Tahiti
| ||
 | ||
| Państwo |  Francja | |
| Wspólnota zamorska |  Polinezja Francuska | |
| Akwen | Ocean Spokojny | |
| Archipelag | Wyspy Na Wietrze | |
| Powierzchnia | 1044 km² | |
| Populacja (2017) • liczba ludności • gęstość | 189 517 181 os./km² | |
Położenie na mapie Polinezji Francuskiej  | ||
 17°31′S 149°34′W/-17,516667 -149,566667 | ||
 wyspa Tahiti oraz położona 17 km na północny zachód od niej mniejsza wyspa Moorea | ||
Tahiti – wyspa w południowej części Oceanu Spokojnego w archipelagu Wysp Towarzystwa (Wyspy Na Wietrze); największa wśród wysp Polinezji Francuskiej, centrum polityczne, gospodarcze i kulturalne. Pierwotna nazwa Otaheiti.
Charakterystyka fizycznogeograficzna
Tahiti jest wyspą wulkaniczną otoczoną rafami koralowymi. Składa się z dwóch zasadniczych części: większej Tahiti-Nui (Wielka Tahiti) z kulminacją wygasłego wulkanu Mont Orohena (2241 m n.p.m.) i Tahiti-Iti (Mała Tahiti), inaczej Taiarapu, połączone są wąskim nizinnym przesmykiem Taravao.
Znaczna część jest pokryta gęstą roślinnością. Stoki górskie poprzecinane są głębokimi, wąskimi wąwozami z licznymi wodospadami. Klimat zwrotnikowy, morski.
Osadnictwo skupia się na Tahiti-Nui, zwłaszcza w okolicy największego miasta, stołecznego Papeete. Mniejsza część jest słabo zaludniona i trudniej dostępna (częściowo tylko drogą morską). Wyspę zamieszkuje 169,7 tys. osób (2002), w większości są to rdzenni mieszkańcy - Polinezyjczycy – ok. 70%, a także Chińczycy, sprowadzeni jako robotnicy na plantacje bawełny, dziś należą do najzamożniejszych Tahitańczyków i Francuzi; częste są małżeństwa mieszane. Mieszkańcy mają obywatelstwo francuskie. Największym miastem jest Papeete w północno-zachodniej części wyspy.
Tradycyjnymi działami gospodarki Tahiti są rybołówstwo, połów pereł, w mniejszym stopniu rolnictwo (uprawa palm kokosowych, bananów, cytrusów, ananasów, wanilii, trzciny cukrowej, kawy i in.), przetwórstwo płodów rolnych. Duże znaczenie mają dotacje rządu francuskiego. Coraz większą rolę odgrywa turystyka. Na wyspie jest międzynarodowy port lotniczy Faaʻa (otwarty w 1961 roku).
Historia
Pierwszymi mieszkańcami wyspy byli Polinezyjczycy, którzy dotarli na nią pomiędzy 300 a 800 r. (zdaniem niektórych wcześniej). Mimo że wyspa została dostrzeżona z pokładu hiszpańskiego statku już w 1606, pierwsi Europejczycy dotarli na nią dopiero w 1767 (angielski kapitan Samuel Wallis). Rok później dotarł tam Francuz Louis Antoine de Bougainville, który opisał Tahiti jako rajską wyspę, zamieszkaną przez tubylców wiodących proste, szczęśliwe, nieskalane przez cywilizację życie, przyczyniając się do rozpowszechniania stereotypu „szlachetnego dzikusa”. W kolejnych latach coraz częściej przypływały europejskie statki, wśród nich m.in. „HMS Bounty” (1789). Kontakt z cywilizacją białego człowieka spowodował zawleczenie chorób zakaźnych, także wenerycznych. W efekcie liczba ludności znacznie spadła (James Cook w 1774 szacował ją na 200 tys., co wydaje się wartością zawyżoną, inne szacunki z tego okresu mówiły o 122 tys.; po licznych epidemiach w 1797 pozostało tylko 16 tys. tubylców, później ok. 6 tys.).
W 1842 Tahiti zostało uznane za francuski protektorat. W 1880 ostatni król tahitański Pōmare V zrzekł się suwerenności na rzecz Francji. W 1891 osiadł tam francuski malarz Paul Gauguin. W latach 1946–2004 terytorium zamorskie Francji.
Królowie Tahiti
- Pōmare I – 1788–1791
- Pōmare II – 1803–1821
- Pōmare III – 1821–1827
- Pōmare IV – 1827–1877
- Pōmare V – 1877–1880
Religia
Większość mieszkańców jest protestantami oraz rzymskimi katolikami. Są również mniejsze wyznania jak np. świadkowie Jehowy (zobacz: Świadkowie Jehowy na Polinezji Francuskiej).
Sport
Podczas mistrzostw świata w piłce nożnej plażowej w roku 2015 w Espinho w Portugalii, reprezentacja Tahiti w swoim drugim występie na mistrzostwach świata dotarła do finału tych rozgrywek, na swojej drodze pokonując między innymi Włochów (w półfinale) i uległa dopiero w meczu finałowym z reprezentacją gospodarzy 3:5[1]. W 2017 roku Tahitańczycy również doszli do finału, ulegając w nim Brazylii 0:6. W 2013 roku mistrzostwa odbyły się w Papeete na Tahiti.
Przypisy
- ↑ Beach Soccer Worldwide. beachsoccer.com. [dostęp 2015-10-12].
Bibliografia
- Lucjan Wolanowski, Księżyc nad Tahiti. Reporter na wyspach mórz południowych, Czytelnik, 1963.
- Sverre Holmsen, Polinezyjski pasat, Iskry, 1968.
Media użyte na tej stronie
Autor: NASA's Earth Observatory, Licencja: CC BY 2.0
To download the full resolution and other files go to: earthobservatory.nasa.gov/IOTD/view.php?id=78218&src=...
In August 1768, Captain James Cook, naturalist Joseph Banks, and a shipload of sailors set sail from England to Tahiti to observe the Transit of Venus. Camped out on Point Venus, they witnessed the event on June 3, 1769. Cook sketched the transit, but Banks had surprisingly little to say about it. Perhaps he was distracted by the wonders of the island itself.
The Enhanced Thematic Mapper Plus on the Landsat 7 satellite captured this natural-color image of Tahiti on July 11, 2001. This island is part of a volcanic chain formed by the northwestward movement of the Pacific Plate over a fixed hotspot. Tahiti consists of two old volcanoes—Tahiti-Nui in the northwest and Tahiti-Iti in the southeast—linked by an isthmus.
Through studies of its rock layers, geologists have figured out the likely history of Tahiti-Nui. Today it is roughly round, and it was roughly round when it first formed as a volcanic shield between 1.4 million and 870,000 years ago. But between then and now, it had a different contour. Both the northern and southern flanks of Tahiti-Nui collapsed sometime around 860,000 years ago, gouging massive arcs out of the island’s perimeter. Soon after the northern flank collapse, a second shield volcano began forming. Volcanic material on the northern side of Tahiti-Nui eventually overtopped the original volcanic structure and started filling in the southern depression.
Although Tahiti-Nui now has a fairly symmetrical contour, it has an asymmetrical three-dimensional shape. Mountains are taller on the northern half of the island.
Yet something else besides volcanic activity has shaped Tahiti: rain. Heavy tropical rains have carved deep valleys, some with nearly vertical walls up to 1,000 meters (3,000 feet) tall. The angled sunlight in this image brightens some slopes, while leaving others in shadow. Tahiti’s sharp relief has complicated the geological surveys because they cause so much erosion. But the same rains have also promoted the growth of the lush plants that carpet both Tahiti-Nui and Tahiti-Iti.
Though the Transit of Venus was the stated objective of the British expedition, Banks was likely more interested in Tahiti’s plants. Specimens he collected from Tahiti, New Zealand, South America, Australia, and Java accounted for roughly 1,300 new species, and his famed collected is now stored at the Natural History Museum in London.
Complementing the rich life on land is marine life around Tahiti’s perimeter. Coral reefs fringe the island, and the reefs are thickest on the southern and western sides. Reefs frequently form along the submerged slopes of volcanic islands.
NASA Earth Observatory image by Jesse Allen and Robert Simmon, using Landsat data from the U.S. Geological Survey. Caption by Michon Scott.
The Earth Observatory's mission is to share with the public the images, stories, and discoveries about climate and the environment that emerge from NASA research, including its satellite missions, in-the-field research, and climate models.
Like us on Facebook
Follow us on Twitter
Add us to your circles on Google+Autor: Eric Gaba (Sting - fr:Sting), Licencja: CC BY-SA 3.0
Blank physical map of the overseas collectivity of French Polynesia, France, for geo-location purpose.
Autor: Vilallonga, Licencja: CC BY-SA 2.5
Map of Tahiti & Mo’orea. Text in catalan.