest kwestia, znowu się zjawiła bestia – Ongrys 2021 (kontynuacją komiksów Jak ciotka Fru-Bęc uratowała świat od zagłady oraz To doprawdy kiepska sprawa, kiedy Bestia się pojawia)

Wydawnictwa kolekcjonerskie (numerowane)

  • Tffffuj! Do bani z takim komiksem! – Orient Men i Spółka 2005 (wyd. numerowane kolekcjonerskie – 550 szt)
  • Zeszyty Baranowskiego#1: W pustyni i w paszczy – nakładem autora 2008 (wyd. kolekcjonerskie w nakładzie kilkudziesięciu egzemplarzy)
  • Zeszyty Baranowskiego#2: Ten piekielny Barnaba, Komiksy z Misia – nakładem autora 2008 (wyd. kolekcjonerskie w nakładzie kilkudziesięciu egzemplarzy)
  • Zeszyty Baranowskiego#3: Przygody twistującego słonia Twisti, Robin Wschód – nakładem autora 2008 (wyd. kolekcjonerskie w nakładzie kilkudziesięciu egzemplarzy)
  • Zeszyty Baranowskiego#4: Moje komiksy po francusku cz.1 – nakładem autora 2009 (wyd. kolekcjonerskie w nakładzie kilkudziesięciu egzemplarzy)
  • Zeszyty Baranowskiego#5: Moje komiksy po francusku cz.2 – nakładem autora 2009 (wyd. kolekcjonerskie w nakładzie kilkudziesięciu egzemplarzy)
  • Skąd się bierze woda sodowa – Ongrys, sklep.gildia.pl i Atropos 2010 (wyd. kolekcjonerskie w płóciennej oprawie i z dodatkami)
  • Na wypadek wszelki woda, soda i Bąbeleki (oraz Kudłaczki) – Ongrys oraz Orient Men i Spółka 2010 (wyd. numerowane kolekcjonerskie – 550 szt)
  • Jak ciotka Fru-Bęc uratowała świat od zagłady / To doprawdy kiepska sprawa kiedy bestia się pojawia – Ongrys 2017 (wyd. kolekcjonerskie w płóciennej oprawie i z dodatkami)

Wystawy

  • 1969-1971 – wystawy zbiorowe w kraju i za granicą, m.in. Wystawa Studentów Warszawskiej ASP (Helsinki), Najmłodsze Pokolenie (Galeria Współczesna, Warszawa), IX Debiut Absolwentów ASP (Stara Kordegarda, Warszawa), Wystawa Polskiej Sztuki Współczesnej (Berlin Zachodni), Grupa AUT (Galeria Sztuki MDM, Warszawa), Młode Pędy (BWA Lublin), Ogólnopolska Wystawa Młodego Malarstwa, Rzeźby i Grafiki (BWA Sopot), Wystawa Młodych (Galeria Sztuki MDM, Warszawa), V Jubileuszowy Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego' (Szczecin), III Festiwal Sztuk Pięknych (Warszawa), VI Festiwal Sztuk Pięknych (Zachęta, Warszawa).
  • 1988 – Wystawa zbiorowa komiksu polskiego na Le Festival International de la bande dessinée de Sierre (Szwajcaria).
  • 1998La bande dessinée en Pologne 1919-1998 (lipiec–sierpień: Château de Saint-Auvent; listopad: Maison du Limousin, Paryż).
  • 1999Od szalonego Grzesia do Jeża Jerzego. 80 lat cyklicznych historyjek obrazkowych w Polsce, Biblioteka Narodowa w Warszawie.
  • 2000La bande dessinée en Pologne 1919-1998, galeria Trois Notre Dame podczas Międzynarodowego Festiwalu Komiksu w Angoulême.
  • 2009Siusiu w torcik – V prezentacje wyboru prac ze zbiorów warszawskiej Zachęty.
  • 2010Mistrzowie polskiego komiksu, Galeria Chimera, Łódź.
  • 2013Powrót, SOHO Factory, Warszawa. Noc Muzeów.
  • 2014Asamblaże, Galeria Remedium, Łódź.
  • 2015Podświadomość, Galeria New Atelier Design, Warszawa.
  • 2018Teraz komiks!, Muzeum Narodowe w Krakowie.
  • 2018Stany umysłu II, Związek Polskich Artystów Plastyków w Warszawie.
  • 2018 – Wystawa zbiorowa malarstwa z kolekcji Galerii Retroavangarda, Warszawa.
  • 2019La bande dessinée polonaise au SoBD à Paris, Le Salon de la BD à Paris 2019[11].
  • 2020Slovo a obraz. Súčasný poľský komiks, Instytut Polski w Bratysławie[12].
  • 2020-2021Польский комикс на фестивале «КомМиссия» в Москве, Moskwa[13].
  • 2020-2021Miejsce w dymku, BWA Jelenia Góra[14].

Przypisy

  1. Kalendarium życia i twórczości Tadeusza Baranowskiego. Opracował: Adam Rusek. Miejsce w dymku, BWA Jelenia Góra 2020, ISBN 978-83-955978-5-5
  2. Tadeusz Baranowski. tadeuszbaranowski.eu. [dostęp 2020-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-07)]. (pol.).
  3. a b c Tadeusz Baranowski, rysownik, scenarzysta. relax.nast.pl. [dostęp 2020-08-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-27)]. (pol.).
  4. Baranowski i belgijski magazyn „Tintin”. Renaud Chavanne. Miejsce w dymku, BWA Jelenia Góra 2020, ISBN 978-83-955978-5-5
  5. Mirosław Korkus: Kiedy mamy tylko miłość – Tadeusz Baranowski. nerwosolek.pl. [dostęp 2020-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-05)]. (pol.).
  6. „Uchwycić cały świat”. O malarstwie Tadeusza Baranowskiego. Jolanta Ciesielska. BWA Jelenia Góra 2020 r. ISBN 978-83-955978-5-5
  7. Gloria Artis za Tytusa, Nerwosolka oraz Kajka i Kokosza. Wirtualna Polska, 31 maja 2007. [dostęp 2011-06-22].
  8. Paul Gravett: 1001 Comics You Must Read Before You Die: The Ultimate Guide to Comic Books, Graphic Novels and Manga. Rizzoli Universe Promotional Books, 2014. ISBN 978-0789327314.
  9. Łukasz Majchrzyk: Czekamy na film animowany „Podróż smokiem Diplodokiem”. mobiRANK.pl. [dostęp 2020-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-05)]. (pol.).
  10. Esensja: ‹Komiks o (nie tak) lekkim zabarwieniu erotycznym› – Konrad Wągrowski, Esensja.pl [dostęp 2021-02-13] (pol.).
  11. Aleja Komiksu
  12. Aleja Komiksu
  13. BWA Jelenia Góra
  14. Polter.pl

Bibliografia

  • Histoire de la bande dessinée polonaise, Wojciech Birek, Piotr Machłajewski, Adam Rusek i Jerzy Szyłak, PLG Editions 2019
  • Miejsce w dymku, katalog wystawy indywidualnej (kurator: Piotr Machłajewski), BWA Jelenia Góra 2020

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

POL Srebrny Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis BAR.png
Baretka Srebrnego Medalu "Zasłużony Kulturze - Gloria Artis"
Tadeusz Baranowski.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0