Óscar Esplá

Óscar Esplá
Ilustracja
Popiersie Óscara Espli dłuta Vicente Bañulsa (1923)
Imię i nazwiskoÓscar Esplá y Triay
Data i miejsce urodzenia5 sierpnia 1886
Alicante
Pochodzeniehiszpańskie
Data i miejsce śmierci6 stycznia 1976
Madryt
Gatunkimuzyka poważna
Zawódkompozytor
Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Alfonsa X Mądrego (Hiszpania)
podpis

Óscar Esplá y Triay (ur. 5 sierpnia 1886 w Alicante, zm. 6 stycznia 1976 w Madrycie[1][2][3]) – hiszpański kompozytor.

Życiorys

W latach 1903–1911 studiował inżynierię i filozofię na Uniwersytecie Barcelońskim[1][2][3]. W zakresie muzyki był początkowo samoukiem, w 1909 roku otrzymał I nagrodę za Suitę orkiestrową na międzynarodowym konkursie kompozytorskim w Wiedniu[1]. Następnie był uczniem Maxa Regera w Meiningen i Monachium (1912) oraz Camille’a Saint-Saënsa w Paryżu (1913)[1][2][3]. W latach 1931–1934 był przewodniczącym Junta Nacional de Música[1][2]. Od 1930 roku wykładowca konserwatorium w Madrycie, między 1936 a 1939 rokiem był jego dyrektorem[2][3]. W czasie hiszpańskiej wojny domowej opuścił kraj i wyjechał do Brukseli[1]. W 1946 roku został dyrektorem brukselskiego Laboratoire Musical Scientifique[2]. W 1951 roku wrócił do Hiszpanii[1].

Od 1958 roku prowadził w Alicante własne konserwatorium[1][2]. Był reprezentantem Hiszpanii przy Radzie Muzycznej UNESCO oraz przewodniczącym hiszpańskiej sekcji Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej[1]. Członek Królewskiej Akademii Sztuki Pięknych oraz francuskiej Académie des Beaux-Arts[1]. Odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Cywilnego Alfonsa X Mądrego (1959)[4].

Twórczość

Początkowo pozostawał pod wpływem niemieckiego neoromantyzmu i francuskiego impresjonizmu[1]. W dojrzałym okresie swojej twórczości czerpał z folkloru południowo-wschodniej części Hiszpanii, w swoich utworach wykorzystywał melodie ludowe[1]. Zbudował oryginalny system harmoniczny, oparty na skali c-des-es-e-f-ges-as-b[1].

Był autorem prac El arte y la musicalidad (Alicante 1912), Fundamento estético de las actividades del espíritu (Monachium 1915) i Función musical y música contemporánea (Madryt 1955)[2].

Ważniejsze kompozycje

(na podstawie materiałów źródłowych[1][2])

Utwory orkiestrowe

  • Symfonia chóralna (1947–1950)
  • symfonia Aitana (1962)
  • Sinfonia de retaguardia (1969–1976)
  • poemat symfoniczny El sueño de Eros (1910)
  • poemat symfoniczny Don Quijote velando las armas (1924)
  • Suita orkiestrowa (1909)
  • Suita levantina (1911), przerobiona jako Poema de niños (1915)
  • Schubertiana (1928)
  • El ámbito de la danza (1929–1934)
  • 2 suites folklóricas na orkiestrę kameralną (1932, 1934)
  • Concierto de cámara (1937)
  • Sonata del sur na fortepian i orkiestrę (1943–1945)
  • La pájara pinta (1955)

Utwory kameralne

  • 2 kwartety smyczkowe (1920, 1956)
  • Sonata na skrzypce i fortepian (1913)
  • Trio fortepianowe (1917)
  • Sonata concertante (1939)

Utwory fortepianowe

  • Tres Movimientos (1930)
  • Lirica Española (1949)
  • Sonate espagnole (1949)

Utwory wokalno-instrumentalne

  • Himno republicano (1931)
  • kantata sceniczna La nochebuena del diablo na sopran, chór i orkiestrę (1926)
  • Psalm 124 De profundis na głosy solowe, chór i orkiestrę (1965)
  • kantata dla uczczenia 20. rocznicy proklamowania Karty Praw Człowieka ONZ na baryton, narratora, chór i orkiestrę (1968)

Opery

  • La bella durmiente (wyst. Wiedeń 1909)
  • La Balteira (wyst. Nowy Jork 1933)
  • Plumes au vent (1941)
  • La forêt perdue (1951)
  • El pirata cautivo (wyst. Madryt 1974)
  • Calixto y Melibea (1974–1976)

Balety

  • El contrabandista (1928)
  • Fiesta (1931, niedokończony)
  • Ciclopes de Ifach (1937)

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 3. Część biograficzna efg. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1987, s. 47. ISBN 83-224-0344-5.
  2. ↑ a b c d e f g h i Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 2 Conf–Gysi. New York: Schirmer Books, 2001, s. 1038. ISBN 0-02-865527-3.
  3. ↑ a b c d The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 252–253. ISBN 0-674-37299-9.
  4. ↑ Decreto 441/1959, de 1 de abril, por el que se concede la Gran Cruz de la Orden Civil de Alfonso X el Sabio a don Oscar Esplá Triay. (hiszp.). Agencia Estatal Boletín Oficial del Estado. [dostęp 2020-11-19].

Media użyte na tej stronie