Łososiowate

Łososiowate

Salmonidae[1]
Przedstawiciel rodziny – Salmo salar
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Rząd	łososiokształtne
Rodzina	łososiowate

Łososiowate^[2] (Salmonidae) – rodzina ryb łososiokształtnych (Salmoniformes). Większość gatunków to ryby anadromiczne, spędzające część życia w wodach morskich, tarło odbywają w rzekach i strumieniach. Niektóre są słodkowodne. Mają duże znaczenie gospodarcze.

Do łososiowatych zaliczane są łososie, trocie, pstrągi, palie oraz ryby wcześniej wyodrębniane w rodzinie siejowatych (Coregonidae).

Łososiowate były dawniej zaliczane w randze podrzędu Salmonoidei (łososiowce) do ryb śledziokształtnych (Clupeiformes). Są znane ze śladów kopalnych od miocenu.

Zasięg występowania

Półkula północna – wody przybrzeżne i lądowe Ameryki Północnej (po Meksyk), Europy, północnej Afryki (góry Algierii i Maroko) oraz Azji (po Tajwan). Introdukowana w wielu regionach poza naturalnym zasięgiem występowania (m.in. Australia, Nowa Zelandia, jezioro Titicaca w Ameryce Południowej i południowa Afryka).

Do ichtiofauny Polski zaliczono kilkanaście gatunków z tej rodziny.

Cechy charakterystyczne

Łosoś szlachetny

Pstrąg tęczowy (Oncorhynchus mykiss)

Północnoamerykański podgatunek pstrąga tęczowego

Troć (Salmo trutta)

Keta (Oncorhynchus keta)

• linia boczna pełna^[2]
• krótka płetwa grzbietowa położona w połowie długości grzbietu, nad płetwami brzusznymi, w podrodzinie lipieniowatych zawiera ponad 17 promieni, u pozostałych mniej niż 17^[2]
• duży otwór gębowy wyposażony w liczne zęby – w szczękach i na kościach podniebienia
• występuje płetwa tłuszczowa
• łuski małe, cykloidalne
• na skórze charakterystyczne, czarne i czerwone plamki
• jednokomorowy pęcherz pławny połączony z przełykiem, nie ma połączenia z uchem
• żołądek w postaci rozszerzonego jelita^[2]

Wiele gatunków jest zewnętrznie bardzo do siebie podobnych, rozróżnianych po szczegółach budowy wewnętrznej, uzębieniu, kształcie szczęk itp. cechach. Tkanka tłuszczowa gatunków odżywiających się szczętkami z rodziny Euphausiidae ma barwę pomarańczową, w odróżnieniu od srebrzystobiałej tkanki większości ryb^[3].

Systematyka

Systematyka rodziny jest nieustalona. Od wielu lat prowadzone są intensywne badania zmierzające do wyjaśnienia relacji pokrewieństwa w tej grupie ryb. Większość taksonomów dzieli łososiowate na trzy podrodziny:

• Coregoninae – siejowate
• Thymallinae – lipieniowate
• Salmoninae – łososie

Wcześniej wszystkie były klasyfikowane w randze odrębnych, ale blisko spokrewnionych rodzin, następnie zostały połączone jako Salmonidae. Niektórzy autorzy proponują przywrócenie wymienionych podrodzin do rangi rodzin (m.in. Johnson i Patterson, Sanford oraz Reszetnikow)^[4].

Klasyfikacja

Rodzaje zaliczane do tej rodziny^[5]:

Brachymystax — Coregonus — Hucho — Oncorhynchus — Parahucho — Prosopium — Salmo — Salvelinus — Salvethymus — Stenodus — Thymallus

Znaczenie gospodarcze

Łososiowate są cenione ze względu na smaczne mięso o dużej zawartości tłuszczu oraz ikrę, z której produkowany jest czerwony kawior. Są poławiane gospodarczo na dużą skalę, a także sportowo – w wędkarstwie. Ryby te spożywane są w stanie świeżym, wędzone, solone oraz w konserwach.

Zobacz też

• Ryby – wykaz rodzin
• ryby Polski
• SalmoFan

Przypisy

Bibliografia

• Mały słownik zoologiczny: ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976.
• Tim M. Berra: Freshwater Fish Distribution. The University of Chicago Press, 2007. ISBN 978-0-226-04442-2.
• Maria Brylińska: Ryby słodkowodne Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1986. ISBN 83-01-12286-2.
• Froese, R. & D. Pauly: Family Salmonidae - Salmonids (ang.). FishBase. World Wide Web electronic publication. www.fishbase.org, 2009. [dostęp 2009-09-05].
• Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997. ISBN 83-01-12286-2.