Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie

ŁTW Łomża
Ilustracja
Pełna nazwa

Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie

Data założenia

31 lipca 1901

Państwo

 Polska

Siedziba

Łomża

Adres

Plac Kościuszki 20[1]
oraz przystań nad Narwią

Sekcje
Klubowe barwy wioseł[2]
Zewnętrzna strona pióra
Odznaka z herbem ŁTW sprzed 1919

Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskiewioślarski, a później wielosekcyjny, klub sportowy istniejący (z przerwami) w latach 19011992 w Łomży. Członek założyciel Polskiego Związku Towarzystw Wioślarskich[3].

Historia

Okres do końca I wojny

W 1891 założono w Łomży kąpielisko żydowskie oraz prywatne, polskie przedsiębiorstwo wynajmu łodzi spacerowych, zw. polskimi łazienkami[4]. Sześć lat później odbyły się pierwsze regaty na tych jednostkach. We wrześniu 1898 próbowano utworzyć towarzystwo sportowe z dwiema sekcjami: kolarską i wioślarską, jednak rosyjskie władze administracyjne nie podjęły decyzji ws. zatwierdzenia projektu statutu[5]. Rok później wyłoniła się komisja statutowa w celu utworzenia towarzystwa sportowego wyłącznie wioślarskiego[6], która opracowała nowy tekst statutu. Władze zaborcze nie zaakceptowały również i tego projektu, jednak 20 lipca 1901 zasugerowały pomysłodawcom przyjęcie projektu własnego autorstwa[7]. 31 lipca 1901 proponowany projekt statutu został wstępnie zaaprobowany przez łomżan chcących założyć towarzystwo[8]. Ostateczne zatwierdzenie statutu nastąpiło 30 sierpnia 1901[9], natomiast oficjalne rozpoczęcie działalności towarzystwa miało miejsce 26 stycznia 1902 w wyniku uchwały I zebrania ogólnego członków[10].

ŁTW było organizacją zrzeszającą niemal wyłącznie ludność polską i polskość kultywującą. Oprócz wioślarstwa członkowie uprawiali, zgodnie ze statutem, gimnastykę, łyżwiarstwo i pływanie. Organizowało dla społeczności polskiej imprezy towarzyskie, bale oraz wianki i uroczyste otwarcia sezonu. Prowadziło też czytelnię polskich czasopism. Pierwsza przystań (pływająca) powstała przy brzegu Narwi w roku 1902, a po jej pożarze już w roku 1905 wybudowano przystań na lądzie stałym. Oprócz tego towarzystwo dysponowało całorocznym lokalem klubowym, przeznaczonym na zajęcia pozawioślarskie. W okresie tym aktywność sportowa ograniczała się głównie do regat na Narwi, choć już w 1902 łomżyńscy wioślarze uczestniczyli w jubileuszowych regatach w Warszawie zorganizowanych przez Warszawskie Towarzystwo Wioślarskie[11].

Pierwszym prezesem ŁTW był Aleksander Chrystowski[12]. Liczba członków rosła stopniowo od 55 w 1901 do 135 w 1916. Członkami towarzystwa mogli być tylko mężczyźni, jednak – co było ewenementem wśród ówczesnych towarzystw wioślarskich – kobiety miały możliwość uczestnictwa w treningach i innych zajęciach ŁTW. Pierwszy udział pań w regatach wioślarskich miał miejsce już w 1905[11].

Dwudziestolecie międzywojenne

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości ŁTW było jednym z 13 członków-założycieli Polskiego Związku Towarzystw Wioślarskich. Nastąpił gwałtowny wzrost liczby członków towarzystwa – tym bardziej, że do członkostwa dopuszczono kobiety. W 1919 liczba ta wynosiła 212 członków, by w 1922 dojść do 335. Wyraźny spadek zainteresowania towarzystwem nastąpił dopiero w latach 30., gdy członków ŁTW było około 140[11].

W okresie międzywojennym działalność ŁTW miała głównie charakter rekreacyjno-turystyczny, a popularne były wielodniowe wycieczki wioślarskie. Dlatego jedynie nieliczne łodzie towarzystwa stanowiły jednostki wyczynowe (pierwszą zakupiono dopiero w 1927). Towarzystwo organizowało jednak, od roku 1923, regaty w Łomży dla klubów zewnętrznych. W roku 1938 doszło do pożaru przystani ŁTW, która została odbudowana jeszcze w tym samym roku[11].

Towarzystwo przerwało swoją działalność z powodu wybuchu II wojny światowej.

Działalność po II wojnie

Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie wznowiło działalność tuż po zakończeniu wojny, w roku 1946. Przedwojenni działacze, z lekarzem Witoldem Prusińskim na czele, zarejestrowali nowe stowarzyszenie pod tą samą co przed wojną nazwą. W roku 1950 komunistyczne władze nakazały klubowi przyłączyć się do zrzeszenia „Związkowiec” – jako sekcje wioślarska, kajakarska i żeglarska. Sekcje te w następnych latach wchodziły w skład kolejnych klubów wielosekcyjnych[13]. W 1967 w pożarze spłonął budynek przystani i niemal cały sprzęt pływający. Do funkcji socjalnej służył odtąd drewniany barak naprzeciw przystani. Zawodnicy sami zdobywali środki na remont sprzętu i samodzielnie dokonywali napraw. Na początku lat 70. łomżyński klub wioślarski oraz kajakowy, działające kolejno w strukturach różnych organizacji, były jednymi z najsilniejszych klubów swych dyscyplin w województwie białostockim. W okresie tym sukcesów na arenie ogólnokrajowej jednak nie osiągały[13].

W styczniu 1976, w związku z wojewódzkimi reformami sportu, reaktywowano Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie. W ramach ŁTW działały sekcja wioślarska i żeglarska, a później tez kajakarska. Środki na zakup nowoczesnego sprzętu towarzystwo otrzymało z funduszy państwowych. Towarzystwu nie zwrócono jednak przedwojennej przystani i musiało ono korzystać z niej jako dzierżawca. Wioślarze odnosili pewne sukcesu w krajowej rywalizacji młodszych kategorii wiekowych, jednak jedyną zawodniczką, która zdobyła (na jedynce, jako juniorka młodsza w 1991 roku) tytuł mistrza Polski, była późniejsza olimpijka, Elżbieta Kuncewicz. Sukcesy międzynarodowe osiągnęła już jednak w barwach Posnanii[13].

W 1989 wioślarze i kajakarze przenieśli się do nowej przystani klubowej. Nowocześnie zaplanowany obiekt nie został jednak wykończony, co znacznie utrudniało funkcjonowanie obu sekcji. W związku z brakiem finansowania oraz kryzysem gospodarczym początku lat 90., w roku 1992 Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie zakończyło działalność[14].

Wyniki sportowe wioślarzy

Osiągnięcia przedwojenne

Przed II wojną działalność ŁTW miało charakter głównie rekreacyjno-turystyczny. Członkowie towarzystwa uczestniczyli wprawdzie w regatach wioślarskich, jednak z wyjątkiem lat 1933-1934 były to jedynie regaty lokalne i wewnętrzne. W ogólnopolskiej rywalizacji sportowej PZTW, Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie sklasyfikowano zostało jedynie w latach 1933-1934, w których uzyskało następujące wyniki w klasyfikacji klubowej (dane według tabel punktacyjnych PZTW za poszczególne lata)[15][15][16][17][18][19][20][21][22][23][24][25]:

  • w 1933 – 24 miejsce na 42 kluby[26],
  • w 1934 – 40 miejsce na 41 klubów[27].

Warto przy tym zauważyć, iż wiele istniejących wówczas klubów wioślarskich w rywalizacji tej nie uczestniczyło lub nie zdołało w danym roku zdobyć punktów.

Osiągnięcia powojenne

Po reaktywowaniu ŁTW w roku 1976 wioślarze zdobyli pięć medali mistrzostw Polski młodszych kategorii wiekowych (1 medal złoty, 1 medal srebrny i 3 medale brązowe). Największym sukcesem było jednak wychowanie przyszłej olimpijki z Sydney w 2000, Elżbiety Kuncewicz[14].

Sekcja Kajakarska

Pierwsze kajaki w ŁTW pojawiły się w 1928, a w 1933 zorganizowano w Łomży pierwsze wyścigi kajakarskie. Przed II wojną sport ten miał jednak charakter uzupełniający w treningu wioślarskim[28].

Po II wojnie kajakarstwo uprawiano przez cały czas funkcjonowania przystani nad Narwią – przed wcieleniem ŁTW w struktury sportu socjalistycznego, jak i w latach 50. I 60. Sekcja kajakarska miała charakter amatorski i dopiero otrzymanie w pod koniec lat 60. wyczynowych kajaków z klubu wodnego Ligi Obrony Kraju w Ełku stanowiło początek wyczynowego kajakarstwa w Łomży[13].

Pierwsze sukcesy sekcji odnotowano na początku lat 80. Zatrudnienie trenera Józefa Olesia i zakup nowoczesnego sprzętu przyniosło, począwszy od 1981, medale mistrzostw Polski w młodszych kategoriach wiekowych (młodzików, juniorów młodszych i juniorów). Zawodniczki klubu reprezentowały też Polskę na imprezach międzynarodowych, w tym na mistrzostwach Europy juniorów. Kres sukcesów kajakarzy ŁTW przyniósł kryzys finansowy klubu i odejście w 1987 trenera Olesia[29]. Łącznie w latach 80. kajakarze towarzystwa zdobyli 24 medale mistrzostw Polski – w tym 11 złotych[14].

Galeria zdjęć

Najwybitniejsi zawodnicy

W historii ŁTW najwybitniejszymi zawodnikami byli:

Elżbieta Kuncewicz – wioślarka, wychowanka ŁTW. Po przejściu do Posnanii olimpijka i czwarta zawodniczka mistrzostw świata seniorów[30]. Reprezentując ŁTW zdobyła[13]:

  • 1987 – Mistrzostwa Polski Młodzików – jedynka – Bronze medal with cup.svg brązowy medal,
  • 1988 – Mistrzostwa Polski Młodzików – jedynka – Silver medal with cup.svg srebrny medal,
  • 1991 – Mistrzostwa Polski Juniorów – jedynka – Gold medal with cup.svg złoty medal,

Małgorzata Cudnik – kajakarka, wychowanka klubu. Jej najlepsze wyniki[29]:

  • 1983 – Mistrzostwa Europy Juniorek – czwórka 500 m – VIII miejsce,
  • wielokrotna mistrzyni Polski.

Elżbieta Walewska – kajakarka, wychowanka ŁTW. Jej najlepsze rezultaty[29]:

  • 1983 – Mistrzostwa Europy Juniorek – czwórka 1000 m – IX miejsce,
  • wielokrotna mistrzyni Polski.

Bibliografia

  • Ryszard Lucjan Kobendza, Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie 1901-1939, Komisja Historyczna : Polski Związek Towarzystw Wioślarskich, Warszawa, 1992
  • Czesław Rybicki, Powstanie Łomżyńskiego Towarzystwa Wioślarskiego, Studia Łomżyńskie, T. 4, 1993, s.125-129, ISBN 83-01-11173-9

Zobacz też

Oznaczenia klubów wioślarskich początku XX wieku

Przypisy

  1. Sport Wodny 1933 Nr 1 s. 2, Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa [dostęp: 2019-03-02]
  2. Na podstawie planszy: Barwy historycznych wioseł klubów wioślarskich, Biblioteka PZTW
  3. Ryszard L. Kobendza. Zarys 80-letniej Działalności Polskiego Związku Towarzystw Wioślarskich. Warszawa 2001, s. 14, ISBN 83-915043-0-1
  4. "Echa Płockie i Łomżyńskie" 24 06 /6 07/ 1898, r.1, nr 28, s.3
  5. "Kolarz, Wioślarz, Łyźwiarz" 22 09 1899, r.1, nr 29, s.7
  6. "Echa Płockie i Łomżyńskie" 29 12 /11 01/ 1902, r.5, nr 4, s.2
  7. "Kurier Warszawski" 20 08 1901, r.81, nr 229, s.4
  8. "Echa Płockie i Łomżyńskie" 4 /17/ 08 1901, r.4, nr 66, s.2
  9. "Echa Płockie i Łomżyńskie" 29 09 /12 10/ 1901, r.4, nr 94, s.2
  10. "Warszawska Gazeta Sportowa" 31 01 1902, r.4, nr 1, s.4
  11. a b c d Ryszard L. Kobendza, Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie 1901-1939, Komisja Historyczna : Polski Związek Towarzystw Wioślarskich, Warszawa, 1992
  12. "Sport" 5 /18/ 01 1902, r.5, nr 3, s.20. Kalendarz Łomżyński na rok przestępny 1904, s.20
  13. a b c d e Działalność sportowa ŁTW po 1945 (I), historialomzy.pl, [dostęp: 2021-02-24]
  14. a b c Działalność sportowa ŁTW po 1945 roku (III), historialomzy.pl, [dostęp: 2021-02-24]
  15. a b Sport Wodny 1928, Nr 5 s. 68 http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/plain-content?id=353158 Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa] [dostęp: 2021-02-23]
  16. Sport Wodny, 1930 Nr 3 s. 76 Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa [dostęp: 2021-02-23]
  17. Sport Wodny 1930 Nr 3 s. 76 Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa [dostęp: 2021-02-23]
  18. Sport Wodny, 1930 Nr 14 s. 276 Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa [dostęp: 2021-02-23]
  19. Sport Wodny, 1931 Nr 13 s. 200 Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa [dostęp: 2019-03-17]
  20. Sport Wodny, 1932 Nr 14 s. 270 Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa [dostęp: 2021-02-23]
  21. Sport Wodny, 1935 Nr 18, s. 360 Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa [dostęp: 2021-02-23]
  22. Tabela Punktacyjna za 1936. Sport Wodny 1936, Nr 19 s. 350. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa [dostęp: 2021-02-23]
  23. Tabela Punktacyjna za 1937. Sport Wodny 1937, Nr 22. Pomorska Biblioteka Cyfrowa) [dostęp: 2021-02-23]
  24. Tabela Punktacyjna w 1938, Sport Wodny, 1938, nr 20, s. 304, Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa [dostęp: 2021-02-23]
  25. Tabela Punktacyjna w 1939, Sport Wodny, 1939 nr 15, s. 227, Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa [dostęp: 2021-02-23]
  26. Sport Wodny, 1933 Nr 20, s. 395 Pomorska Biblioteka Cyfrowa [dostęp: 2021-02-23]
  27. Sport Wodny, 1934 Nr 22, s. 426 Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa [dostęp: 2021-02-23]
  28. Działalność sportowa ŁTW do 1939 roku, historialomzy.pl, [dostęp: 2021-02-24]
  29. a b c Działalność sportowa ŁTW po 1945 (II), historialomzy.pl, [dostęp: 2021-02-24]
  30. Wyniki zawodniczki na portalu worldrowing.com [dostęp: 2021-02-24]

Media użyte na tej stronie

Bronze medal with cup.svg
Autor: Michał460, Licencja: CC BY-SA 3.0
Brązowy medal z pucharem.
Silver medal with cup.svg
Autor: Michał460, Licencja: CC BY-SA 3.0
Srebrny medal z pucharem.
Gold medal with cup.svg
Autor: Michał460, Licencja: CC BY-SA 3.0
Złoty medal z pucharem.
Rowing blades - Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie zewn.svg
Autor: AlbertDwa, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rowing blades - Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie - strona zewnętrzna pióra
Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie - przystań przed I wojną.jpg
Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie - przystań przed I wojną
Rowing blades - Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie wewn.svg
Autor: AlbertDwa, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rowing blades - Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie - strona wewnętrzna pióra
Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie - herb przed I wojną.jpg
Autor: AlbertDwa, Licencja: CC BY-SA 4.0
Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie - herb przed I wojną
Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie - wioślarki w 1913.jpg
Wioślarski Łomżyńskiego Towarzystwa Wioślarskiego w 1913 z (najprawdopodobniej) trenerem. Od lewej: Jan Wejmer, Helena Roszkowska, Joanna Święcicka, Wilhelmina Bohdanowicz, Stefania Świgońska, Stanisława Wejmer
Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie znak przed I wojną.png
Autor: PolskieLogo, Licencja: CC BY-SA 4.0
Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie - znak przed I wojną światową
Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie - przystań w 20leciu międzywojennym.jpg
Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie - przystań w dwudziestoleciu międzywojennym - pocztówka.
Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie - wioślarki lata 20-te.jpg
Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie - wioślarki lata 20-te
Wioślarki ŁTW Łomża ze sternikiem Wejmerem.jpg
Rok 1910 - wioślarki Łomżyńskiego Towarzystwa Wioślarskiego ze sternikiem Janem Wejmerem
Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie - przystań.jpg
Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie - przystań tuż przed II wojną