Čertova jaskyňa

Čertova jaskyňa

Państwo	Słowacja
Kraj	bańskobystrzycki
Położenie	Rudawy Weporskie masyw Kučelacha
Długość	293 m
Deniwelacja	30 m
Wysokość otworów	645 m n.p.m.
Data odkrycia	znana od dawna
Ochrona i dostępność	nieudostępniona do zwiedzania
Położenie na mapie kraju bańskobystrzyckiego Čertova jaskyňa
Położenie na mapie Słowacji Čertova jaskyňa
48°44′06″N 19°51′42″E/48,735000 19,861667

Čertova jaskyňa (pol. Czarcia Jaskinia; czasem też jaskyňa Zbojská – od niedalekiej, ważnej komunikacyjnie przełęczy Zbojská) – jaskinia krasowa w centralnej Słowacji o łącznej długości korytarzy 293 m.

Położenie

Jaskinia znajduje się we wsch. części grupy górskiej oznaczanej przez Słowaków jako Veporské vrchy, w podgrupie Fabovej holi, w południowym odgałęzieniu wschodniego ramienia masywu Kučelacha (1141 m n.p.m.). Otwór wejściowy leży na wysokości 645 m n.p.m., niezbyt wysoko nad górną częścią doliny potoku Furmanec (znanej w tym miejscu jako Čertova dolina).

Charakterystyka

Niemal cała jaskinia uformowana jest w tzw. wettersteinskich wapieniach pochodzących ze środkowego triasu, zaliczanych do płaszczowiny murańskiej. Płaszczowina ta występuje tu w postaci izolowanego ostańca (tzw. Kučelašska tektonicka troska), otoczonego młodszymi utworami z neogenu. Jaskinia jest pochodzenia fluwiokrasowego, obecnie już bez aktywnego cieku wodnego. Tworzy ją duża sala wejściowa oraz dwupoziomowy labirynt meandrujących korytarzy w różnych fazach rozwojowych, połączonych wieloma wertykalnymi studniami, sięgający do głębokości ok. 30 m. W przeszłości posiadała bogatą szatę naciekową, budowaną głównie z miękkich osadów, obecnie znacznie zdewastowaną na skutek niekontrolowanej działalności ludzkiej.

Dzieje poznania

Jaskinia była znana okolicznej ludności od dawna. Znaleziono w niej m.in. szczątki żołnierza z 1919 r. Zostały w niej zidentyfikowane znaleziska antropologiczne oraz szczątki wymarłych zwierząt.

Przyroda

Pomimo tego, że jaskinia była od dawna odwiedzana przez ludzi, w okresie zimowym systematycznie przebywa w niej kolonia zimujących nietoperzy. Jej liczność ocenia się na ok. 130 szt. Z tego względu, a także z uwagi na zróżnicowanie gatunkowe (9 gatunków) kolonia ta należy do najbogatszych na Słowacji.

Ochrona

Jaskinia jest chroniona jako pomnik przyrody. Znajduje się w granicach rezerwatu przyrody Čertova dolina.

Turystyka

Jaskinia nie jest dopuszczona do zwiedzania turystycznego.

Bibliografia

• Hochmuth Zdenko: Krasové územia a jaskyne Slovenska, w: “Geographia Cassoviensis”, ročník II., 2 / 2008, wyd. Univerzita Pavla Jozefa Šafárika v Košiciach, Košice 2008, ISSN 1337-6748; [1];
• Orvošová Monika, Vlček Lukáš, Moravanský Daniel, Máté Tibor: Guánové minerály v jaskyniach Muránskej planiny, w: “Slovenský kras. Acta Carsologica Slovaca”, R. 48, nr 1, Liptovský Mikuláš 2010, ISSN 0560-3137, s. 33-34;
• Veporské vrchy, Turistická mapa 1:50 000, 3 wydanie, wyd. VKÚ Harmanec 2005, ISBN 80-8042-377-6;