Łąkówka liliowa

Łąkówka liliowa
Neopsephotus bourkii[1]
(Gould, 1841)
Ilustracja
Samiec łąkówki liliowej
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

papugowe

Rodzina

papugi wschodnie

Podrodzina

damy

Plemię

Platycercini

Rodzaj

Neopsephotus[2]
Mathews, 1912

Gatunek

łąkówka liliowa

Synonimy
  • Neophema bourki Gould, 1841[3]
  • Neopsephotus bourkiiMathews, 1912[4]
  • Neopsephotus bourkii pallida Mathews, 1916[5]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[6]
Status iucn3.1 LC pl.svg

Łąkówka liliowa[7] (Neopsephotus bourkii) − gatunek małego ptaka z podrodziny dam (Loriinae) w rodzinie papug wschodnich (Psittaculidae). Ptak ten występuje w Australii, według IUCN nie jest zagrożony wyginięciem.

Zasięg występowania

Łąkówka liliowa występuje w zach., środ.-płd. i środ.-wsch. Australii, od wybrzeży Australii Zachodniej do zach. Queenslandu i zach. Nowej Południowej Walii[8][9].

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy opisał w 1841 roku angielski przyrodnik John Gould, nadając mu nazwę Neophema bourki[3]. Jako miejsce typowe odłowu holotypu wskazał rzekę Bogan w Nowej Południowej Walii[3]. Do monotypowego rodzaju Neopsephotus takson ten przeniósł australijski ornitolog Gregory Macalister Mathews w 1912 roku[4]. Gatunek monotypowy[8].

Etymologia

Nazwa rodzajowa: gr. νεος neos – nowy, inny; rodzaj Psephotus Gould, 1845, świergotka[10]. Epitet gatunkowy jest eponimem honorującym gen.-maj. Sir Richarda Bourke’a (1777–1855) z armii brytyjskiej, pełniącego obowiązki gubernatora w Kolonii Przylądkowej w latach 1826–1828 oraz gubernatora Nowej Południowej Walii w latach 1831–1837[11]. Epitet pallida: łac. pallidus – blady, ziemisty, od pallere – być bladym[12].

Morfologia

Długość ciała około 19 cm; masa ciała średnio 39 g[9]. Upierzenie koloru brązowego z ciemnymi wypustkami na ciemieniu, szyi i policzkach, na czole znajduje się niewielkie niebieskie zabarwienie. Obszar wokół oczu i u podstawy dzioba białawy, z różowym cieniowaniem na brodzie. Brązowe piersi rozlegle obszyte kolorem różowym, brzuch różowy; boki ciała, golenie, podbrzusze, pokrywy podogonowe i boki kupra koloru jasnoniebieskiego[9]. Pokrywy skrzydeł ciemnobrązowe, lotki I rzędu łupkowo-brązowe z niebieskimi zewnętrznymi chorągiewkami pióra. Góra ogona rdzawobrązowa, z ciemniejszym dystalnie z zewnętrznymi piórami koloru bladoniebieskiego i na krawędziach białawymi; spód ogona białawy[9]. U samicy niebieskie zabarwienie na czole czy różowy kolor na brzuchu są mało widoczne[9].

Ekologia

Jaja z kolekcji muzealnej

Łąkówka liliowa zamieszkuje suche zarośla akacji (Acacia), zwłaszcza tam, gdzie dominuje mulga (A. aneura)[9]. Papuga ta jest gatunkiem koczowniczym, często pozostając na danym obszarze przez wiele lat, a następnie z niego znikając[9]. Żywi się nasionami traw, które zbiera na ziemi i z krzewów[9]. Spożywa również pędy traw i nasiona akacji, mietelnika (Bassia) i strączyńca (Cassia)[9].

Okres lęgowy przypada generalnie na sierpień-grudzień, ale zmienia się wraz z opadami[9]. Gniazdo budowane jest w dziupli w drzewie, 1–3 m nad ziemią[9]. W zniesieniu 3–6 jaj; inkubacja trwa około 18 dni[9]. Pisklę przebywa w gnieździe około 4 tygodni[9].

Status zagrożenia i ochrona

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody został zaliczony do kategorii LC (ang. Least Concern – najmniejszej troski)[6]. Globalna wielkość populacji nie jest znana, lecz gatunek ten ocenia się na dość pospolity[6]. Liczebność widocznie wzrasta, prawdopodobnie ze względu na zwiększenie się zapasów ich pokarmu z powodu instalacji urządzeń do odwadniania, chociaż można to także przypisać zmniejszeniu się liczby owiec[9]. O spadek populacji w regionach Murray-Darling i Eyre przed 1920 rokiem obwiniane były wprowadzone tam koty, króliki i owce[9].

Przypisy

  1. Neopsephotus bourkii, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. Neopsephotus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] [dostęp 2011-02-19] (ang.).
  3. a b c J. Gould: The birds of Australia. Cz. 5. London: Printed by R. and J. E. Taylor; pub. by the author, 1848, s. ryc. 43. (ang.).
  4. a b G.M. Mathews. A Reference-List to the Birds of Australia. „Novitates Zoologicae”. 18, s. 279, 1911–12. (ang.). 
  5. G.M. Mathews. List of Additions of New Sub-species to, and Changes in, my "List of the Birds of Australia". „Austral Avian Record”. 3, s. 57, 1915–19. (ang.). 
  6. a b c BirdLife International, Neopsephotus bourkii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017 [online], wersja 2016-3 [dostęp 2017-03-06] (ang.).
  7. Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Platycercini Selby, 1836 (wersja: 2020-07-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-10-06].
  8. a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Parrots, cockatoos. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-10-06]. (ang.).
  9. a b c d e f g h i j k l m n o N. Collar: Bourke's Parrot (Neopsephotus bourkii). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2016. [dostęp 2017-03-06]. (ang.).
  10. The Key to Scientific Names, Neopsephotus [dostęp 2017-03-06].
  11. The Key to Scientific Names, Bourkii [dostęp 2017-03-06].
  12. The Key to Scientific Names, Pallida [dostęp 2017-03-06].

Bibliografia

  • The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World [online], S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Status iucn3.1 LC pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Neopsephotus bourkii MWNH 0583.JPG
Autor: Klaus Rassinger und Gerhard Cammerer, Museum Wiesbaden, Licencja: CC BY-SA 3.0
Bourke's parrot Neopsephotus bourkii , egg, Coll. Museum Wiesbaden
Bourkes Parrot (Neopsephotus bourkii)9.jpg
Bourke's parrot, (Neopsephotus bourkii).