Tuchola

Tuchola
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Centrum Tucholi
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

Powiat

tucholski

Gmina

Tuchola

Prawa miejskie

1346

Burmistrz

Tadeusz Henryk Kowalski

Powierzchnia

17,69 km²

Wysokość

109 m n.p.m.

Populacja (31.12.2019)
• liczba ludności
• gęstość


13 649[1]
771,6 os./km²

Strefa numeracyjna

+48 52

Kod pocztowy

89-500,89-501

Tablice rejestracyjne

CTU

Położenie na mapie gminy Tuchola
Mapa konturowa gminy Tuchola, na dole znajduje się punkt z opisem „Tuchola”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Położenie na mapie powiatu tucholskiego
Mapa konturowa powiatu tucholskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Tuchola”
Ziemia53°35′14,1″N 17°51′40,2″E/53,587250 17,861167
TERC (TERYT)

0416064

SIMC

0929724

Urząd miejski
pl. Zamkowy 1
89-500 Tuchola
Strona internetowa
Na starym mieście

Tuchola (niem. Tuchel, kaszub. Tëchòlô, Tuchòlô[2]) – miasto w województwie kujawsko-pomorskim, siedziba władz gminy miejsko-wiejskiej Tuchola i powiatu tucholskiego.

Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. Tuchola liczyła 13 649 mieszkańców[1].

Tuchola uzyskała lokację miejską w 1346 roku[3].

Położenie

Miasto położone jest nad rzekami: Brdą, Hozjanną, Kiczą oraz nad jeziorami: Głęboczek, Mielonek i Zamkowe (zarośnięte, wyschnięte), na skraju zachodniej części Borów Tucholskich, w pasie Pojezierza Południowopomorskiego (w tym Borów Tucholskich) – „stolica” Borów Tucholskich[4], siedziba Tucholskiego Parku Krajobrazowego, w odległości 62 km na północ od Bydgoszczy, 99 km na północny zachód od Torunia oraz 120 km na południowy zachód od Gdańska.

Tuchola leży na historycznym Pomorzu Gdańskim[5], zaliczana jest również do północno-wschodniej Krajny[6].

Osiedla Tucholi

Dzielnice/osiedla:

  • Centrum
os. Ligi Ochrony Przyrody
os. Warszawska
os. Nowa Cegielniana
os. Stara Cegielniana
os. Kościuszki
os. Mickiewicza
os. Kopernika
os. Leśne
os. Nad Kiczą
os. Piastowska
os. Pocztowa
os. Rudzki Most I
os. Rudzki Most II
os. Piszczek
os. Międzylesie
os. Miejski Rów
os. Plaskosz

Historia

Średniowiecze

Najprawdopodobniej Tuchola pełniła pierwotnie rolę osady handlowej dla grodu kasztelańskiego w Raciążu, o czym świadczy pierwotny, owalny kształt rynku (charakterystyczny dla osad słowiańskich) sprzed pożaru 1781 r. oraz wielkość osady w momencie konsekracji kościoła w 1287 r.[7] W XIII w. Tuchola zaczęła przejmować strategiczną rolę grodu w Raciążu i dotychczasowego ośrodka lokalnej władzy. Z osady o charakterze handlowym bardzo szybko przekształciła się w centrum administracyjne stając się siedzibą lokalnych władz. Przez miasto przebiegał ważny szlak handlowy z Gdańska przez Nakło nad Notecią w kierunku Wielkopolski, Śląska i Czech[8].

Według części historyków miasto założył książę gdański Sambor I gdański[9], inni wskazują Mściwoja II[10]. Pewnym jest, że to właśnie ten drugi zaprosił do Tucholi arcybiskupa gnieźnieńskiego Jakuba Świnkę celem konsekracji kościoła „ad consecrandam ecclesiam In Thuchol”[7]. Miało to miejsce 9 października 1287 r.[11] W chwili wystawienia stosownego dokumentu Tuchola była jedną z większych osad w południowo-zachodniej części Pomorza Gdańskiego.

Prawdopodobnie pierwszą lokację miasta, jeszcze na prawie polskim, otrzymała Tuchola już w XIII w. Jednak znany potwierdzony na piśmie przywilej lokacyjny dla Tucholi wystawiono w Malborku, dnia 22 lipca 1346 r. Wielki mistrz Heinrich Dusemer von Arfberg nadał miastu przywilej prawa chełmińskiego. Ówczesna Tuchola składała się z dwóch zasadniczych części, tj. miejskiej i zamkowej. Zabudowa wewnątrz miasta była głównie drewniana, a do murowanych obiektów zaliczała się gotycka fara pw. św. Bartłomieja oraz ratusz. Murowany prawie w całości był również kompleks zamkowy. Tak miasto, jak i zamek otaczały mury obronne i system fos.[10]

W 1330 r. Tuchola stała się siedzibą komtura, który władał komturstwem o znacznym terytorium. Oprócz szerokich okolic Tucholi w granicach komturii znalazły się: Brusy, Swornegacie, Leśno, Wiele, Piechowice k. Kościerzyny oraz Odry czy Łąg. Z czasów komturstwa swą nazwę wywodzi także miejscowość Wdzydze Tucholskie położona nad brzegiem jeziora Wdzydze[12].

Po bitwie pod Grunwaldem miasto i zamek poddały się bez walki Polakom i zostały obsadzone załogą pod wodzą Janusza Brzozogłowego[7]. We wrześniu Krzyżacy sprowadzili posiłki z Brandenburgii, które zajęły miasto, ale załoga zamku broniła się nadal. Tuchola była rejonem koncentracji wojsk krzyżacko-brandenburskich, przed bitwą pod Koronowem. Po przegranej bitwie Krzyżacy podstępem wymusili poddanie się zamku, wykorzystując do tego celu grupę rycerzy udających Polaków[7]. 5 listopada 1410 r. wojska polskie podeszły pod miasto od południa i zaatakowały gromadzące się w okolicach tucholskiego zamku siły krzyżackie. W wyniku ataku rozbito krzyżackie szeregi uniemożliwiając ich powtórną koncentrację, nie zdobyto jednak zamku. Jak podawał Długosz, podczas tej bitwy więcej krzyżaków zginęło w wodach Jeziora Zamkowego i okolicznych bagnach, niż od mieczy wojsk polskich.

I Rzeczpospolita

W 1440 Tuchola przystąpiła do Związku Pruskiego, na wniosek którego w 1454 król Kazimierz IV Jagiellończyk ogłosił włączenie regionu do Polski, po czym miasto uznało władzę polską, a zamek został obsadzony polską załogą[13]. Pierwszym starostą tucholskim został Mikołaj Szarlejski. W czasie wojny trzynastoletniej w 1464 Polacy rozegrali tu zwycięską bitwę przeciw Krzyżakom[14]. Po zawarciu pokoju toruńskiego w 1466, w którym potwierdzono powrót Tucholi w granice Polski, miasto weszło w skład prowincji Prusy Królewskie i stała się siedzibą powiatu, trzeciego co do wielkości w województwie pomorskim. Administracyjnie powiat objął dawne komturstwo i stał się królewszczyzną wchodząc do majątku jako tak zwane „dobra stołowe” królów polskich. Tuchola stała się miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego[15]. W XV i XVI w. przechodziła okres prosperity; w 1570 r. miasto liczyło 123 domy w mieście i 73 na przedmieściach, 8 składów kupieckich i posiadało murowany kościół[7].

Potop szwedzki zapoczątkował upadek miasta. W 1655 r. miasto bez walki zajęli Szwedzi, którzy wycofali się również bez walki jesienią 1656 r., jednak w latach 1656–1659 dochodziło do ataków szwedzkich (w sumie 5), które co prawda zostały odparte, ale znacznym zniszczeniom uległa okolica miasta, jak i (według podań ludowych) sam zamek, w którym eksplodował magazyn prochu i amunicji[16]. Ponadto w 1657 r. miasto spustoszyła zaraza, a w 1685 r. poważny pożar dopełnił dzieła zniszczenia i do połowy XVIII w. miasto nie odbudowało zniszczeń[7].

Pod zaborami

W 1772 r. wraz z I rozbiorem Polski Tuchola została włączona do Królestwa Prus. Zlikwidowano powiat tucholski i przyłączono go do powiatu chojnickiego. Tuchola była wówczas jednym z najmniejszych miast na Pomorzu i liczyła 108 domów i 490 mieszkańców[17].

17 maja 1781 r. Jan Filip Voigt podpalił zabudowania przykościelne w celu zdobycia zgromadzonych tam kosztowności[18]. Spłonęła wówczas gotycka fara pw. św. Bartłomieja, ratusz i większa część zabudowy miasta[9]. Planowano wówczas przeniesienie miasta do pobliskiej osady Rudzki Most (obecnie dzielnica miasta), lecz mieszkańcy postanowili pozostać na dawnym miejscu[10].

Dawne Seminarium Nauczycielskie na pocztówce z 1910

Po pożarze miasto zostało w ciągu kilku lat odbudowane[18], a następnie weszło w stadium szybkiego rozwoju. W 1804 r. Tuchola liczyła już 1251 osób oraz była liczącym się centrum wytwórstwa tkackiego. W czasie wojen napoleońskich w latach 1806/1807 miasto leżało na drodze przemarszu wojsk francuskich i kwaterowały w nim oddziały francuskie, polskie, pruskie i rosyjskie. W XIX w. następował dalszy wzrost liczby ludności (2582 w 1865 r., 3048 w 1903 r.), a w 1875 r. utworzono ponownie powiat tucholski[17]. W 1914 r. w Tucholi założony został niemiecki obóz jeniecki, w którym przebywali głównie jeńcy rosyjscy i rumuńscy, ale także francuscy, angielscy i włoscy. Obóz ten był używany później przez Polaków jako obóz dla internowanych w Polsce żołnierzy ukraińskich, oraz radzieckich jeńców z wojny polsko-radzieckiej. W 1922 r. obóz został zlikwidowany, a rok później jego pozostałości rozebrano[19].

II Rzeczpospolita

Zgodnie z ustaleniami traktatu wersalskiego Bory Tucholskie, a co za tym idzie również Tuchola, zostały zwrócone Polsce i 29 stycznia 1920 r. do miasta wkroczyło Wojsko Polskie oraz przywrócono polską administrację. W 1926 r. utworzono tu sąd, który istniał jako samodzielny aż do końca 2012 r.[20] (reaktywowano go z początkiem 2015 r.). W okresie międzywojennym następował dalszy rozwój gospodarczy i ludnościowy miasta – liczba ludności wzrosła o blisko 20% i w 1938 r. Tucholę zamieszkiwało 5813 osób[21].

II wojna światowa

Od 2 września 1939 r. do 15 lutego 1945 r. miasto znajdowało się pod okupacją niemiecką. W dniach 24 października – 10 listopada 1939 r. w Rudzkim Moście nieopodal Tucholi członkowie Selbstschutzu rozstrzelali 325 Polaków – głównie przedstawicieli lokalnej inteligencji, ziemiaństwa i działaczy niepodległościowych[21]. Podczas okupacji miasto nie poniosło większych strat materialnych.

Przynależność administracyjna

Demografia

Według danych z 31 grudnia 2013 r. miasto miało 13 418 mieszkańców[22].

  • Piramida wieku mieszkańców Tucholi w 2014 roku[23].


Piramida wieku Tuchola.png

Zabytki

Kościół św. Jakuba Apostoła
(c) geo573, CC BY 3.0
Pomnik-mauzoleum Polaków zamordowanych przez Niemców w Rudzkim Moście

Pierwotny układ urbanistyczny – krzyżujące się prostopadle uliczki i duży rynek pośrodku czytelny jest do dnia dzisiejszego. Zabudowa miejska wraz z przylegającym od zachodu zamkiem komturskim wpisana została w owalny pierścień murów miejskich wzniesionych w XIV wieku. Kamienno – ceglany mur wzmocniony był 15 basztami i posiadał trzy bramy: Świecką, Chojnicką oraz Zieloną. Do zamku, który składał się z 3 części: zamku niskiego (podzamcza), zamku średniego (przedzamcza) i zamku wysokiego prowadziła brama i furta zamkowa. Na zachód od zamku zlokalizowane było zamkowe gospodarstwo „Kaltenberg” (Kałdowo). Nad miastem górowała bryła gotyckiej fary pw. Św. Bartłomieja.

W wyniku licznych wojen i wielkiego pożaru miasta w 1781 r. średniowieczna i nowożytna zabudowa uległa znacznemu zniszczeniu. Mieszkańcy rozebrali dawne budynki i mury miejskie, a materiał rozbiórkowy posłużył do wzniesienia nowych domów. Do dzisiaj zachowały się we fragmentach mury miejskie i zamkowe oraz nieliczne piwnice gotyckie.

W nazwach niektórych ulic miejscowa tradycja zachowała ich dawne znaczenie (np. Starofarna, Staromiejska, Rzeźnicka, Studzienna, Rycerska).

Obecnie na terenie Tucholi znajduje się 6 zabytków architektury[24]:

(c) geo573, CC BY 3.0
Pomnik św. Jakuba
(c) geo573, CC BY 3.0
Plac Wolności

Ponadto ze starszej zabudowy zachowały się:

  • dworzec kolejowy z 1883 r.;
  • 2 domy pracowników kolejowych z początku XX w.;
  • budynek gospodarczy przy dworcu kolejowym z początku XX w.;
  • pozostałości zamku krzyżackiego z XIV w. w przyziemiu starostwa;
  • kościół parafialny pw. Bożego Ciała z lat 1935–1939;
  • dawny młyn zamkowy;
  • zabudowa z XIX i XX w.;
  • plebania z końca XIX w.;
  • kapliczka szpitalna z 1902 r.;
  • kapliczka (pomnik) św. Jakuba przy ul. Lipowej z 2 poł. XIX w.;
  • kapliczka z 1889 r.;
  • pomnik Matki Boskiej Królowej Korony Polskiej – pierwotny, znajdujący się na ul. Głównej, powstał staraniem dr Józefa Gierszewskiego w 1928; w 1939 zniszczony przez Niemców; współcześnie zrekonstruowany na Placu Wolności;
  • kapliczka przydrożna św. Rozalii z 1899 przy ul. Nowodworskiego; zniszczona 1939; zrekonstruowana;
  • pomnik Matki Boskiej przy ul. Jeziornej z 1919;
  • pomnik św. Małgorzaty; powstały w miejscu dawnego pruskiego Kriegerdenkmal z 1912;
  • budynek sądu z 1869 r.[25], przebudowany;
  • Technikum Leśne z 1875 r.;
  • szkoła z 1876 r.;
  • budynek poczty z 1892 r.[25].;
  • magazyn zbożowy z początku XX w.;
  • dom młynarza z XIX/XX w.;
  • dom młynarza z początku XX w;
  • rzeźnia na rogu ulic Nowodworskiego i Krzywej (oddana do użytku w 1892 r.)[25];
  • dawna gazownia.

Muzea

Administracja

Siedziba Rady Miejskiej w Tucholi

Burmistrzowie Tucholi od 1994 r.:

  • Edmund Leon Kowalski (1994–1998);
  • Bogumił Urbański (1998–2001) (tragicznie zmarły[27]);
  • Krzysztof Joppek (2001–2002);
  • Edmund Leon Kowalski (2002–2006);
  • Tadeusz Kowalski (od 2006).

Przewodniczący Rady Miejskiej w Tucholi od 1994 r.:

  • Zbigniew Grugel (1994–1998);
  • Maria Bereda (1998–2002);
  • Ryszard Wojciechowski (2002–2006);
  • Paweł Cieślewicz (2006–2018);
  • Krzysztof Joppek (od 2018)

Sport

Kluby sportowe:

  • TPS TUCHOLANIN – piłka siatkowa,
  • MLKS Tucholanka – piłka nożna, kręgle klasyczne, lekkoatletyka
  • TKP Tucholski Klub Piłkarski – piłka nożna,
  • UNITAS Tuchola – piłka siatkowa
  • Międzyszkolny Uczniowski Klub Karate „Shotokan” w Tucholi

Edukacja

Przedszkola

  • Przedszkole nr 1, ul. Bydgoska 13
  • Przedszkole nr 2, ul. Piastowska 32

Szkoły podstawowe

  • Szkoła Podstawowa nr 1 im. ks. ppłka Józefa Wryczy, ul. Szkolna 4
  • Szkoła Podstawowa nr 2 im. dra Kazimierza Karasiewicza, ul. Piastowska 23
  • Szkoła Podstawowa nr 3 im. Mikołaja Kopernika, ul. Pocztowa 10
  • Szkoła Podstawowa nr 5, ul. Świecka 105

Szkoły ponadgimnazjalne

Szkoły wyższe

Szkoły specjalne

  • Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy (dawniej: Szkoła Specjalna-Podstawowa nr 4), ul.Piastowska 30

Wspólnoty wyznaniowe

Kościół Bożego Ciała

Na terenie Tucholi działalność religijną prowadzą następujące Kościoły i związki wyznaniowe:

Transport

Drogowy

Przez Tucholę przebiegają następujące drogi wojewódzkie:

Kolejowy

Przez Tucholę przechodzą dwie linie kolejowe: Linia kolejowa nr 208 (DziałdowoChojnice) oraz nieczynna linia 241 (Tuchola – Koronowo, na której organizowane są przejazdy okazjonalne). Ze stacji kolejowej w Tucholi odjeżdżają pociągi do kilku miast w Polsce:

Miasta i gminy partnerskie

Miasta i gminy partnerskie:

Ciekawostki

Dwa miecze – legendarne „nagie miecze”, które Wielki Mistrz Krzyżacki Ulrich von Jungingen podarował pod Grunwaldem Królowi Polskiemu Władysławowi Jagielle pochodziły z Tucholi. Komtur Tucholski Heinrich von Schwelborn zawsze woził przed sobą dwa miecze na znak swego rzekomego męstwa. Zabrakło mu go jednak pod Grunwaldem gdzie uciekł z pola walki. Zginął haniebnie dogoniony przez pogoń i ścięty przez harcowników w miejscowości Falknowo koło Susza[32].

„Michałko” i „Potop" – swoje miejsce w historii znalazł też bohater znany jako Michałko, o którym w 1657 r. pisano: „W tym czasie Szwedów w Prusach nikt nie niepokoił z wyjątkiem pewnego Michałka, syna chłopa pruskiego, który u Szwedów najpierw służył jako żołnierz i kapral, a później więziony był w klasztorze w Pelplinie. Zorganizował on po ucieczce duży oddział chłopski, który zaczął zdobywać na Szwedach pokaźne łupy. Ponieważ znał on bardzo dobrze wszystkie drogi i ścieżki leśne, wracał zawsze bezpiecznie do Tucholi, Chojnic lub Człuchowa. Patrolował ze swymi chłopami okolice, wyrządzając wiele szkód i uprowadzając wielu Szwedów. Pojawiał się zazwyczaj nagle tam, gdzie się go najmniej spodziewano, po czym natychmiast uchodził.”

Odznaczenia

  • Order Odrodzenia Polski IV klasy (1987)[33]

Zobacz też

Przypisy

  1. a b Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-07-16].
  2. Miasto znajduje się poza kaszubskim obszarem etnograficznym.
  3. Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 78-79.
  4. Portal Borów Tucholskich http://borytucholskie.pl/polozenie.
  5. Mazowsze, Pomorze, Prusy. Błażej Śliwiński (red.). Gdańsk: Officina Ferberiana, 2000, s. 26. ISBN 83-905486-5-8. Cytat: W kompleksie tym znajdowała się również sama Tuchola, która […] była jego główną siedzibą na Pomorzu Gdańskim. (pol.).
  6. Kody pocztowe w Tucholi. Lista kodów pocztowych. Adresy i ulice w Tucholi. tuchola.naszemiasto.pl, 2017-06-11. [dostęp 2022-09-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-09-21)]. Cytat: Tuchola to miasto w województwie kujawsko-pomorskim […]. Położone jest w […] północno-wschodniej części Krajny. (pol.).
  7. a b c d e f Karol Górski: Tuchola – zarys monograficzny. Toruń: Towarzystwo Naukowe w Toruniu, 1962, s. 47–58, seria: Prace popularnonaukowe.
  8. Teresa Grzybkowska: Gdańsk. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2000, s. 6, seria: A to Polska właśnie. ISBN 83-7023-770-3.
  9. a b Karol Hempel: Monografia Wielkiego Pomorza i Gdyni. Toruń-Lwów: Polska Niepodległa, 1939, s. 143.
  10. a b c Tuchola przed wiekami. [dostęp 2015-11-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-22)].
  11. Max Perlbach: Pommerellisches Urkundenbuch. Danzig: 1882, s. 380.
  12. Romuald Frydrychowicz: Geschichte der Stadt, der Komthurei und Starostei Tuchel. Berlin: 1879, s. 11–29.
  13. Karol Górski, Dzieje Tucholi i okolic do końca XVIII w., PWN, Toruń, 1962, s. 53
  14. Karol Górski, Dzieje Tucholi i okolic do końca XVIII w., PWN, Toruń, 1962, s. 54
  15. Miasta polskie w tysiącleciu, t. 1. Wrocław-Warszawa Kraków Zakład Narodowy imienia Ossolińskich 1965, s. 349–350.
  16. Romuald Frydrychowicz: Geschichte der Stadt, der Komthurei und Starostei Tuchel. Berlin: 1879, s. 30–45.
  17. a b Jerzy Wojtowicz: Tuchola – zarys monograficzny. Toruń: Towarzystwo Naukowe w Toruniu, 1962, s. 59–75, seria: Prace popularnonaukowe.
  18. a b Romuald Frydrychowicz: Geschichte der Stadt, der Komthurei und Starostei Tuchel. Berlin: 1879, s. 45–60.
  19. Zbigniew Karpus, Waldemar Rezmer: Tuchola /1914-1923/. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 1997, seria: Obozy jeńców i internowanych na ziemiach polskich 1914-1924. ISBN 83-231-0847-1.
  20. Halina Gut „Bez tucholskiego sądu – co to dla nas oznacza?” Tygodnik Tucholski nr 43/2012.
  21. a b Janusz Wierzba: Tuchola – zarys monograficzny. Toruń: Towarzystwo Naukowe w Toruniu, 1962, s. 77–108, seria: Prace popularnonaukowe.
  22. Gmina Tuchola – podstawowe dane: Liczba stałych mieszkańców.
  23. Tuchola w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  24. Zabytki architektury. [dostęp 2010-01-03].
  25. a b c Włodzimierz Jastrzębski, Jerzy Szwankowski, Tuchola. Od pradziejów do współczesności, 2010.
  26. Muzea w Tucholi
  27. Burmistrz Tucholi Bogumił Urbański nie żyje. 30 lipca 2001. [dostęp 2015-06-07].
  28. Wymagana kontrola bezpieczeństwa, kztuchola.pl [dostęp 2017-04-12].
  29. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-17].
  30. Miasta partnerskie Tucholi. tuchola.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-22)]..
  31. Tuchola i Kudowa-Zdrój zostały miastami partnerskimi. [dostęp 2012-07-03].
  32. Adam Paluśkiewicz: Dwa miecze, czyli tucholskie zapiski Jana Długosza. Tuchola: 2004. ISBN 83-919423-0-9.
  33. Wykaz miejscowości wyróżnionych odznaczeniami państwowymi. W: Urszula Lewandowska, Krystyna Malik: Przewodnik po Polsce. Warszawa: Wydawnictwo „Sport i Turystyka”, 1991, s. 20. ISBN 83-217-2519-8. (pol.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Tuchola (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Tuchola, Polska
Kuyavian-Pomeranian Voivodeship location map.svg
(c) SANtosito, CC BY-SA 4.0
Location map of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.83 N
  • S: 52.28 N
  • W: 17.16 E
  • E: 19.88 E
Tuchola County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Tuchola County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 53.80 N
  • S: 53.37 N
  • W: 17.59 E
  • E: 18.30 E
Church-Tuchola.jpg
Autor: Andre Engels, Licencja: CC BY 1.0
Tuchola - kościół Bożego Ciała
Tuchola rada powiatu.jpg
Tuchola, Poland - the barton of region council
Piramida wieku Tuchola.png
Autor: Polskawliczbach, Licencja: CC BY-SA 2.5 pl
Piramida wieku mieszkańców Tucholi, 2014
Ring (Tuchel).jpg
Autor: Gliwi, Licencja: CC BY 3.0
Tuchola, dzielnica Starego Miasta, 1287
Święty Jakub - panoramio.jpg
(c) geo573, CC BY 3.0
Tuchola, Święty Jakub
Seminar in Tuchel.jpg
Gmach Seminarium Nauczycielskiego w Tucholi, pocztówka z roku 1910
Tuchola church.jpg
Tuchola, ul. Chojnicka 28 - kościół rzym.-kat. parafialny p.w. św. Jakuba Apostoła, 1837-1838 (zabytek nr rejestr. A/830)
Pomnik - Mauzoleum ku czci osób zamordowanych w Rudzkim Moście - panoramio.jpg
(c) geo573, CC BY 3.0
Tuchola . Pomnik - Mauzoleum ku czci osób zamordowanych w Rudzkim Moście
Forsttechnikum Tuchel.jpg
Autor: Operongalicyjski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Gmach Technikum Leśnego w Tucholi
Tuchola-train-station-winter.jpg
Autor: Grzegorz W. Tężycki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Dworzec kolejowy w Tucholi.