Władysław Ekielski

Władysław Ekielski

Data i miejsce urodzenia	17 lutego 1855 Kraków
Data i miejsce śmierci	23 czerwca 1927 Kraków
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	architektura
Epoka	eklektyzm modernizm
Ważne dzieła
Schronisko Fundacji im. Aleksandra Lubomirskiego Nowa Synagoga w Tarnowie Dom o dwóch frontach Dom Suskiego w Krakowie Akropolis Wawelskie
Odznaczenia

Władysław Ekielski (ur. 17 lutego 1855 w Krakowie, zm. 23 czerwca 1927 tamże) – polski architekt aktywny w Krakowie, tworzący głównie w nurcie eklektyzmu i modernizmu, przedsiębiorca budowlany, wydawca.

Życiorys

Był synem Eustachego Ekielskiego, notariusza wywodzącego się z mieszczańskiej rodziny krakowskiej, i Elżbiety z Sieradzkich^[1].

Ukończył Gimnazjum św. Anny. W latach 1872–1876 studiował w Instytucie Technicznym w Krakowie, a w latach 1876–1880 na Wydziale Budownictwa Politechniki w Wiedniu. Po ukończeniu nauki pracował u profesora Heinricha von Ferstela.

W 1882 roku powrócił do Krakowa i znalazł zatrudnienie w biurze projektowo-budowlanym Tadeusza Stryjeńskiego; początkowo jako pracownik, później jako jego wspólnik. Wraz ze Stryjeńskim wykonał szereg projektów konkursowych, z których realizacji doczekały się m.in. Pałac Wołodkowiczów, Pałac Pusłowskich oraz neorenesansowy gmach Schroniska Fundacji im. Aleksandra Lubomirskiego przy ulicy Rakowickiej^[2].

W 1886 roku Ekielski uzyskał uprawnienia budowlane i rozpoczął działalność dydaktyczną jako wykładowca w Miejskiej Szkole Przemysłu Artystycznego. Prowadził również zajęcia z rysunku w Wyższej Szkole Przemysłowej^[1].

Stworzył projekt domu przy ulicy Piłsudskiego 14. Zaprojektował kamienice przy ulicy Karmelickiej 42, Studenckiej 14, Szpitalnej 4, Grodzkiej 26 i dom własny przy ulicy Piłsudskiego 40 zwany domem o dwóch frontonach. Jego autorstwa jest również wzniesiona w 1903 roku willa Julia.

Prowadził prace architektoniczne przy budowie pomnika Adama Mickiewicza na krakowskim Rynku. Dokończył budowę Nowej Synagogi w Tarnowie, zaprojektowanej w stylu mauretańskim^[3]. W trakcie prowadzonych od 1895 prac renowacyjnych przy prezbiterium i nawie krzyżowej kościoła oo. Franciszkanów w Krakowie dokonał odkryć pierwotnego planu budowli^[1]. Wykonanie polichromii wnętrza świątyni zaproponował Stanisławowi Wyspiańskiemu^[4].

W 1900 współtworzył czasopismo Architekt, którego został głównym redaktorem^[1]. W latach 1904–1906 opracował wraz z Wyspiańskim projekt zagospodarowania Wzgórza Wawelskiego znany jako Akropolis^[5], który jednak nigdy nie został wcielony w życie. W 1902 wraz z Antonim Tuchem założył zakład witraży, który z czasem przekształcił się w Krakowski Zakład Witrażów S.G. Żeleński^[6].

Po 1918 był wykładowcą na Wydziale Architektury krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych.

2 maja 1922 został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski^[7].

Zmarł w 1927 roku. Został pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie^[8].

W 1896 zawarł małżeństwo z Zofią Stiasny. Mieli trzech synów i dwie córki^[1], w tym inżyniera Rafała Ekielskiego^[9].

Realizacje (wybór)

• 

  Pałac Wołodkowiczów (1884), wraz z Tadeuszem Stryjeńskim
  Kraków ul. Lubicz 4

• 

  Pałac Pusłowskich (1886), wraz z Tadeuszem Stryjeńskim
  Kraków ul. Westerplatte 10

• 

  Kamienica (1890)
  Kraków ul. Westerplatte 1

• 

  Gmach Schroniska Fundacji im. Aleksandra Lubomirskiego (1893), wraz z Tadeuszem Stryjeńskim – od 1952 Gmach Główny Uniwersytetu Ekonomicznego
  Kraków ul. Rakowicka 27

• 

  Dom własny w Krakowie – tzw. dom o dwóch frontach (1898)

• 

  Willa Julia (1903)

• 

  Ratusz w Skawinie (1904)

• 

  Starostwo w Bochni (1893–1907)

• 

  Nowa Synagoga w Tarnowie, dokończenie budowy (oddanie do użytku 1908)

• 

  Dom Suskiego (1906–1909)

• 

  Kamienica (ok. 1892),
  Kraków, ul. Karmelicka 38

• 

  Kamienica (1892–1893),
  Kraków, ul. Studencka 14

• 

  Dawny Dom Zdrowia dra Jana Gwiazdomorskiego, obecnie Szpital Ginekologiczno-Położniczy im. Rafała Czerwiakowskiego (1889–1890),
  Kraków, ul. Siemiradzkiego 1 (ul. Łobzowska 30)

Publikacje

• Zadania i stanowisko urzędu budownictwa miejskiego w Krakowie. Kraków: Nakładem autora, 1895.
• Akropolis. Pomysł zabudowania Wawelu. Obmyśleli Stanisław Wyspiański i Władysław Ekielski w latach 1904–1907. Kraków: Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1908.
• Odbudowa polskiej wsi: odczyt wygłoszony na kursach ekonomiczno-społecznych Instytutu Ekonomicznego N.K.N.. Kraków: Nakładem Centralnego Biura Wydawnictw N. K. N, 1916.
• Wspomnienie o Wyspiańskim: z teki pośmiertnej arch. W. Ekielskiego. „Rzeczy Piękne”. 1–12, s. 3–11, 1932. 

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Władysław Ekielski – dzieła w bibliotece Polona