Česká Skalice

Česká Skalice
Ilustracja
Stara szkoła w Českiej Skalicy
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Czechy

Kraj

hradecki

Burmistrz

Tomáš Hubka ODS

Powierzchnia

17,36 km²

Wysokość

284 m n.p.m.

Populacja (1.1.2012)
• liczba ludności
• gęstość


5201
300 os./km²

Kod pocztowy

552 03

Tablice rejestracyjne

NA

Podział miasta

6 części – Česká Skalice (Velká), Malá Skalice, Ratibořice, Spyta, Zájezd, Zlíč

Położenie na mapie Czech
Ziemia50°23′42″N 16°02′38″E/50,395000 16,043889
Strona internetowa
Portal Czechy

Česká Skalice (niem. Böhmisch Skalitz) − miasto w Czechach, w kraju hradeckim. Położone nad rzeką Upą, a najwyższym jego punktem jest Vinice (340,2 m n.p.m.). Częścią miasta są Ratibořice.

Nazwa

Nazwa Skalice jest w języku czeskim rzeczownikiem rodzaju żeńskiego, a nie liczbą mnogą. Odmienia się według wzoru miękkiego: Skalici w celowniku, bierniku, narzędniku i miejscowniku)[1], stąd polska nazwa to Skalica (dopełniacz Skalicy, nie Skalic)[2].

Demografia

Rok1970198019912001200220032004200520062007
Liczba ludności4 4975 0395 5945 3725 4045 4025 4475 4295 4065 417

Źródło: Czeski Urząd Statystyczny

Historia

Od dawna istniały na brzegu rzeki Úpy dwie miejscowości, na lewym Velká Skalice (pierwszy raz wspomniana w 1238 r.) i na prawym Malá Skalice (pierwszy raz wspomniana w 1324 r. jako Skalička) z kościołem i plebanią. Ich wspólna historia zaczyna się dopiero po połączeniu obu miejscowości w 1942 r.

W Malej Skalicy na niewielkim wzniesieniu w pobliżu rzeki stała twierdza (gród), z której niemal nic nie pozostało, brak też źródeł pisanych o jej wczesnej historii.

Właścicielem twierdzy wielkoskalickiej był w 1336 r. Hynek Hlaváč ze Skalice (ur. 1316, zm. 1358) i w 1366 r. Vaněk ze Žumberka i z Boskovic. Jego bracia Tas i Oldřich z Boskovic oraz małżonka Małgorzata ze Šternberka 21 kwietnia 1388 nadali miejscowemu proboszczowi część wsi Zlíč dla zbawienia swoich dusz. Jeszcze w 1393 r. właścicielami byli Oldřich i Małgorzata. Potem twierdzę sprzedali Jetřichowi z Janovic, który ją przyłączył do majątku Náchod.

6 stycznia 1424 r. niedaleko twierdzy (koło Dubna) Jan Žižka z Trocnova i Kalicha pokonał czeskich panów katolickich Jana Městeckiego, Půtę z Častolovic i Arnošta z Černčic. Następnie majątek Náchod opanował Jan Kolda ze Žampachu. W 1441 r. napadli na Czechy Ślązacy i spalili Skalicę z okolicą. 9 lat później pospolite ruszenie kraju hradeckiego twierdzę odbiło.

W Malej Skalicy w 1324 r. żył Budimír ze Skalice. Syn jego Jaroš sprzedał wieś Ludvíkov (Ludwigsdorf) opatowi krzeszowskiemu. W tych czasach żył także Nacek ze Skalice (zm. 1360). Jego synowie Nacek młodszy i Vilém także sprzedali części swego majątku opactwu w Krzeszowie.

Od rodziny tej kupił Malą Skalicę Střížek z Ostřešan, właściciel majątku w latach 1364-67. Następnie właścicielami miejscowości byli Hašek z Lužan, Střížek z Koloděj (1417), Mikuláš i Jetřich Kolodziejowie ze Skalice, Jan z Koloděj i syn jego Jiří. Jako ostatní z rodu zapisał majątek swój małżonce Jitce z Chotče i Mikulaszowi Otmarowi z Holohlav (zm. około 1559), a następnie synowie Jiřík Koloděj, Jan Držka, Prokop Střížek i Petr Skála.

W 1573 r. twierdza została sprzedana Jaroslavowi ze Smiřic i Jadwidze z Hazmburka, opiekunom dzieci zmarłego Albrechta ze Smiřic i Náchoda. Data zniszczenia twierdzy wieloskalickiej nie jest dokładnie znana.

W 1545 r. Velká Skalice (później Skalice nad Úpou) stała się miasteczkiem, od 1575 r. była miastem (prawa miejskie nadała Hedvika Smiřická ze Smiřic, wnuczka króla Jerzego z Podiebradów) i w wieku XVII znów miasteczkiem (miastem aż z 1859 r.).

W 1639 r. miasto zostało zniszczone przez Szwedów.

28 czerwca 1866 r., 6 dni przed decydującą bitwą pod Sadową pod miastem doszło do bitwy austriacko-pruskiej, w której poległo około 7000 żołnierzy.

Wiek XIX jest dla miasta okresem rozwoju przemysłu włókienniczego, który w ograniczonym zakresie trwa do dzisiaj.

W latach 1876-1949 miasto powiatowe, które w 1942 r. zjednoczyło się z Malą Skalicą jako jedno miasto Česká Skalice.

Zabytki

  • neogotycki Stary Ratusz na Placu Jana Husa z 1864 r. (na miejscu starego z 1586 r.)
  • dawna gospoda Steidlera zw. “U bílého lva” z 1824 r. (Božena Němcová tutaj tańczyła. W 1961 r. został zrekonstruowany i umieszczono w nim Muzeum Boženy Němcovéj).
  • stara szkoła (do której uczęszczała w latach 1824-29 Božena Němcová)
  • kościół Wniebowzięcia Panny Marii (pierwotnie gotycki z wieku XIV, wieża przybudowana w 1715 r., w 1725 r. przebudowany w stylu barokowym; 12 września 1837 r. miejsce ślubu Barunki Panklowej i Josefa Němeca)
  • barokowa "kaplanka" z 1731 r. (dom dla księży na emeryturze)
  • słup wotywny z figurą Marii Panny (około 1700 r.)
  • pomnik Boženy Němcovej (1888)
  • rezerwat Dubno (86,18 ha; ogłoszony w 1956 r.; ponad 200-letnie dęby, znajduje się tutaj 70 gatunków mięczaków - 1/3 występujących w Czechach)
  • sztuczny zbiornik Rozkoš (z 1972 r., 1001 ha)
  • zrekonstruowane umocnienia zamku w Malej Skalicy przy muzeum Boženy Němcovej
  • liczne kapliczki z XVIII i XIX wieku

Przemysł

Česká Skalice ma długą tradycję przemysłu włókienniczego, jednak gospodarka wolnorynkowa oraz zalew tanich towarów z Chin zmusiły miejscowe zakłady do zakończenia lub ograniczenia produkcji (Mileta, Tiba, Platex).

Przemysł spożywczy reprezentują przede wszystkim zakład mięsny Skaličan i piekarnia PEKO, która piecze według starych receptur.

Przemysł elektromaszynowy reprezentuje produkcja, sprzedaż i remont maszyn dla rolników i działkowiczów oraz kolejnych usług z tym związanych (AGRO CS, Farmet).

Rolnictwo

Okolica miasta jest ważnym rejonem sadowniczym, który zaczyna się za wsią Dolany i kończy na granicach miasta. Dominują w nim jabłonie, grusze, wiśnie, czereśnie w miejscowości Zájezd oraz wsi Velký Třebešov także truskawki.

Gospodarstwa polne uprawiają przede wszystkim kukurydzę, pszenicę i buraka cukrowego. W ostatnim czasie jednak z powodu stosowania biopaliw wszystkie te uprawy są zastępowane przez rzepak oleisty.

Samo miasto jest znane jako ośrodek uprawy kwiatów, przede wszystkim dalii (wrzesień - Jiřinkové slavnosti czyli Święto dalii).

Transport

Česká Skalice jest położona przy trasie E67, głównej arterii drogowej z Czech Wschodnich do Polski. Przez miasto przebiega linia kolejowa nr 032 z Hradca Králové do Trutnova. Działają także autobusy firm CDS Náchod, Orlobus, Connex. Bez przesiadki można dojechać na przykład do Náchodu, Červenego Kostelca, Jaroměřa, Hradca Králové, Pragi i Pardubic.

Miasta partnerskie

Przypisy

  1. ↑ Tabele odmiany rzeczowników na stronie slawistyki ATH w Bielsku-Białej. [dostęp 2010-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-18)].
  2. ↑ Zob. Dyplomy dla České Skalici (cz.)

Linki zewnętrzne

Powiat Náchod

Media użyte na tej stronie