Łódzki Ogród Botaniczny

Łódzki Ogród Botaniczny

Państwo	Polska
Miejscowość	Łódź
Adres	ul. Krzemieniecka 36/38, 94-303 Łódź
Powierzchnia	67[1][2] ha
Data założenia	1929
Położenie na mapie Łodzi Łódzki Ogród Botaniczny
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Łódzki Ogród Botaniczny
Położenie na mapie województwa łódzkiego Łódzki Ogród Botaniczny
51°45′23″N 19°24′24″E/51,756389 19,406667
Strona internetowa

Mozaika – plan Ogrodu Botanicznego w Łodzi

Kwitnące tulipany nad stawem

Staw w Łódzkim Ogrodzie Botanicznym

Skałki

Zegar kwiatowy w Ogrodzie botanicznym w Łodzi

Równikowy zegar słoneczny w Ogrodzie Botanicznym w Łodzi

Staw z kwitnącymi nenufarami

Łódzki Ogród Botaniczny im. Jakuba Mowszowicza – ogród w Łodzi, powstał w roku 1929 na terenie parku Źródliska. Po zakończeniu II wojny światowej na obszarze przyległym do Parku na Zdrowiu rozpoczęto tworzenie nowego ogrodu botanicznego. Od 1988 patronem ogrodu jest Jakub Mowszowicz^[3].

Powierzchnia ogrodu wynosi 67 ha (w tym 2 ha obejmujące pierwotny ogród botaniczny w Parku Źródliska i znajdującą się tam Palmiarnię).

Lokalizacja

Ogród znajduje się w zachodniej części miasta w dzielnicy Polesie przy ul. Krzemienieckiej 36/38. Bramy wejściowe na teren ogrodu znajdują się przy ul. Krzemienieckiej (przy skrzyżowaniu z ul. Konstantynowską), Retkińskiej i Kusocińskiego.

Historia

Projekt Ogrodu Botanicznego wraz z Palmiarnią został zawarty w planach Parku Ludowego na Zdrowiu, opracowanych w latach 30. XX wieku przez Stefana Rogowicza, dyrektora Plantacji Miejskich. 19 września 1946 roku na terenie szkółek miejskich (obecny teren Ogrodu) wydzielono z inicjatywy prof. Jana Muszyńskiego i prof. Jakuba Mowszowicza 1,3 ha powierzchni na Ogród Roślin Leczniczych, który stał się zalążkiem obecnego Ogrodu. Dla zwiedzających teren ten udostępniono 19 września 1946^[4].

W 1947 roku ogłoszono konkurs na zaprojektowanie mierzącego 75 hektarów Ogrodu Botanicznego w Łodzi. Pierwszą nagrodę zdobyła praca "Flora" Władysława Niemirskiego i Alfonsa Zielonko z SGGW. Projektu jednak nie zrealizowano. Samodzielną jednostkę, zwaną Miejskim Ogrodem Botanicznym w Łodzi, powołano do życia w 1953 r., ale dopiero w 1967 r. rozpoczęto budowę Ogrodu Botanicznego w takim kształcie, w jakim możemy go oglądać obecnie, według projektu inż. Henryka Tomaszewskiego z Biura Projektów Budownictwa Komunalnego w Łodzi^[5]. Teren ogrodu podzielono na kwatery o powierzchni 1 ha, wyrównano, poszerzono stawy, utworzono alpinarium i wybudowano szklarnie.

19 lipca 1973 r. została udostępniona zwiedzającym pierwsza część ogrodu o powierzchni ok. 20 ha. Prezentowała ona działy: flory polskiej, alpinarium, systematyki roślin zielnych i fragment działu zieleni parkowej. W kolejnych latach stopniowo zagospodarowywano dalsze części Ogrodu i udostępniano je zwiedzającym. Ogród od początku był ogrodzony, ale bezpłatny. Płatne bilety wprowadzono w drugiej połowie lat 80. z uwagi na liczne zniszczenia i kradzieże.

Integralną częścią Ogrodu Botanicznego jest Palmiarnia znajdująca się w Parku Źródliska oraz przylegający do niej Ogródek Dydaktyczny^[6].

W chwili obecnej Ogród Botaniczny w Łodzi jest jednostką budżetową Urzędu Miasta Łodzi, bezpośrednio podlegającą Wydziałowi Ochrony Środowiska i Rolnictwa.

Działy i kolekcje roślinne

Roślin zgromadzonych i wyhodowanych w Łódzkim Ogrodzie Botanicznym jest ponad 3500. Prezentowane są w 9 działach tematycznych:

• Ogród japoński – teren położony nad dwoma niewielkimi stawami w części północno-wschodniej ogrodu o powierzchni 2 ha. Prezentowane są tu rośliny pochodzące z Japonii, Chin i innych krajów Dalekiego Wschodu,
• Dział systematyki roślin zielnych – dział o powierzchni 1,5 ha, położony w północno-wschodniej części Ogrodu,
• Alpinarium – teren górzysty ukształtowany z bloków skalnych z krętymi ścieżkami. Rosną tu m.in. dzwonki karpackie, floks szydlasty, dziewięćsił bezłodygowy, gęsiówka kaukaska, pigwowce, rododendrony, ostrokrzewy, modrzewie, jałowce, daglezje, świerki serbskie i kaukaskie, sosny, cisy, limba.
• Dział biologii i morfologii roślin – dział o powierzchni 7 ha, położony we wschodniej części Ogrodu. Rośnie to około 280 gatunków i odmian drzew i krzewów oraz ponad 440 taksonów roślin zielnych,
• Dział kolekcji roślin ozdobnych – dział o powierzchni 2,1 ha, położony w południowo-zachodniej części Ogrodu. Zgromadzono tu m.in. kolekcję róż, różaneczników oraz drzewa i krzewy iglaste,
• Dział zieleni parkowej – dział o powierzchni 9 ha, położony w centralnej części Ogrodu,
• Dział flory polskiej – dział o powierzchni 9,2 ha, położony w północno-zachodniej części Ogrodu na terenie dawnych szkółek miejskich,
• Dział roślin leczniczych i przemysłowych – najstarszy dział prezentujący często niepozorne rośliny, z których robi się syropy, wyciągi, esencje, nalewki czy napary np. dziurawiec, skrzyp, dziewanna, wiesiołek dwuletni, len, poziomka, czerwonolistna bazylia, rdest wężownik, bylica piołun, kminek, kokoryczka, mydlnica lekarska.
• Arboretum – największy dział o powierzchni 18,7 ha, zajmuje południową część Ogrodu.

Działalność dydaktyczna i społeczna

Ścieżki dydaktyczne

Od roku 2001 na terenie Ogrodu realizowany jest program tematycznych ścieżek dydaktycznych:

• Z chwastami za pan brat – ścieżka przybliżająca rośliny występujące pospolicie określane jako chwasty np. babka, glistnik jaskółcze ziele, pokrzywa.
• Nasze drzewa liściaste – ścieżka prezentująca rodzime gatunki drzew liściastych np. dąb szypułkowy, grab pospolity, wierzba biała, klon zwyczajny, klon jawor, brzoza brodawkowata, olsza szara, buk zwyczajny, lipa szerokolistna.
• Skały Ogrodu Botanicznego – ścieżka geologiczna ukazująca różnorodność skał i minerałów np. piaskowiec, wapienie, gnejsy, dioryty, granitoidy.
• Czasoprzestrzeń przyrodnicza – ścieżka dydaktyczna opisująca budowę i zasady działania różnych typów zegarów słonecznych. Tworzy ją sześć zegarów słonecznych: kwiatowy, obelisk z analemmą i hiperbolami zodiakalnymi, interaktywny, wielokrotny, analematyczny i równikowy, Pokazują one zależności pomiędzy porami roku i dnia a światem przyrody.
• Rośliny aromatyczne – ścieżka dydaktyczna prezentująca wybrane rośliny aromatyczne, ich budowę, zastosowanie oraz ciekawostki z nimi związane. Rosną tu: lawenda, szałwia, oregano, tymianek, rozmaryn.
• Rośliny cieniolubne – rosną tu gatunki, które dają sobie radę w półcieniu np. funkie.

Dyrektorzy i kierownicy Łódzkiego Ogrodu Botanicznego

• prof. Jan Muszyński – kierownik Zakładu Farmakognozji i Upraw Roślin Leczniczych
• 1966–2008 – dr Janina Krzemińska-Freda
• od 2008 – dr Dorota Mańkowska

Godziny otwarcia

Ogród Botaniczny jest czynny codziennie od 1 kwietnia do 31 października

• w kwietniu i wrześniu w godz. od 9.00 do 19.00 (kasy biletowe czynne do godz. 18.00)
• w październiku w godz. od 9.00 do 17.00 (kasy biletowe czynne do godz. 16.00)
• w maju, czerwcu, lipcu, sierpniu w godz. od 9.00 do 20.00 (kasy biletowe czynne do godz. 19.00)

Zobacz też

• Park na Zdrowiu (im. Józefa Piłsudskiego), a w nim:
  • Rezerwat przyrody Polesie Konstantynowskie
  • Miejski Ogród Zoologiczny w Łodzi
  • Łódzki lunapark (Wesołe miasteczko)
• Park Źródliska, a w nim:
  • Palmiarnia Łódzka

Przypisy

Bibliografia

• Janina Krzemińska-Freda, Tadeusz Kurzac, Ogród Botaniczny w Łodzi, wyd. "Ogród Botaniczny", "Sagalara", Łódź 1995, ISBN 83-903432-0-7
• Ogród Botaniczny w Łodzi: przewodnik, TadeuszT. Kurzac (red.), Łódź: Ogród Botaniczny, 2008, ISBN 978-83-920604-1-3, OCLC 836546528 .