ZSO nr 1 im. Mikołaja Kopernika w Katowicach

Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 1 im. Mikołaja Kopernika w Katowicach:

podstawowa, ponadpodstawowa
Państwo	Polska
Miejscowość	Katowice
Adres	ul. Sienkiewicza 74 40-039 Katowice
Data założenia	1922
Patron	Mikołaj Kopernik
Liczba uczniów	1203
Dyrektor	Witold Terlecki
Wicedyrektorzy	Iwona Wachstiel, Grażyna Kasza, Monika Chwastowska
Położenie na mapie Katowic ZSO nr 1 im. M. Kopernika
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de ZSO nr 1 im. M. Kopernika
Położenie na mapie województwa śląskiego ZSO nr 1 im. M. Kopernika
50°15′00,00″N 19°01′21,48″E/50,250000 19,022633
Strona internetowa

Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 1 im. Mikołaja Kopernika w Katowicach – zespół szkół w skład którego wchodzą: I Liceum Ogólnokształcące z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Mikołaja Kopernika w Katowicach, Szkoła Podstawowa nr 37 z Oddziałami Dwujęzycznymi im. ks. Jana Twardowskiego w Katowicach oraz Miejskie Przedszkole nr 35. I Liceum Ogólnokształcące z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Mikołaja Kopernika jest szkołą publiczną o 4-letnim cyklu kształcenia, opartą na podbudowie ośmioletniej szkoły podstawowej. Szkoła podstawowa jest szkołą publiczną, o ośmioletnim cyklu kształcenia. Do szkoły podstawowej uczęszczają uczniowie z jej obwodu zgodnie z aktem założycielskim. Siedzibą szkoły jest budynek przy ulicy Sienkiewicza 74 w Katowicach, budynek przy ulicy Lompy 17 w Katowicach oraz przy ul Rybnickiej 1 w Katowicach^[1].

Historia szkoły^[2]

Liceum Kopernika powstało na bazie komunalnej, niemieckiej “Wyższej Szkoły Realnej“, którą prowadził i finansował magistrat miasta Katowice. Istniały duże problemy z przejęciem szkoły, ponieważ niemieccy nauczyciele (z dożywotnimi mianowaniami) oraz dyrektor Bürger jawnie bojkotowali zarządzenia Wydziału Oświecenia Publicznego, niechętnie, a nawet wrogo traktowali wszelkie przejawy polskości, szczególnie wyraźne w czasie obchodów świąt państwowych. Dlatego władze zadecydowały o zwolnieniu wszystkich nauczycieli szkoły komunalnej i ponownym zatrudnieniu tych, którzy wnieśli podanie do Wydziału Oświecenia Publicznego. Pierwszym dyrektorem komunalnej Wyższej Szkoły został dr Edward Czernichowski mianowany przez wizytatora i naczelnika oddziału szkół średnich Wydziału Oświecenia Publicznego Województwa śląskiego Władysława Miedniaka. Dr E. Czernichowski ogłosił dla młodzieży polskiej nowe zapisy do szkoły. Równocześnie otwarto klasy dla mniejszości niemieckiej. Rok szkolny 1923-1924 był więc pierwszym rokiem normalnej pracy szkoły w klasach polskich i niemieckich. Z upływem lat liczba uczniów niemieckich malała i w 1932 r. przeniesiono tych, którzy zostali, do niemieckiego, prywatnego gimnazjum w Królewskiej Hucie (dziś Chorzów). Ponieważ wpływy Niemców na władze Katowic były bardzo duże, w maju 1925 r. ogłoszono konkurs na stanowisko dyrektora Gimnazjum Matematyczno-Przyrodniczego. Tak więc dr Edward Czernichowski (komisaryczny dyrektor) opiekun polskich nauczycieli, rzecznik polskości szkoły, kierował gimnazjum tylko do 1-go września 1925 r. W wyniku przeprowadzonego konkursu nominację na stanowisko dyrektora otrzymał dr Feliks Steuer, który kierował szkołą do 1946 r. (z przerwą wojenną).

Po roku 1922 liczba młodzieży przygotowanej do realizacji polskiego programu była niewielka, potem rosła z każdym rokiem. Do pierwszej matury w 1926 r. przystąpiło 12 abiturientów i wszyscy zdali egzamin. W skład komisji maturalnej wchodzili: wizytator W. Miedniak – przewodniczący, dyrektor F. Steuer – wiceprzewodniczący i egzaminator z języka angielskiego i francuskiego, dr W. Bryniarski – egzaminator z języka polskiego, K. Grządziel – egzaminator z nauki o Polsce współczesnej, K. Stańczyk – egzaminator z historii, A. Spendel – egzaminator z matematyki i fizyki, dr W. Gębik – egzaminator z biologii oraz ksiądz P. Pawleta – katecheta. Do 1939 r. szkołę opuściło 511 absolwentów. Młodzież w tych czasach traktowana była surowo, obowiązywały ją liczne rygory dotyczące stroju, sposobu bycia w miejscach publicznych, ale jednocześnie szkoła oferowała liczne formy dodatkowego kształcenia. Uczniowie mieli możliwość rozwijania swoich zainteresowań naukowych w ramach kół przedmiotowych: języka polskiego, biologii, fizyki, geografii, astronomii i chemii. Dla uzdolnionej artystycznie młodzieży istniała możliwość błyśnięcia talentem w międzyszkolnym pisemku “Kuźnia Młodych“. Rozwojowi fizycznemu poświęcone był dodatkowe zajęcia sportowe w różnych sekcjach oraz wycieczki organizowane w góry, najczęściej w Beskidy. Pracę nad własnym charakterem łączono z wychowaniem patriotycznym i fizycznym w ramach organizacji harcerskiej.

Okres II wojny światowej to ponad pięcioletnia przerwa w historii szkoły oraz egzamin z patriotycznej postawy zarówno pedagogów jak i ich wychowanków. 27 stycznia 1945 r. Katowice zostały wyzwolone, a już 1 lutego w budynku szkolnym "Kopernika" zgłosili się do pracy przedwojenny dyrektor F. Steuer oraz grupa nauczycieli. Ogłoszono nabór do poszczególnych klas, usuwano z sal lekcyjnych gruz, starano się o zabezpieczenie terenu, wprawienie okien, uruchomienie ogrzewania. Likwidowano pozostałości wojny. Normalna nauka rozpoczęła się w dniu 6 marca 1945 r. Pierwszy rok szkolny trwał krótko, bo tylko do 17 lipca. Krótkie też były wakacje, bo kolejny rok szkolny rozpoczął się już 3 września 1945 r.

Dążono do ujednolicenia systemu kształcenia, powstały tzw. jedenastolatki (7 klas szkoły podstawowej i 4 klasy liceum). Po roku 1956 zaczęto nawiązywać w większym stopniu do tradycji szkoły sprzed 1939 r.

“Nowy” Kopernik rozpoczął się od podjęcia eksperymentu pedagogicznego w 1963 r., polegającego na nauczaniu języka francuskiego w takim stopniu, by po dwóch, trzech latach uczniowie mogli uczyć się niektórych przedmiotów w tym języku. Kandydaci do klasy eksperymentalnej musieli zdać egzamin, który miał określić ich predyspozycje do nauki języka (dobry słuch, dobra wymowa, dobra pamięć). Lingwistyczną przydatność oceniała komisja romanistów, której przewodniczyła nauczycielka języka francuskiego Izabella Markiewicz. Przyszłym kandydatom pomocne w tym zakresie były bezpłatne kursy podstaw języka francuskiego, jakie (w ilości dwóch godzin tygodniowo) organizowała dla chętnych uczniów klas VI-VII (później również VIII) mieszcząca się początkowo w tym samym budynku Szkoła Podstawowa nr 37.

Eksperyment zaowocował licznymi konsekwencjami. Przyczynił się do zatwierdzenia przez ówczesne Ministerstwo Oświaty programu nauczania w tzw. klasach językowych (w innych liceach język angielski, niemiecki). Prowadzony eksperyment pozwolił przystąpić liceum do szkół stowarzyszonych w UNESCO, co umożliwiło uczniom wyjazdy na obozy wakacyjne, prowadzone przez francuskich instruktorów (fr. moniteurs). Od 1970 r. w szkole przebywał corocznie "profesor wizytujący" z Francji, prowadzący – oprócz zajęć z języka francuskiego – również ogólnodostępne zajęcia pozalekcyjne z zakresu geografii i historii Francji oraz francuskiej kultury i sztuki. Efekty nauczania dały szybko o sobie znać licznymi laureatami i finalistami Olimpiady Literatury i Języka Francuskiego, laureatami Europejskich Konkursów Języka Francuskiego, Ogólnopolskich Konkursów Poezji i Prozy Francuskiej. Inną korzyścią, a także atrakcją dla uczniów były organizowane od 1976 r. wyjazdy do zaprzyjaźnionych liceów we Francji czy wymiana młodzieży.

Na języku francuskim nie kończyły się sukcesy i próby poszukiwań własnego oblicza. Przykładem eksperymentu było w latach 1977-79 prowadzenie klas VI-VIII dla najzdolniejszych uczniów o zainteresowaniach językowych. Niestety, szczupłość pomieszczeń szkoły i niechęć dyrektorów szkół podstawowych do oddawania najzdolniejszych dzieci, zakończyła ciekawie zapowiadający się eksperyment (wszyscy uczniowie tych klas kończyli liceum z bardzo dobrymi wynikami).

Od 1980 r. I LO im. M. Kopernika jest szkołą ćwiczeń dla Uniwersytetu Śląskiego. Wieloletnia współpraca z pracownikami dydaktyki Uniwersytetu Śląskiego zaowocowała korzystną wymianą doświadczeń w zakresie metodyki nauczania matematyki, biologii, języka polskiego, fizyki, języka angielskiego, geografii. Szkoła stale współpracuje z filologią polską i fizyką oraz jest miejscem praktyk studentów tego kierunku. Przez wiele lat romaniści z “Kopernika” prowadzili lekcje otwarte lub zajęcia dla kolegów romanistów z innych liceów (w ramach “klubu nauczycieli języka francuskiego” zorganizowanego przez TPPF) oraz wielu delegacji francuskich poszukujących kontaktów z polską szkołą.

W 1990 r. wspólnie z MEN i Ambasadą Francji uruchomiony został eksperyment klas dwujęzycznych, który zakończył się pierwszą maturą francuską w roku 1996 i uzyskaniem przez uczniów certyfikatów potwierdzających bardzo dobrą znajomość języka francuskiego i dających możliwość podjęcia studiów bez egzaminów w obszarze frankofońskim całego świata.

Liceum Kopernika nawiązało do swych korzeni i w roku szkolnym 1993/94 otwarto klasę matematyczno-przyrodniczą w oparciu o autorskie programy z biologii, geografii, matematyki, fizyki i chemii, w których uwzględnia się dużą korelację między przedmiotami a także ich szczególną rolę w rozwoju wiedzy i kultury współczesnej. Od roku szkolnego 1997/98 w szkole funkcjonuje również klasa dziennikarska.

Kolejna reforma oświaty spowodowała w 1999 r. przekształcenie szkoły w Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 1 im. M. Kopernika, w skład którego weszło I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika oraz Gimnazjum nr 24 z językiem nauczania francuskim. Gimnazjum Dwujęzyczne o 3-letnim cyklu kształcenia, prowadzi nauczanie w języku polskim i francuskim.

Rok szkolny 2002/2003 przyniósł kolejne zmiany. Uczniowie podjęli naukę w trzyletnim Liceum Ogólnokształcącym im. M. Kopernika. W szkole funkcjonowały dwie klasy dwujęzyczne (naukę w nich kontynuowali absolwenci Gimnazjum Dwujęzycznego), klasa „dziennikarska” z rozszerzonym programem z języka polskiego, historii oraz wiedzy o społeczeństwie i klasa „matematyczno-przyrodnicza” z rozszerzonym programem nauczania z matematyki, biologii, chemii i fizyki.

1 września 2017 r. to początek wdrażania kolejnej reformy edukacji. Następuje stopniowe wygaszanie gimnazjów. W roku szkolnym 2017/2018 nie ma już naboru do klas pierwszych Gimnazjum nr 24 z językiem nauczania francuskim, nadal w starym systemie funkcjonują klasy drugie i trzecie gimnazjalne. Poszukiwanie nowych form dla dwujęzyczności, zaowocowało w roku szkolnym 2018/19 współpracą ze Szkołą Podstawową nr 37 im. Jana Twardowskiego w Katowicach. Została tam utworzona klasa dwujęzyczna, w której zajęcia prowadzili nauczyciele z Kopernika.  Jednocześnie rozpoczął się program wsparcia edukacyjnego. Każdy z uczniów dwujęzycznej klasy 7c otrzymał opiekuna naukowego - mentora - ucznia dwujęzycznej klasy liceum, który miał wesprzeć swojego podopiecznego w nauce.  Rok 2018/19 to utworzenie klasy językowo – biznesowej.  Nową nazwę przybierają również klasy: matematyczno-medyczno-politechniczna (wcześniej matematyczno – przyrodnicza), medialno – prawna (wcześniej dziennikarska). W roku 2019/20 następuje połączenie I Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika ze Szkołą Podstawową nr 37 im. Jana Twardowskiego w Katowicach w Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 1 im. Mikołaja Kopernika.  

Kalendarium^[3]

• 1922 – Powstaje Wyższa Szkoła Realna, prowadzona i finansowana przez magistrat miasta Katowice. Szkoła mieści się w budynku przy ulicy Jagiellońskiej i Lompy (obecnie Wydział Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Śląskiego).
• 1924 – Szkoła otrzymuje nazwę "Miejskie Gimnazjum Matematyczno-Przyrodnicze".
• 1927 – Szkoła otrzymuje patrona zgodnie z profilem kształcenia i nosi teraz nazwę Miejskie Gimnazjum Matematyczno – Przyrodnicze im. Mikołaja Kopernika.
• 1932 – Szkoła zostaje przekształcona w „Miejskie Gimnazjum i Liceum Męskie im. Mikołaja Kopernika”.
• 1948 – Szkoła traci swój matematyczno-przyrodniczy charakter i staje się "Szkołą Ogólnokształcącą Stopnia Podstawowego i Licealnego im. Mikołaja Kopernika" czyli tzw. „jedenastolatką”.
• 1950 – Z polecenia lokalnych władz szkoła zostaje przeniesiona do gmachu przy ulicy Wita Stwosza (obecnie budynek Śląskiego Seminarium Duchownego).
• 1951 – Niewystarczająca dla potrzeb szkoły liczba pomieszczeń w nowym budynku skłania władze do podjęcia decyzji o oddzieleniu szkoły podstawowej. Szkoła staje się I Liceum Ogólnokształcącym im. Mikołaja Kopernika.
• 1963 – Z inicjatywy prof. Izabeli Markiewicz zostaje podjęty eksperyment pedagogiczny polegający na nauczaniu języka francuskiego w poszerzonym wymiarze godzin.
• 1966 – Szkoła przeprowadza się do nowego obiektu przy ul. Sienkiewicza 74.
• 1976 – Uczniowie po raz pierwszy wyjeżdżają do zaprzyjaźnionego liceum imienia Alberta Einsteina w Sainte-Geneviève-des-Bois zapoczątkowując wieloletnią tradycję wymian młodzieżowych.
• 1990 – Szkoła, jako jedna z pięciu w Polsce otrzymuje propozycję od Ambasady Francji i MEN uruchomienia klas dwujęzycznych. Nauczyciele przedmiotów podejmują intensywną naukę języka francuskiego pod kierunkiem lektorów francuskich i polskich romanistów.
• 1991/92 – Zostaje otwarta klasa wstępna dwujęzyczna o pięcioletnim cyklu kształcenia. Przedmioty wykładane dwujęzycznie to matematyka, fizyka, chemia, biologia, geografia i historia.
• 1993/94 – Zostaje otwarta klasa matematyczno-przyrodnicza, w której nauka odbywa się w oparciu o zmodyfikowane programy nauczania nawiązujące do przedwojennej tradycji kształcenia tego liceum.
• 1995/96 – Młodzież po raz pierwszy przystępuje do matury dwujęzycznej. Wszyscy absolwenci otrzymują certyfikaty wydane przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych Francji potwierdzające znajomość języka francuskiego.
• 1998 – Zostaje otwarta klasa ogólna ze specjalnością dziennikarską.
• 1999 – Rozpoczyna działalność dwujęzyczne gimnazjum z językiem nauczania francuskim. Od tego roku szkoła staje się Zespołem Szkół Ogólnokształcących im. Mikołaja Kopernika.
• 2002 – Zgodnie z założeniami reformy edukacji czteroletnie liceum ogólnokształcące zostaje przekształcone w liceum trzyletnie z dwiema klasami dwujęzycznymi, klasą „dziennikarską” z rozszerzonym programem z języka polskiego, historii oraz wiedzy o społeczeństwie i klasą „matematyczno-przyrodniczą” z rozszerzonym programem nauczania z matematyki, biologii, chemii i fizyki.
• 2017 - Nowa reforma edukacji rozpoczyna proces wygaszania gimnazjów; brak jest naboru do klas pierwszych gimnazjum dwujęzycznego; klasy drugie i trzecie nadal funkcjonują w starym systemie do czerwca 2019 r.
• 2018 - Rozpoczęcie współpracy ze Szkołą Podstawową nr 37 w Katowicach w zakresie dwujęzyczności (nabór do klasy siódmej dwujęzycznej). Utworzenie klasy biznesowo - językowej oraz przekształcenie klasy matematyczno - przyrodniczej w matematyczno - medyczno - politechniczną oraz klasy dziennikarskiej w medialno - prawną.
• 2019 - Połączenie I Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika i Szkoły Podstawowej nr 37 im. Jana Twardowskiego w Katowicach w Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 1 im. Mikołaja Kopernika.

Budynki szkoły^[4]

Pierwszy budynek I Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika w Katowicach

Pierwszym, macierzystym budynkiem szkoły był gmach na rogu ul. Jagiellońskiej i Lompy. Okazały – trzypiętrowy budynek z podwórkiem i boiskiem, dwoma wejściami (główne od ul. Jagiellońskiej i boczne od ul. Dąbrowskiego), ogródkiem szkolnym, aulą, salą gimnastyczną, gabinetami przedmiotowymi i obszernym podpiwniczeniem, z mieszkaniem służbowym dla woźnego i własną kotłownią. Wydarzenia wojenne nie oszczędziły szkoły – gabinety przedmiotowe, zbiory biblioteczne, wyposażenie sali gimnastycznej uległy kompletnej dewastacji. Rok szkolny 1945/1946 upływał pod znakiem ciągłej troski o zdobycie elementarnego wyposażenia klas szkolnych, oszklenie gmachu, ogrzanie – a co najistotniejsze – zdobycie polskich podręczników i lektur dla nowego pokolenia uczniów. Gdy w trudnych latach powojennych dyrekcji i gronu pedagogicznemu wraz z rodzicami udało się uporać z trudnościami, władze partyjne i oświatowe zdecydowały przenieść szkołę.

W grudniu 1950 r. nastąpiła przeprowadzka do nowych pomieszczeń przy ul. Wita Stwosza 17, budynku będącego formalnie własnością kurii biskupiej, którego budowę rozpoczęto przed wojną z myślą o umieszczeniu w nim zespołu szkół katolickich. Budynek liceum przy ulicy Jagiellońskiej został zajęty przez Liceum Pedagogiczne, które zostało wkrótce przekształcone na Studium Nauczycielskie. Po jego likwidacji budynek ten przejął Uniwersytet Śląski – Wydział Nauk o Ziemi, użytkujący go do dnia dzisiejszego. Obecnie mieści się w nim Wydział Biologii i Ochrony Środowiska. Warunki pracy przy ul. Wita Stwosza były trudne. W budynku mieściło się pięć szkół różnego typu (m.in. Prywatne Gimnazjum im. Św. Jacka, Liceum Sztuk Plastycznych, podstawowa i średnia szkoła muzyczna oraz Szkoła Podstawowa nr 37) oraz kilka innych instytucji. "Kopernik" otrzymał tylko 8 sal lekcyjnych, co było niewystarczające na potrzeby szkoły w tamtym czasie. Niezwykle cennym pomieszczeniem była natomiast duża aula z dobrze wyposażoną sceną, w której pierwsze kroki stawiał znany później teatr szkolny "Kopernika".

Perspektywa poprawy warunków pojawiła się po 1960 r., kiedy to z okazji obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego rozpoczęto projekt "Tysiąc szkół na Tysiąclecie”. W jego ramach zaprojektowano i zbudowano budynek, w którym mieści się dziś „Kopernik”. 4 lutego 1966 r. nastąpiło uroczyste otwarcie pierwszego „Liceum Tysiąclecia” w Polsce i przeprowadzono szkołę ulicę Sienkiewicza 74. Szkoła była w znacznej części wybudowana w ramach tzw. „czynów społecznych”, czyli obowiązkowej bezpłatnej pracy społeczeństwa. Fundatorem szkoły była Milicja Obywatelska, stąd liczny udział milicjantów w pracach budowlanych. „Kopernik” był siódmą Tysiąclatką w Katowicach, a 1111 w kraju.

Szkoła w momencie oddania do użytku była nowoczesna i funkcjonalna. Składała się z trzykondygnacyjnej części dydaktycznej z pracowniami przedmiotowymi (pracownia fizyczna, chemiczna, biologiczna), połączonej przewiązką (tutaj mieściła się biblioteka i pokój nauczycielski) z częścią administracyjną, świetlicą, kuchnią oraz salą gimnastyczną z zapleczem i pracownią techniczną. Posiadała własną kotłownię, a także mały budynek z trzema mieszkaniami służbowymi. Wokół szkoły pozostawiono dużo miejsca na ewentualną rozbudowę i tereny sportowe. Z czasem dobudowano dla potrzeb szkoły garaże (ze względu na posiadane samochody i motocykle do prowadzenia kursów jazdy), przebudowano (1977) kotłownię na wymiennikownię ciepła podłączoną do sieci miejskiej, a w 1979 roku odnowiono i przebudowano boiska sportowe. Oprócz "Kopernika" przez szereg lat mieściło się w nim również Liceum Pielęgniarskie, którego uczennice w godzinach dopołudniowych odbywały praktyki w szpitalach, a zajęcia lekcyjne miały w godzinach popołudniowych.

W następnych dziesięcioleciach w szkole zaszły kolejne zmiany: powstała siłownia; harcówka i zaplecze techniczne zostały przerobione na sale lekcyjne (sale nr 33,29,28); w czytelni otwarto centrum multimedialne z dostępem do Internetu; szkoła otrzymała także dwa tartanowe boiska. Szkoła jest sukcesywnie remontowana i wyposażana w nowoczesny sprzęt: komputery, rzutniki multimedialne, tablice interaktywne. Posiada także skomputeryzowaną księgowość, sekretariat i bibliotekę. Od 2012 r. funkcjonuje w „Koperniku” dziennik elektroniczny.

Klasy dwujęzyczne ^[4]

W czerwcu 1990 r. Ministerstwo Edukacji Narodowej przedstawiło dyrekcji I LO, Teresie Wierzbickiej i Zofii Czech propozycję Ambasady Francji, aby utworzyć w szkole klasę dwujęzyczną z językiem nauczania francuskim. Dwa licea w Warszawie oraz licea w Krakowie i Poznaniu także podjęły się tego zadania. Przedstawiciele szkół wyjechali na Węgry, żeby zapoznać się z systemem nauczania panującym w tamtejszych liceach dwujęzycznych.

W 1991 r. miał miejsce pierwszy w dziejach naszej szkoły, mającej długoletnie doświadczenia w nauczaniu języka francuskiego w programie rozszerzonym, nabór do klas "bilingues". Zainteresowanie klasą dwujęzyczną było bardzo duże, o jedno miejsce ubiegało się siedem osób. Test badający predyspozycje do nauki języka, który obejmował umiejętność definiowania pojęć abstrakcyjnych, logicznego myślenia i tzw. słuch językowy, wyeliminował dwustu chętnych. Nauczyciele Zofia Czech (matematyka), Iwona Kwapiszewska (geografia), Marek Goszczyński (fizyka), Aleksander Szydło (chemia), Irmina Kuśnierz (biologia) i Witold Terlecki (historia) przeszli intensywny kurs języka francuskiego i wyjechali na czteromiesięczny staż do Francji, dzięki czemu już od września 1992 r. prowadzili lekcje dwujęzycznie: po polsku i po francusku. Wspomagali ich francuscy nauczyciele. Brakowało jednak podręczników, nasi nauczyciele napisali więc podręczniki w języku francuskim do matematyki (Zofia Czech) i chemii (Aleksander Szydło).

Czteroletni program licealny poprzedzony był edukacją w klasie zerowej, w której uczniowie tygodniowo odbywali 18 lekcji języka francuskiego, 2 lekcje języka polskiego i historii sztuki, godzinę matematyki, historii, religii, natomiast biologia, geografia, chemia i fizyka nauczane były w wymiarze jednogodzinnym raz na dwa tygodnie.

W 1994 r. utworzona została polsko-francuska komisja maturalna, której przewodził Pierre Alain, attaché linguistique Ambasady Francji w Polsce. Komisja ta, w skład której weszła nauczycielka języka francuskiego Małgorzata Poprawska, będąca również koordynatorem sekcji dwujęzycznej, ustaliła wymagania egzaminu maturalnego z języka francuskiego i warunki uzyskania certyfikatu wystawianego przez Ambasadę Francji, potwierdzającego biegłą znajomość języka. Egzamin ten był wzorowany na ówczesnej maturze francuskiej „baccalauréat” i w części pisemnej zawierał analizę tekstu argumentacyjnego, streszczenie „résumé” i rozprawkę logiczną „discussion”, a w części ustnej analizę tekstu literackiego „lecture méthodique’. Były to techniki całkowicie nowe dla młodzieży, a także dla nauczycieli. Sytuacja wymagała więc wprowadzenia przez francuską nauczycielkę Sylviane Fourmont i Małgorzatę Poprawską zupełnie nowych metod nauczania   W maju 1996 r., cały cykl nauczania zakończyła pierwsza klasa dwujęzyczna. Wszyscy jej absolwenci otrzymali z rąk Pana Pierre’a Alain certyfikat Ambasady Francji potwierdzający biegłą znajomość języka francuskiego. Sukces ten, tak, jak i kolejne był wynikiem ogromnego wysiłku młodzieży oraz nauczycieli przedmiotów i romanistów, do których dołączył, po wyjeździe Sylviane Fourmont we wrześniu 1996 r., francuski nauczyciel Jean-Claude Hauptmann.

Praca sekcji dwujęzycznej została dwukrotnie uhonorowana przez stronę francuską. Z rąk konsula Republiki Francuskiej Order Kawalera Palm Akademickich otrzymały dyrektor Teresa Wierzbicka w roku 2001 i romanistka Małgorzata Poprawska w roku 2005.

W roku 1999 Kopernik przekształcił się w Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 1, w skład którego weszło Gimnazjum nr 24 z Językiem Nauczania Francuskim. Od roku 2002/2003 uczniowie tych klas mogą kontynuować naukę w I Liceum Ogólnokształcącym z Oddziałami Dwujęzycznymi.

Cykl dwujęzyczny w naszej szkole trwał 6 lat: 3 lata gimnazjum i 3 lata liceum, z 6 godzinami nauki języka francuskiego w każdej klasie. Nauka odbywała się w grupach 15-18 osobowych. O przyjęciu do pierwszej klasy dwujęzycznej w gimnazjum decydował test predyspozycji językowych, przygotowany przez pracowników naukowych Instytutu Lingwistyki Stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego, sprawdzający pamięć wzrokową i słuchową oraz umiejętność logicznego myślenia kandydata. Pozytywne zaliczenie tego testu było jedynym kryterium przyjęcia ucznia do klasy pierwszej dwujęzycznego gimnazjum. Nie była wymagana znajomość języka francuskiego.

Zgodnie z obowiązującym prawem, sekcja dwujęzyczna mogła powstać, jeżeli przynajmniej dwa przedmioty niejęzykowe były wykładane dwujęzycznie. Wszystkie przedmioty niejęzykowe mogły być wykładane dwujęzycznie (z wyjątkiem historii Polski i geografii Polski), ale egzamin maturalny na poziomie dwujęzycznym można było zdawać jedynie z matematyki, fizyki, chemii, biologii, geografii i historii.

W naszej szkole od 2 klasy gimnazjum nauczana dwujęzycznie była matematyka, od klasy trzeciej gimnazjum – historia. Na poziomie liceum od klasy 1.: matematyka, historia, biologia i chemia. Nauczanie przedmiotów niejęzykowych odbywało się według obowiązującej podstawy programowej każdego przedmiotu. W klasach gimnazjalnych język francuski wykładany był jako język obcy: uczeń opanowywał podstawowe kompetencje, tzn. rozumienie ze słuchu, rozumienie tekstu pisanego, wypowiedź pisemną i wypowiedź ustną, jak również zasady gramatyki i składni. Aby uczeń mógł kontynuować naukę w liceum dwujęzycznym, powinien zdać pisemny egzamin zewnętrzny na poziomie rozszerzonym, przygotowywany przez Centralną Komisję Egzaminacyjną albo pisemny egzamin końcowy dla gimnazjum dwujęzycznego, koordynowany przez Ambasadę Francji w Polsce. Wszyscy uczniowie byli także zobowiązani do zdania egzaminu ustnego z tego języka. W liceum w klasie dwujęzycznej mogli więc kontynuować naukę uczniowie, którzy spełnili powyższe warunki.

W klasach licealnych uczniowie poznawali język francuski jako język ojczysty. Oznaczało to, że od klasy pierwszej liceum na lekcjach tego języka stosowało się te same techniki pracy, co w szkołach francuskich: analizę wszystkich typów tekstu, w tym argumentacyjnego, tworzenie tekstu polemicznego, analizę tekstu literackiego oraz ćwiczenie umiejętności rozumienia debat, dyskusji, prowadzonych przez rodzimych użytkowników języka. Był to ostatni etap nauczania, przygotowujący uczniów do egzaminu maturalnego. Absolwent, który zdał egzamin maturalny na poziomie dwujęzycznym, uzyskiwał następujące dyplomy: polski dyplom matury dwujęzycznej oraz certyfikat znajomości języka francuskiego na druku Ministerstwa Spraw Zagranicznych Francji, podpisany przez Ambasadora Francji w Polsce.

W 2017 r. nowa reforma edukacji rozpoczęła proces wygaszania gimnazjów; nie było już naboru do klas pierwszych gimnazjum dwujęzycznego. Poszukiwanie nowych form dla dwujęzyczności, zaowocowało w roku szkolnym 2018/19 współpracą ze Szkołą Podstawową nr 37 im. Jana Twardowskiego w Katowicach. Została tam utworzona klasa dwujęzyczna, w której zajęcia prowadzili nauczyciele z Kopernika. Jednocześnie rozpoczął się program wsparcia edukacyjnego. Każdy z uczniów dwujęzycznej klasy 7c otrzymał opiekuna naukowego - mentora - ucznia dwujęzycznej klasy liceum, który miał wesprzeć swojego podopiecznego w nauce.

Obecnie w Koperniku istnieją:

- Klasa wstępna dwujęzyczna – aby zostać jej uczniem należy przedstawić świadectwo ukończenia szkoły podstawowej oraz zdać sprawdzian predyspozycji językowych, który sprawdza zdolności uczenia się języka obcego. Do klasy tej nie jest wymagana znajomość języka francuskiego. Klasa wstępna przygotowuje do podjęcia nauki w klasie pierwszej dwujęzycznej z językiem nauczania francuskim. Cykl kształcenia trwa cztery lata i kończy się maturą dwujęzyczną. Tygodniowa liczba godzin języka francuskiego wynosi 18. Oprócz tego uczniowie mają zajęcia z: języka polskiego, matematyki, języka angielskiego, historii, biologii, chemii, fizyki, geografii, wychowania fizycznego, zajęcia z wychowawcą i religii. W trakcie nauki uczniowie mogą przystąpić do egzaminów językowych Delf, a po zdaniu matury dwujęzycznej, otrzymują Certyfikat Ambasady Francji, potwierdzający biegłą znajomość języka francuskiego.

- Klasa dwujęzyczna z językiem francuskim – warunkiem przyjęcia do tej klasy jest zdanie egzaminu pisemnego i ustnego potwierdzającego znajomość języka francuskiego. Przedmioty na poziomie rozszerzonym to: grupa 1 (biologia, chemia), grupa 2 (historia, język polski), grupa 3 (matematyka, geografia). Drugim językiem obcym jest język angielski. Zajęcia są będą z zastosowaniem narzędzi krytycznego myślenia (criticalthinking) przez wyszkolonych nauczycieli.

Obecnie 18 polskich szkół oferuje naukę w oddziałach dwujęzycznych z językiem francuskim. Są to szkoły podstawowe i licea.

Klasa matematyczno-medyczna^[5]

Klasa ta powstała w roku szkolnym 2021/2022. Wywodzi się ona z klasy matematyczno – przyrodniczej, która została utworzona roku szkolnym1993/1994. Miała ona wtedy nawiązywać do przedwojennego profilu kształcenia. Na jej potrzeby stworzone zostały autorskie programy nauczania z matematyki, biologii, chemii, fizyki, geografii. Po dwóch latach uczniowie mieli możliwość profilowania w kierunkach: ekonomicznym, medycznym, ekologicznym, politechnicznym. Wraz z kolejną reformą klasy te zmieniły nieco swój charakter, chociaż główne założenia programowe pozostały.

Obecnie w klasie tej, każdy uczeń, w zależności od swoich zainteresowań, wybiera wersję rozszerzoną programu z następujących przedmiotów: matematyki, fizyki, chemii, (dla tych, którzy chcą kontynuować naukę na studiach politechnicznych, ekonomicznych lub pokrewnych) lub biologii, fizyki, chemii (realizacja ich daje możliwość podjęcia studiów medycznych, farmaceutycznych, przyrodniczych). W klasie matematyczno-medycznej językiem obowiązkowym jest język angielski. Do wyboru jako drugi język jest: niemiecki, francuski lub rosyjski.

Swoje zainteresowania uczniowie mogą rozwijać w kołach przedmiotowych z matematyki, biologii i chemii oraz biorąc udział w warsztatach ekologicznych. Przez kilka lat uczestniczyli w obozach matematycznych Z wizytą u Królowej Nauk organizowanych we współpracy z Fundacją ING Dzieciom” dla uzdolnionych matematycznie uczniów naszej szkoły. W latach 2009 – 2012 zaangażowali się w unijny projekt edukacyjny Partnerzy w nauce prowadzony we współpracy z Uniwersytetem Śląskim. Jego głównym celem było kształtowanie u uczniów szkół ponadgimnazjalnych kompetencji kluczowych: matematycznych, naukowo-technicznych, informatycznych oraz przedsiębiorczości i inicjatywności. Uczniowie tych klas włączyli się również w projekty edukacyjne finansowane ze środków Unii Europejskiej. Były to m.in.: Program „Comenius – Partnerskie Projekty Szkół” (kilka edycji), Projekt Archipelag Matematyki, czyli kurs matematyki na platformie e-learningowej, „Zajęcia pozalekcyjne dla uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych” oferującym dodatkowe zajęcia z matematyki, języka francuskiego, języka niemieckiego i przedsiębiorczości, zajęcia w ramach projektu Matematyka-Reaktywacja, czyli kursu matematyki na platformie e-learningowej. Uczestniczyli w warsztatach lingwistyki i matematyki stosowanej prowadzonych przez nauczycieli naszej szkoły oraz studentów i pracowników Uniwersytetu Śląskiego i Jagiellońskiego a także w międzynarodowym projekcie Radiowe Obserwacje Drogi Mlecznej.

Obecnie we współpracy z UŚ, uczniowie tych klas biorą udział w organizacji:  Święta Liczby Pi (m.in. tworzą  pokazy z fizyki i chemii, konkurs fotograficzno-graficzny „Π/ Φ razy my”), pokazach Osobliwości Świata Fizyki i w Planetarium Śląskim, programie „Uniwersytet bliżej Was – cyklu spotkań i warsztatów na wybranych Wydziałach Uniwersytetu Jagiellońskiego, Dniach Otwartych szkół wyższych o profilu przyrodniczym takich jak np. Śląski Uniwersytet Medyczny. Uczestniczą również w takich przedsięwzięciach jak: Festiwale Nauki (imprezie poświęconej różnym zagadnieniom z dziedziny nauk matematyczno-przyrodniczych) czy Dniach Nauki, które są organizowane we współpracy z placówkami naukowymi, badawczymi, a także zakładami przemysłowymi regionu. Działania te mają na celu pokazanie praktycznego zastosowania wiedzy zdobytej w szkole.

Odnoszą także sukcesy w konkursach różnego szczebla: interdyscyplinarnym konkursie zadań logicznych w języku angielskim Masterteam, w inderdyscyplinarnym konkursie Laboratorium Wiedzy organizowanym przez Śląską Wyższą Szkołę Zarządzania im. Gen. Jerzego Ziętka w Katowicach; Międzynarodowym Konkursie ‘Kangur Matematyczny, międzynarodowych zawodach matematycznych dla pięcioosobowych drużyn „Náboj”, Wojewódzkim Konkursie organizowanym przez Pałac Młodzieży w Katowicach Nudna Matematyka, Śląskich Konkursach Matematycznych.

Uczniowie tych klas angażują się również w działalność charytatywną i społeczną (Koncerty Charytatywne, działalność Szkolnego Koła PCK, udział w Wielkiej Orkiestrze Świątecznej Pomocy, pokazy ratownictwa medycznego, w organizację Szkolnej Ligii Siatkówki).

Klasa medialno-prawna^[6]

W roku szkolnym 2018/2019, na bazie klasy dziennikarskiej, powstała klasa medialno-prawna: dla uczniów zainteresowanych dziedzinami humanistycznymi, systemami prawnymi, politologicznymi oraz kulturą.

Klasy dziennikarskie istniały w Koperniku od roku szkolnego 1997/1998, kiedy to z inicjatywy nauczycielki języka polskiego prof. Małgorzaty Kidybińskiej, na bazie innowacji programowej zwanej „Elementami Kultury Ogólnej”, realizowanej w naszej szkole w kl. I-IV, powstały klasy o charakterze humanistyczno-dziennikarskim. Dyrekcja szkoły przeznaczyła 2 godziny (po jednej w klasie I i II) na edukacje dziennikarską, nazwaną „Edukacją medialną i czytelniczą z elementami dziennikarskimi”. Zadaniem nauczyciela prowadzącego te zajęcia było doskonalenie u uczniów umiejętności korzystania ze wszystkich źródeł informacji, rozbudzanie zainteresowania światem i pogłębiania obserwacji otaczającej rzeczywistości, wskazywanie na sposoby wykorzystania nagromadzonej wiedzy oraz na możliwość jej syntetyzowania. Bazując na elementach wiedzy psychologicznej, socjologicznej, filozoficznej, kulturoznawczej oraz podstawach wiedzy o dziennikarstwie prasowym, radiowym, telewizyjnym, a także historii prasy oraz prawa prasowego, klasy dziennikarskie przygotowywały uczniów do twórczego i aktywnego udziału w życiu regionu oraz do samodzielnych poszukiwań własnego miejsca w społeczeństwie. Dzięki uczestnictwu w warsztatach, plenerach, spotkaniach i imprezach uczeń nabywał umiejętności komunikacji personalnej, konstruowania prezentacji ustnych, a także doskonalił swój warsztat dziennikarski (m.in. poprzez tworzenie teczki dziennikarskiej, redagowanie własnej gazety, pisanie przewodników po miastach). Program nauczania w zakresie „dziennikarstwa” dzielił się na trzy działy tematyczne: Słowo, Obraz, Dźwięk. Realizując te działy uczniowie przygotowywali prezentacje, spotkania, analizowali teksty prasowe, tworzyli audycje radiowe oraz materiały audiowizualne, redagowali biuletyn „Inspiracje”, gazetę „Kaczka Dziennikarska” oraz własne gazety z warsztatów dziennikarskich. W klasach dziennikarskich realizowane były rozszerzenia z: języka polskiego z elementami dziennikarstwa, historii, wiedzy o społeczeństwie lub geografii. Dla najlepszych dziennikarzy przyznawane były corocznie nagrody: Najlepsza Klasa Dziennikarska – tytuł ten przyznawany był od 2003 r. w czasie Tygodnia Kultury Śląska (cyklicznej imprezy o charakterze proregionalnym, mającej przybliżyć kulturę i tradycje Śląska) klasie, która wygrała potyczki dziennikarskie obejmujące wszystkie aspekty twórczości dziennikarskiej; Nagroda Dziennikarza Roku – przyznawana od 2009 r. (otrzymywał ją jeden uczeń za całoroczne zaangażowanie w projekty dziennikarskie realizowane przez klasy dziennikarskie na terenie szkoły oraz miasta, dziennikarską pasję i etyczną postawę, sukcesy w konkursach dziennikarskich w szkole i na terenie miasta lub kraju);  Nagroda im. Krystyny Bochenek – przyznawaną za zaangażowanie w sprawy regionu, otwarte serce , gotowość pomocy innym i pasję dziennikarską.

Obecnie w klasie medialno – prawnej są do wyboru dwa bloki rozszerzeń: język polski + historia + WOS lub WOS + geografia + matematyka. Obowiązkowy jest język angielski zaś do wyboru język hiszpański/francuski / niemiecki / rosyjski. Uczniowie uczą się tu też dwóch przedmiotów specjalistycznych takich jak medioznawstwo i podstawy prawa. Zajęcia i projekty obecnie realizowane w tych klasach to: Tydzień Kultury Śląska (wyjścia, warsztaty, spotkania z ludźmi Śląska), projekt filmowy WKF (Weekendowy Konkurs Filmowy), Debaty Oksfordzkie, przynajmniej raz w roku wyjście do sądu (prawo cywilne), aresztu śledczego (prawo karne) i urzędu miasta ( prawo administracyjne), warsztaty psychologiczne, klub filmowy (teoria i praktyka), obóz naukowy w Paryżu. Oferta klasy jest skierowana do uczniów zainteresowanych zdawaniem egzaminu maturalnego na poziomie rozszerzonym z: języka polskiego, historii, WOS-u, geografii i studiowaniem w przyszłości: prawa, administracji, politologii, europeistyki, stosunków międzynarodowych, filologii polskiej, dziennikarstwa, kulturoznawstwa, organizacji produkcji filmowej i telewizyjnej, produkcji medialnej i filmowej, reżyserii, creativewriting, public relations, animacji kultury, wiedzy o filmie i kulturze audiowizualnej, psychologii, informacji naukowej i bibliotekoznawstwa, pedagogiki. Nauka w tych klasach jest urozmaicona współpracą z Uniwersytetem Śląskim, Wyższą Szkoła Techniczną w Katowicach, z mediami regionalnymi (radio Katowice, pismo Górnoślązak, TV Silesia, Dziennik Zachodni), Izbą Adwokacka w Katowicach, Firmą Sopra Steria Polska, Galen Ortopedia - Bieruń

Dyrektorzy

Od początku istnienia szkoły funkcję dyrektora pełniło 12 nauczycieli^[7]:

• Edward Czernichowski (1923 – 1925)
• Feliks Steuer (1925 – 1939) i (01.03.1946 – 31.09.1946)
• dr Władysław Bryniarski (01.09.1946 – 31. 03.1950)
• Henryka Mitkowa (01.04.1950 – 31.08. 1950)
• Jan Śliwa (1.09.1950 – 31.10.1950)
• dr Józef Pęksa (01.11.1950 – 28.02.1951)
• Tadeusz Poniewierski (01.03.1951 – 31.08. 1956)
• Kazimierz Raczek (01.09.1956 – 31.08.1967)
• Józef Rąba (01.09.1967 – 31.08.1976)
• Jerzy Surman (01.09.1976 – 31.08.1987)
• Teresa Wierzbicka (01.09.1987 – 31.08.2009)
• Witold Terlecki (01.09.2009 –)

Nauczyciele

• Edward Szwed – nauczyciel polonista w latach 1951-1972

Absolwenci

• Dariusz Basiński – współtwórca kabaretu Mumio
• Zuzanna Bijoch – modelka
• Krystyna Bochenek – dziennikarka i polityk
• Julian Gembalski – profesor Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach
• Katarzyna Gniewkowska – aktorka teatralna i filmowa
• Jerzy Gorzelik – przewodniczący Ruchu Autonomii Śląska
• Sławomir Idziak – operator, reżyser, scenarzysta filmowy
• Jacek Kalabiński – dziennikarz
• Werner Kirchner – pilot i chemik
• Bogumił Kobiela – aktor teatralny i filmowy
• Karol Kornas – podporucznik rezerwy Wojska Polskiego
• Ewa Nelip – szpadzistka
• Józef Skrzek – multiinstrumentalista, wokalista i kompozytor
• Michał Smolorz – dziennikarz związany z mediami Górnego Śląska
• Mikołaj Taczewski – brydżysta
• Marek Wójcik – polityk
• Wojciech Cygan – prawnik, prezes klubu GKS Katowice

Ciekawostki

Dr Feliks Steuer, dyrektor szkoły (wtedy Miejskie Gimnazjum Matematyczno-Przyrodnicze) w latach 1925-1939, a także od 1 marca 1946 do 30 września 1946^[8], to ceniony badacz mowy górnośląskiej, jego pisownia języka śląskiego używana jest m.in. na Śląskiej Wikipedii^[9].

23 marca 2007 szkołę odwiedził Blaze Bayley (były wokalista Iron Maiden) wraz ze swoim zespołem BLAZE.

23 października 2007 szkołę odwiedził Józef Skrzek, aby dać koncert pt. Koncert o Ziemi^[10].

ZSO im. Kopernika co roku przygotowuje koncert charytatywny, na którym zbierane są pieniądze, co roku na inny cel, na przykład na Hospicjum Cordis wtedy znajdujące się w Mysłowicach^[11] albo na jedenastoletniego chłopca z wadą serca^[12].

Dzięki tej szkole imieniem Marii Göppert-Mayer nazwana została ulica w Katowicach^[13].

W szkole od kilkunastu lat wychowania fizycznego naucza Robert Serzysko, były reprezentant Polski w rugby.

Zobacz też

• Inne licea im. Mikołaja Kopernika

Przypisy