Theodore Kaczynski

Theodore John Kaczynski
Unabomber
Ilustracja
Theodore Kaczynski po aresztowaniu
Data i miejsce urodzenia

22 maja 1942
Chicago

Zawód, zajęcie

matematyk

Alma Mater

Uniwersytet Harvarda

podpis

Theodore John Kaczynski, znany jako Ted Kaczynski oraz Unabomber (ur. 22 maja 1942 w Chicago) – amerykański matematyk polskiego pochodzenia, terrorysta motywujący swoje działania sprzeciwem wobec społeczeństwa i cywilizacji opartych na nowoczesnej technologii. Przydomek Unabomber powstał z kryptonimu UNABOM (ang. university and airline bombings), który FBI nadała sprawie Theodore’a Kaczynskiego.

Życiorys

Pochodzi z rodziny o polskich korzeniach (Polakami byli jego dziadkowie)[1]. Ted Kaczynski od czasów młodości wykazywał ponadprzeciętne zdolności matematyczne. Charakteryzuje się bardzo wysokim IQ – jego iloraz inteligencji wynosi 170 w skali Stanforda-Bineta[2]. W wieku 16 lat rozpoczął studia na Uniwersytecie Harvarda[3]. Na Uniwersytecie Michigan w Ann Arbor obronił doktorat z matematyki. W czasie studiów Kaczynski był uczestnikiem poniżającego eksperymentu psychologicznego dotyczącego odporności na stres oraz dezintegracji osobowości prowadzonego przez psychologa Henry’ego Murraya. To doświadczenie mogło mieć wpływ na jego późniejsze antyspołeczne zachowania[4][5]. W latach 1967–1969 jako matematyk pełnił funkcję docenta na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley. Wkrótce zrezygnował z tej posady i przez lata pozostawał bezrobotny, żyjąc samotnie odcięty od technologii w drewnianej chacie w stanie Montana[3].

Działalność przestępcza

Od 1978 do 1995 Kaczynski wysyłał listy-bomby do różnych ludzi, przyjmując filozofię zbliżoną do anarchoprymitywizmu. Zamierzał walczyć w ten sposób ze złem wynikającym – w jego mniemaniu – z postępu technicznego. Swoje bomby wysyłał w starannie wykonanych przez siebie drewnianych pudełkach, oznakowanych literami „FC” (Freedom Club, czyli „klub wolności”). W ciągu prawie 18 lat od jego bomb zginęły trzy osoby, a dwadzieścia dziewięć zostało rannych.

Kaczynski działał bardzo ostrożnie, przez co był długo nieuchwytny. Stał się przedmiotem najdroższego, najdłuższego i najbardziej pracochłonnego w historii FBI śledztwa.

19 września 1995 dzienniki „The New York Times” i „The Washington Post” opublikowały manifest Kaczynskiego: zawierający 35 tysięcy słów esej filozoficzny dotyczący zagrożeń wynikających z postępu technicznego. W Polsce wydało go, pod tytułem Społeczeństwo przemysłowe i jego przyszłość, anarchistyczne wydawnictwo „Inny Świat”. Zdaniem Kaczynskiego nowoczesna technika pozbawia człowieka wolności i prowadzi do problemów psychologicznych poprzez pozbawienie go „procesu władzy” – przez co rozumiał indywidualną odpowiedzialność za zaspokojenie podstawowych potrzeb (jedzenia, bezpieczeństwa). Unabomber omawiał też psychologię zwolennika poglądów lewicowych, którego jego zdaniem cechuje kompleks niższości i „naduspołecznienie”.

Do jego schwytania przyczynił się jego brat David, który w poglądach autora rozpoznał poglądy Teda, z którym od wielu lat nie utrzymywał kontaktu. Ted Kaczynski aresztowany został 3 kwietnia 1996, a w 1998 skazano go na karę dożywotniego więzienia. Przed atakami terrorystycznymi z 11 września 2001 Unabomber był symbolem terroryzmu w Stanach Zjednoczonych. Od 1997 przebywa w więzieniu ADX Florence w stanie Kolorado.

Lista zamachów

RokDataLokalizacjaOfiaryObrażenia
197825–26 majaNorthwestern University, Evanston, IllinoisTerry Marker,
funkcjonariusz policji akademickiej
drobne
19799 majaNorthwestern UniversityJohn Harris, absolwent uczelnidrobne
15 październikaChicago12 pasażerów American Airlineszatrucie dymem
198010 czerwcaChicagoPercy Wood, prezes United Airlinesskaleczenia i poparzenia
19818 październikaUniwersytet Utah, Salt Lake City, Utahbrak – bomba rozbrojona
19825 majaUniwersytet Vanderbilta, Nashville, TennesseeJanet Smith, sekretarka uniwersyteckapoważne obrażenia rąk, wymagające skomplikowanego leczenia
2 lipcaUniwersytet Kalifornijski w Berkeley, CaliforniaDiogenes Angelakos, profesorobrażenia twarzy i prawej ręki, prawie całkowicie wyleczone
198515 majaUniwersytet Kalifornijski w BerkeleyJohn Hauser, absolwent uczelniczęściowa utrata wzroku w lewym oku, utrata 4 palców prawej ręki, zerwanie tętnicy w ręce zagrażające życiu
13 czerwcaAuburn, Washingtonbrak – bomba rozbrojona
15 listopadaAnn Arbor, MichiganJames V. McConnell i Nicklaus SuinoMcConnell: utrata słuchu, Suino: rany odłamkowe
11 grudniaSacramento, CaliforniaHugh Scrutton, właściciel sklepu komputerowegopierwsza ofiara śmiertelna
198720 lutegoSalt Lake City, UtahGary Wright, właściciel sklepu komputerowegopoważne uszkodzenie nerwu lewej ręki, wymagające chirurgicznej rekonstrukcji
199322 czerwcaTiburon, CaliforniaCharles Epstein, genetyk Uniwersytetu Kalifornijskiegozniszczone obie błony bębenkowe, utrata części trzech palców
24 czerwcaUniwersytet Yale, New Haven, ConnecticutDavid Gelernter, profesor informatykiobrażenia prawej ręki i oka
199410 grudniaNorth Caldwell, New JerseyThomas J. Mosser, specjalista ds. reklamydruga ofiara śmiertelna
199524 kwietniaSacramento, CaliforniaGilbert Murray, lobbysta w przemyśle drzewnymtrzecia ofiara śmiertelna

Odniesienia w kulturze

Koszulka z napisem Unabomber na prezydenta!

Filmy

  • Stemple Pass (2012, reż. James Benning)
  • ManHunt: Unabomber (serial Netflix, 2017)
  • Ted K (2021, reż. Tony Stone) – cały film to historia życia Teda Kaczynskiego
Polityka
Muzyka
  • MacabreThe Unabomber
  • Camper Van BeethovenMilitia Song
  • Kirlian CameraKaczynski Code (ze słowami zaczerpniętymi ze 173. paragrafu manifestu Kaczynskiego)
  • Mando DiaoKiller Kaczynski
  • Sleepytime Gorilla MuseumFC: The Freedom Club
  • MudovenTruth and Tragedy: Life in the Occupied Zone
  • CombichristGod Bless
  • Movits! – Nitroglycerin
  • Agoraphobic NosebleedObi Wan Kaczynski
  • Ill BillExploding Octopus
  • zespół Suckaaa! użył wizerunku Kaczynskiego jako swojej „maskotki”. Członkowie oblepili jego zdjęciami swój autobus, chodzili w T-shirtach z nadrukami jego twarzy, a także przebierali się za niego podczas koncertów.
  • w stanie Connecticut powstał zespół o nazwie „Ted Kaczynski and the Mad Bombers”
  • w Moskwie powstał rosyjski zespół crust/punk o nazwie „Ted Kaczynski”
  • raper Te-Tris nawiązuje do Kaczynskiego w utworze Prawo do bragga
  • raper Quebonafide porównuje się do Kaczynskiego w utworze Valhalla
  • raper Eminem wspomina o nim w utworze Believe z albumu – Revival
  • raper Filip Marcinek – Unabomber
Literatura
  • Krwawy rajd – komiks Ryszarda Dąbrowskiego z serii „Likwidator” (2002), dedykowany Tedowi Kaczynskiemu; w dialogach postaci przewijają się ponadto ideologiczne deklaracje Kaczynskiego, a wielki plakat z jego wizerunkiem wisi na ścianie w kryjówce Likwidatora.

Przypisy

  1. William Addams Reitwiesner: Ancestry of Ted Kaczynski.
  2. Kaczynski, Ted. freeinfosociety.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-07-16)]., FreeInfoSociety.com.
  3. a b Wyborcza.pl, wyborcza.pl [dostęp 2019-02-17].
  4. Ted Kaczynski. Ekologiczny terrorysta, Newsweek.pl [dostęp 2019-02-17] (pol.).
  5. Harvard’s Experiment on the Unabomber, Class of '62, Psychology Today [dostęp 2019-02-17] (ang.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Unabomberforpresident.jpg
a unabomber for president shirt
Theodore Kaczynski signature.svg
Firma del matemático, filósofo y terrorista estadounidense Theodore Kaczynski.
Young theodore kaczynski.jpeg
Autor: George Bergman , Licencja: GFDL 1.2
Theodore Kaczynski as a young faculty member at Berkeley, with Doe Library in background and Bancroft Library at left.