Tung molukański

Tung molukański
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

malpigiowce

Rodzina

wilczomleczowate

Rodzaj

Aleurites

Gatunek

tung molukański

Nazwa systematyczna
Aleurites moluccanus (L.) Willd.
Sp. pl. 4(1):590. 1805
Synonimy
  • Jatropha moluccana (L.)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
Status iucn3.1 LC pl.svg

Tung molukański (Aleurites moluccanus), nazywany także tungowcem molukańskim, dwuguzem trzyłatowym, kroplanem trzyłatowym, kukui – gatunek drzewa z rodziny wilczomleczowatych (Euphorbiaceae). Prawdopodobnie pochodzi z Malezji. Jest obecnie uprawiany w licznych krajach tropikalnych i subtropikalnych. Olej kukui zawiera dużą ilość nienasyconych kwasów tłuszczowych (przede wszystkim kwas linolowy). Kwiaty barwy białej.

Morfologia

Pokrój
Drzewo o wysokości do 15 m.
Liście
Sercowatojajowate lub trzyklapowe
Kwiaty
Drobne i liczne, zebrane w szczytowe wiechy. Mają dwudzielny kielich i 5 białawych płatków. Są rozdzielnopłciwe; męskie mają 20 pręcików, żeńskie 1 słupek.
Owoc
Okrągły, o średnicy do 5 cm, zawierający 3 duże pestki.

Zastosowanie

  • Z nasion zwanych bankulami uzyskuje się olej bankul. Używany jest on głównie do wyrobu pokostów i mydła. Wyciąg ma właściwości wygładzające, uspokajające, regenerujące, stabilizujące. Jest składnikiem łatwo wchłanialnym, zwiększającym odporność skóry na czynniki zewnętrzne (posiada naturalny filtr przeciwsłoneczny), łagodzi podrażnienia. Rozgniecione nasiona, zawierające ok. 60% tłuszczu są używane także do oświetlania. Coraz częściej kukui wykorzystuje się do produkcji biżuterii z powodu bardzo małej wagi.
  • Nasiona wykorzystuje się w kuchni indonezyjskiej (znane jako kemiri), malajskiej (buah keras) i hawajskiej.

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-14] (ang.).
  3. Aleurites moluccanus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).

Bibliografia

  • Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.

Media użyte na tej stronie

Status iucn3.1 LC pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Starr 020803-0119 Aleurites moluccana.jpg
(c) Forest & Kim Starr, CC BY 3.0
Aleurites moluccana (leaves and fruit). Location: Maui, Wahinepee