Śnieżnik europejski

Śnieżnik europejski
Chionomys nivalis[1]
(Martins, 1842)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

gryzonie

Podrząd

Supramyomorpha

Infrarząd

myszokształtne

Nadrodzina

myszowe

Rodzina

chomikowate

Podrodzina

karczowniki

Plemię

Arvicolini

Rodzaj

śnieżnik

Gatunek

śnieżnik europejski

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[24]
Status iucn3.1 LC pl.svg
Zasięg występowania
Mapa występowania

Śnieżnik europejski[25] (Chionomys nivalis) – gatunek ssaka z podrodziny karczowników (Arvicolinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).

Zasięg występowania

Śnieżnik europejski występuje w zależności od podgatunku[26]:

  • Ch. nivalis nivalis – Alpy.
  • Ch. nivalis abulensis – Półwysep Iberyjski.
  • Ch. nivalis aleco – wschodni Półwysep Bałkański.
  • Ch. nivalis appenninicus – Półwysep Apeniński.
  • Ch. nivalis cedrorum – góry Taurus i południowo-zachodnia Anatolia, Turcja.
  • Ch. nivalis dementievi – południowy Turkmenistan i północno-wschodni Iran.
  • Ch. nivalis hermonis – Liban, zachodnia i południowa Syria oraz skrajnie północny Izrael.
  • Ch. nivalis malyi – zachodni Półwysep Bałkański.
  • Ch. nivalis mirhanreini – Tatry w południowej Polsce i Słowacji.
  • Ch. nivalis olympius – północno-zachodnia Anatolia, północna Turcja.
  • Ch. nivalis pontius – północno-wschodnia Anatolia, północno-wschodnia Turcja.
  • Ch. nivalis trialeticus – Kaukaz.
  • Ch. nivalis ulpius – wschodnie i południowe Karpaty w południowo-zachodniej Ukrainie i Rumunii.

Występuje również w południowej Francji, południowej Turcji (prowincja Hatay) i północno-zachodnim Iranie, ale przynależność podgatunkowa nie jest znana[26].

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1842 roku francuski botanik Charles Frédéric Martins nadając mu nazwę Arvicola nivalis[2]. Holotyp pochodził z góry Faulhorn, w Berner Oberland|, w Szwajcarii[27].

Ch. nivalis należy do grupy gatunkowej nivalis[26]. Status taksonomiczny formy layi z Gór Zagros w Iranie nie jest znany[26]. Podgatunki są niepewne; można je podzielić na dwie grupy: grupę nivalis ze wszystkimi podgatunkami z wyjątkiem dementievi, który tworzy własną grupę (grupa dementievi)[26]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają trzynaście podgatunków[26].

Etymologia

  • Chionomys: gr. χιων khiōn, χιονος khionos „śnieg”[28]; μυς mus, μυος muos „mysz”[29].
  • nivalis: łac. nivalis „śnieżny, śnieżno-biały”, od nix, nivis „śnieg”[30].
  • abulensis: Ávila, Hiszpania[17].
  • appenninicus: Apeniny, Włochy[14].
  • cedrorum: łac. cedrorum „cedrowy, z cedrów”, od cedrus „cedr”[22][30].
  • dementievi: prof. Georgij Petrowicz Dementiew (1898-1969), rosyjski ornitolog[18][30].
  • hermonis: góra Hermon, zachodnia Azja[11].
  • malyi: Mályi, Węgry[31].
  • mirhanreini: Mirhanrein[31].
  • olympius: góra Olympus (obecnie Uludağ), Turcja[16].
  • pontius: gr. ποντιος pontios „nad morzem, z morza, przywieziony drogą morską”, od ποντος pontos „morze”[30].
  • trialeticus: Góry Trialeckie, Gruzja[31].
  • ulpius: rzymska rodzina Ulpia która zyskała na znaczeniu w I wieku p.n.e.[31].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 107–143 mm, długość ogona 40–75 mm; masa ciała 29,5–62 g[32].

Ochrona

W Polsce jest objęty ścisłą ochroną gatunkową[33].

Przypisy

  1. ↑ Chionomys nivalis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. ↑ a b Ch.F. Martins. Arvicola nivalis. „Revue Zoologique”. 1842, s. 331, 1842. (fr.). 
  3. ↑ J.A. Wagner: Supplementband. W: J.Ch.D. von Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. Cz. 3: Die Beutelthiere und Nager (erster Abschnitt). Erlangen: Expedition des Schreber’schen säugthier- und des Esper’schen Schmetterlingswerkes, 1843, s. 576. (niem.).
  4. ↑ J. Crespon: Faune méridionale, ou, Description de tous les animaux vertébrés vivans et fossiles, sauvages ou domestiques qui se recontrent toute l’année ou qui ne sont que de passage dans la plus grande partie du midi de la France; suivie d’une méthode de taxidermie ou l’art d’empailler les oiseaux. Cz. 1. Nimez: Chez l’auteur, 1844, s. 77.
  5. ↑ H.R. Schinz: Systematisches Verzeichniss aller bis jetzt bekannten Säugethiere oder Synopsis Mammalium nach dem Cuvier’schen System. Cz. 2. Solothurn: Verlag von Jent und Bakmann, 1845, s. 236. (niem.).
  6. ↑ Z. Gerbe. Arvicola leucurus, Z. Gerbe. Campagnol a queue blanche. „Revue et Magasin de Zoologie pure et Appliquée”. 2e série. 4, s. 260, 1852. (fr.). 
  7. ↑ J.A. Wagner. Über die Feldmäuse (Hypudaeus) der Alpen. Ein beytrag zur Kenntniß der bayerischen Fauna. „Gelehrte Anzeigen der Königlich Bayerischen Akademie der Wissenschaften zu München”. 37 (38), s. 307, 1853. (niem.). 
  8. ↑ Miller 1908 ↓, s. 99.
  9. ↑ Miller 1908 ↓, s. 100.
  10. ↑ Miller 1908 ↓, s. 102.
  11. ↑ a b Miller 1908 ↓, s. 103.
  12. ↑ a b M.V. Shidlovsky. „Tiflis Bull. Terr. Exper. Stat.”. 5, s. 37, 1919. (ros.). 
  13. ↑ I.J. Bolkay. Preliminary Notes on a New Mole (Talpa Hercegovinensis N.sp.) from Central Hercegovina and Diagnoses of Some New Mammals from Bosnia and Hercegovina, &c. „Novitates Musei Sarajevoensis”. 1, s. 10, 1925. (ang.). 
  14. ↑ a b G.B. Dal Piaz. I Mammiferi fossili e viventi delle Tre Venezie. Parte sistematica n. 6. Rodencia. „Studi Trentini di Scienze Naturali”. Acta Geologica. 10 (7), s. 103–158, 1929. (wł.). 
  15. ↑ H.W. Schäfer. Studien an mitteleuropäischen Kleinsäugern, mit besonderer Berücksichtigug der Rassenbildung. „Archiv für Naturgeschichte”. 4 (4), s. 560, 1935. (niem.). 
  16. ↑ a b G. Neuhäuser. Diagnosen neuer kleinasiatischer Mäuse. „Zeitschrift für Säugetierkunde”. 11, s. 159, 1936. (niem.). 
  17. ↑ a b E.M. Agacino. Un nuevo Microtinae del centro de España. „Boletín de la Real Sociedad Española de Historia Natural”. 36 (3), s. 151, 1936. (hiszp.). 
  18. ↑ a b V.G. Heptner. A new subspecies of vole from Turkestan. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eleventh series. 4, s. 192, 1939. DOI: 10.1080/00222933908526984. (ang.). 
  19. ↑ V.E. Martino & E.V. Martino. Preliminary notes on five new mammals from Jugoslavia. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eleventh series. 5, s. 496, 1940. DOI: 10.1080/00222934008527065. (ang.). 
  20. ↑ J. Éhik. Eine neue Alpenwühlmaus, Microtus (Chionomys) radnensis, aus Siebenbürgen. „Annales Historico-Naturales Musei Nationalis Hungarici”. 35, s. 23, 1942. (niem.). 
  21. ↑ С.И. Огнев: Звери СССР и прилежащих стран. T. 7: Грызуны (продолжение). Москва–Ленинград: Издательство Академии Наук СССР, 1950, s. 448. (ros.).
  22. ↑ a b H. Felten, F. Spitzenberger & G. Storch. Zur Kleinsäugerfauna West-Anatoliens. „Senckenbergiana Biologica”. 52 (6), s. 284, 1973. (niem.). 
  23. ↑ A. Nadachowski. On the taxonomic status of Chionomys Miller, 1908 (Rodentia: Mammalia) from Southern Anatolia (Turkey). „Acta Zoologica Cracoviensia”. 33 (5), s. 82, 1990. (ang.). 
  24. ↑ B. Krystufek, Chionomys nivalis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016 [online], wersja 2021-2 [dostęp 2021-11-27] (ang.).
  25. ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 235. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  26. ↑ a b c d e f C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 354. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  27. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Chionomys nivalis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-11-27].
  28. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 48.
  29. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 141.
  30. ↑ a b c d The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World [online], S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
  31. ↑ a b c d J. Nijhof: Nederlandse namen van de overige Knaagdieren, waaronder alle Muizen. paulvoorhaar.nl. [dostęp 2021-11-28]. (niderl.).
  32. ↑ U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 319. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
  33. ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2014 r. poz. 1348)

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Status iucn3.1 LC pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Chionomys nivalis range Map.png
Autor: Carlos Bartolomé La Huerta, Licencja: CC BY-SA 3.0
Snow vole (Chionomys nivalis) range map.
Microtus nivalis.jpg
Autor: Dodoni, Licencja: CC BY 3.0
Chionomys nivalis syn. Microtus nivalis