Śluza Miejska we Wrocławiu

Śluza Miejska
	; Śluza Miejska (widok komory w kierunku wrót dolnych)
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Wrocław
Droga wodna	Kanał Miejski
Lokalizacja	na 6,95 km
	Dane techniczne
Długość	55,8 m
Szerokość	9,6 m
Różnica poziomów	3,65 m
Wrota	wsporne, stalowe, nitowane
Rodzaj napędu	elektryczny, ręczny
	Położenie na mapie Wrocławia Śluza Miejska
	Położenie na mapie Polski Śluza Miejska
	Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Śluza Miejska
	51°07′50″N 17°01′29″E/51,130556 17,024722

Śluza Miejska (Untere Schleuse, Groeschel Schleus^[1], Gröschelschleuse^[2]) – śluza wodna komorowa, zlokalizowana na rzece Odra, w 256,95 km biegu rzeki, w 6+950 km kanału Kanału Miejskiego^[3]^[4]. Śluza została wybudowana w ramach inwestycji z zakresu hydrotechniki prowadzonej we Wrocławiu, w ramach przebudowy drogi wodnej na rzece Odra prowadzącej do i przez miasto, ale z pominięciem centrum miasta i Śródmiejskiego Węzła Wodnego. Inwestycja ta była przeprowadzona w latach 1892–1897 i polegała na budowie nowego szlaku żeglugowego, głównie pod kątem możliwości przewozu drogą wodną materiałów masowych^[2]^[5], szczególności węgla z Górnego Śląska. W tym celu, częściowo istniejącym wcześniej korytem, służącym do odprowadzenia wód wezbraniowych i powodziowych^[a], a częściowo nowym Kanałem Miejskim przeprowadzono nową drogę wodną, tzw. Drogę Wielkiej Żeglugi, Wrocławski Szlak Miejski^[2]^[3]^[5]^[6].

Charakterystyka

Śluza Miejska stanowi jeden z elementów stopnia wodnego, w odniesieniu do którego stosuje się nazywę Stopień Miejski, Stopień Wodny Psie Pole^[2]. Ze względu na niewielkie wymiary tej śluzy i innych na Wrocławskim Szlaku Miejskim (Śluza Opatowice, Śluza Szczytniki), ta droga wodna nie ma większego znaczenia transportowego, towarowego. Obecnie jednak następuje aktywizacja turystyki i rekreacji wodnej. Ponadto w okresie zamknięcia ruchu żeglugowego podczas nawigacyjnej przerwy zimowej dopuszczalny jest postój statków w dolnym awanporcie Śluzy Miejskiej^[7].

Wymiary śluzy są następujące: długość – 55,8; szerokość – 9,6; piętrzenie wynosi 3,65 m^[b]^[2]^[3]^[6]. Zamknięcia komory śluzy, dolne i górne, to wrota wsporne, stalowe, wykonane w technologii połączeń nitowych^[c]. Do napełniania i opróżniania komory śluzy zastosowano krótkie kanały obiegowe. W głowie dolnej śluza wyposażona jest w bramę przeciwpowodziową^[d]. Wybudowano tu również przepompownię^[2]^[5]. Ściany komory mają wysokość 8,67 m i wykonane są z kamienia łamanego licowanego blokami granitowymi, płyta denna cementowa ma grubość 2,0–2,5 m. Obie głowy śluzy – dolna i górna – wykonane są z cegły i ciosów granitowych. Do zamykania i otwierania kanałów obiegowych zastosowano cylindry o konstrukcji nitowanej. Ich wymiary są następujące: w głowie górnej 1600x3540 mm, w głowie dolnej 1200x5740 mm. Każdy z cylindrów zawieszony jest na dwu łańcuchach. Otwieranie wrót śluzy, jak i zamknięć kanałów obiegowych następuje za pomocą napędu elektrycznego^[2].

Odległości i szlaki żeglugowe na drogach wodnych prowadzących przez śluzę są następujące^[3]:

w dół rzeki, do następnej śluzy na Dolnej Odrze Wrocławskiej – Śluz Rędzin, odległość wynosi 6,2 km,
w górę rzeki, do poprzedniej na szlaku Śluzy Szczytniki, odległość wynosi 6,7 km
w dół rzeki, a następnie w górę rzeki i dalej Odrą Południową do śluzy na Szlaku Śródmiejskim – Śluzy Mieszczańskiej
w dół rzeki, a następnie w górę Kanałem Różanka przez Śluzę Różanka i dalej Główną Drogą Wodną (Północną).

Prawy brzeg stanowi grobla rozdzielająca Kanał Miejski od Starej Odry^[e]. Tu mieści się budynek dawnej siedziby Przedsiębiorstwa Budownictwa Hydrotechnicznego „Odra 2" przy ulicy Pasterskiej 2. Natomiast lewy brzeg to obszar przynależny do osiedla Kleczków^[f]. Poniżej śluzy oba kanały łączą się w jeden, a nieco dalej z Kanałem Różanka, by następnie połączyć się z Górną Odrą. Tu też na lewym brzegu znajduje się Przeładownia Elektrociepłowni Wrocław. Poziom wody dolnej kształtuje Stopień Wodny Rędzin. Natomiast poziom wody górnej kształtowany jest przez Jaz Psie Pole, i ewentualnie, przy jej zamknięciu Śluza Powodziowa, usytuowana w początkowym biegu Kanału Miejskiego, oraz wrota powodziowe Śluzy Miejskiej wraz z przepompownią, umożliwiające utrzymanie stałego poziomu wody także podczas wezbrań^[2].

Śluza Miejska

awanport górny

widok z mostu Osobowickiego

awanport górny, w tle Most Osobowicki Południowy, po prawej dawna przystań

wrota górne

głowa dolna

wrota dolne przeciwpowodziowe

awanport dolny

kamień pamiątkowy

Zobacz też

Uwagi

↑ Poprzez przekopy wykonane w XVI wieku.
↑ Inne dane podają autorzy Studium zagospodarowania przestrzennego pasma Odry – Diagnoza stanu, mianowicie: długość 44,2 m; oraz autorzy prezentacji o Wrocławskim Węźle Wodnym: spad 2,3 m.
↑ O wymiary wrót wspornych: na głowie górnej 5355x3475 mm, a na głowie dolnej 5355x8285 mm.
↑ O wymiary wrót przeciwpowodziowych: 5355 × 10535 mm.
↑ Na północ od śluzy.
↑ Na południe od śluzy.

Przypisy

↑ Śluza Miejska na stronie Wratislaviae Amici (dostęp 2009-12-11).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h wrosystem.um.wroc.pl: Fundacja Otwartego Muzeum Techniki, Wrocław 2007, Budowle hydrotechniczne Wrocławskiego Węzła Wodnego (dostęp 2009-12-11).
↑ ^a ^b ^c ^d Zespół autorski: dr inż. kpt. ż.s. Jacek Trojanowski – kierownik pracy, dr kpt. ż.s. Krzysztof Wos, dr inż. Anna Galor, dr inż. Bogusz Wisnicki, mgr inż. Marcin Breitsprecher, Analiza potrzeb inwestycyjnych w zakresie żeglugi śródlądowej na rzece Odrze w latach 2007–2013. bip.transport.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]., AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE, INSTYTUT INŻYNIERII TRANSPORTU, Zakład Żeglugi Śródlądowej i Gospodarki Wodnej, SZCZECIN 2006 (dostęp 2009-12-08).
↑ Wojewódzkie Biuro Urbanistyczne we Wrocławiu: WOJEWÓDZTWO DOLNOŚLĄSKIE – Studium zagospodarowania przestrzennego pasma Odry – Diagnoza stanu. wbu.wroc.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-22)]. (dostęp 2009-12-11).
↑ ^a ^b ^c www.wroclaw.pl – Budowle hydrotechniczne Wrocławskiego Węzła Wodnego (dostęp 2009-12-11).
↑ ^a ^b Wrocławski Węzeł Wodny – Historia. 2wrzdh.ins.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-04-07)]. (dostęp 2009-12-11).
↑ ZARZĄDZENIE DYREKTORA URZĘDU ŻEGLUGI ŚRÓDLĄDOWEJ WE WROCŁAWIU z dnia 1 października 2004 roku w sprawie szczegółowych warunków bezpieczeństwa ruchu i postoju statków na śródlądowych drogach wodnych.. giz.uzs.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-10)]. (dostęp 2009-12-11).

Linki zewnętrzne

Śluza Miejska w Wikimapii (dostęp 2009-12-11)
Śluza Miejska na stronie Wratislaviae Amici (dostęp 2009-12-11)

[6] Poprzez przekopy wykonane w XVI wieku.

[9] Inne dane podają autorzy Studium zagospodarowania przestrzennego pasma Odry – Diagnoza stanu, mianowicie: długość 44,2 m; oraz autorzy prezentacji o Wrocławskim Węźle Wodnym: spad 2,3 m.

[10] O wymiary wrót wspornych: na głowie górnej 5355x3475 mm, a na głowie dolnej 5355x8285 mm.

[11] O wymiary wrót przeciwpowodziowych: 5355 × 10535 mm.

[12] Na północ od śluzy.

[13] Na południe od śluzy.

[hydr-gs-1] Śluza Miejska na stronie Wratislaviae Amici (dostęp 2009-12-11).

[bh-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h wrosystem.um.wroc.pl: Fundacja Otwartego Muzeum Techniki, Wrocław 2007, Budowle hydrotechniczne Wrocławskiego Węzła Wodnego (dostęp 2009-12-11).

[ams-api-3] Zespół autorski: dr inż. kpt. ż.s. Jacek Trojanowski – kierownik pracy, dr kpt. ż.s. Krzysztof Wos, dr inż. Anna Galor, dr inż. Bogusz Wisnicki, mgr inż. Marcin Breitsprecher, Analiza potrzeb inwestycyjnych w zakresie żeglugi śródlądowej na rzece Odrze w latach 2007–2013. bip.transport.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]., AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE, INSTYTUT INŻYNIERII TRANSPORTU, Zakład Żeglugi Śródlądowej i Gospodarki Wodnej, SZCZECIN 2006 (dostęp 2009-12-08).

[in-4] Wojewódzkie Biuro Urbanistyczne we Wrocławiu: WOJEWÓDZTWO DOLNOŚLĄSKIE – Studium zagospodarowania przestrzennego pasma Odry – Diagnoza stanu. wbu.wroc.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-22)]. (dostęp 2009-12-11).

[wroc-bh-5] www.wroclaw.pl – Budowle hydrotechniczne Wrocławskiego Węzła Wodnego (dostęp 2009-12-11).

[www-7] Wrocławski Węzeł Wodny – Historia. 2wrzdh.ins.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-04-07)]. (dostęp 2009-12-11).

[8] ZARZĄDZENIE DYREKTORA URZĘDU ŻEGLUGI ŚRÓDLĄDOWEJ WE WROCŁAWIU z dnia 1 października 2004 roku w sprawie szczegółowych warunków bezpieczeństwa ruchu i postoju statków na śródlądowych drogach wodnych.. giz.uzs.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-10)]. (dostęp 2009-12-11).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[a]

[6]

[7]

[b]

[c]

[d]

[e]

[f]

rzeki	Bystrzyca Dobra Odra: Odra Główna Odra Dolna, Odra Górna, Odra Południowa, Odra Północna; Stara Odra Oława: Oława Dolna, Oława Górna Ślęza Widawa: Stara Widawa, Młynówka
mniejsze cieki	Brochówka Grabiszynka Kasina Krzywy Potok Leśna Ługowina Łękawica Mielnica Mokrzyca Olszówka Krzycka Olszówka Stabłowicka Oporówka Piskorna Piaskówka Ryńka Rogożówka Stabłówka Toczek Topór Trzciana Zielona
kanały	Fosa Miejska Graniczny Kanał Jazu Macieja Kłokoczycki Miejski Kanał Młyna Maria Odpływowy Opatowicki Powodziowy Różanka Żeglugowy Przekop Szczytnicki Upust Klary Upust powodziowy Klary

porty, nabrzeża, przystanie	Marina Topacz Nabrzeże Browaru Piastowskiego Nabrzeże przeładunkowe zboża Nabrzeże zakładów chemicznych Port Kozanów Port Miejski Port Popowice Port Przeładunkowy Paliw Płynnych Port Ujście Oławy Przeładownia Elektrociepłowni Wrocław Przeładownia przy ulicy Betonowej Przystań AZS Przystań Kardynalska Przystań przy Hali Targowej Przystań Rancho Przystań Stanica Przystań Zatoka Przystań Zwierzyniecka Wojskowy port przeładunkowy paliw płynnych Zatoka Gondoli Zimowisko Osobowice
stocznie	Remontowa Stocznia Rzeczna Wrocławska Stocznia Rzeczna
stopnie wodne na Odrze	Bartoszowice Mieszczański Opatowice Piaskowy Psie Pole Rędzin Różanka Szczytniki Zacisze
elektrownie wodne	Elektrownia Wodna Wrocław I Elektrownia Wodna Wrocław II
śluzy na Odrze	Brama Przeciwpowodziowa Śluza Bartoszowice Śluza Miejska Śluza Mieszczańska Śluza Opatowice Śluza Piaskowa Śluzy Rędzin Śluza Różanka Śluza Szczytniki Śluza Zacisze
jazy na Odrze	Jaz Bartoszowice Jaz Elektrowni Wodnej Wrocław I Jaz Elektrowni Wodnej Wrocław II Jaz Opatowice Jaz Psie Pole Jaz Rędzin Jaz Różanka Jaz Szczytniki Jaz św. Klary Jaz św. Macieja Jaz Zacisze
śluzy na Oławie	Śluza nr 3
jazy na Oławie	Jaz Małgorzata
stopnie wodne na Bystrzycy	Młyn Leśnica Stopień Wodny Marszowice Stopień Wodny Stabłowice

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne