Świeccy dominikanie

Świeccy dominikanie (nazwa potoczna); oficjalnie (dziś): Świeccy Zakonu Kaznodziejskiego (łac. Ordo Praedicatorum Saecularis), Świeccy św. Dominika; potocznie też: Laikat dominikański, Tercjarze dominikańscy; historycznie: Zakon od pokuty św. Dominika, Trzeci Zakon Dominikański, Zakon Dominikanów Świeckich; skrót zakonny: OPs (w Polsce), TOP, T.O.P., O.P. (na świecie) – jedna z trzech gałęzi Zakonu Kaznodziejskiego, obok braci i mniszek dominikańskich, z którymi tworzą jeden Zakon. Żyją w codziennych warunkach osób świeckich, a życie dominikańskie prowadzą zgodnie z Regułą Świeckich Zakonu Kaznodziejskiego.

Reguła

Historycznie pierwsza była reguła nadana przez siódmego generała zakonu dominikanów, Munio de Zamora, w 1285. Reguła ta obowiązywała niezmiennie aż do 1923, kiedy to została dostosowana do zmienionego w 1917 Kodeksu Prawa Kanonicznego. Po Soborze Watykańskim II Kapituły Generalne Zakonu przez długie lata zmagały się z problemami dotyczącymi uwspółcześnienia Reguły, ostatecznie w 1987 zatwierdzona została Reguła[1] opracowana podczas Międzynarodowego Kongresu Świeckich Dominikanów w Montrealu w 1985. Kolejny Międzynarodowy Kongres, który odbył się w marcu 2007 w Buenos Aires pozostawił Regułę w dotychczasowym brzmieniu. Ostatnia zmiana Reguły została zatwierdzona przez generała o. Bruno Cadoré OP 9 marca 2019 r.

Elementami uzupełniającymi Regułę są Deklaracje Generalne promulgowane przez Generała Zakonu bądź Kapitułę Generalną. Aktualnie Regułę uzupełniają Deklaracje Generalne generała o. Bruno Cadoré OP z 9 marca 2019 r., które uchylają poprzednie - o. Damiana Byrne'a OP z 1987, o. Carlosa Costy OP z 2008 r.[2].

Ponadto w poszczególnych prowincjach Zakonu obowiązują Dyrektoria, zawierające przepisy wykonawcze do Reguły. W Polskiej Prowincji Zakonu Kaznodziejskiego obowiązuje obecnie Dyrektorium zatwierdzone w 2010 r.[3]

Reguła nie obowiązuje pod sankcją grzechu. Wskazane są w niej główne środki, z których świeccy dominikanie mają korzystać na drodze rozwoju duchowego. Są to m.in. codzienne uczestnictwo we Mszy, modlitwa Liturgii Godzin w łączności z Rodziną Dominikańską, lektura i studiowanie Słowa Bożego, zaangażowanie w budowanie lokalnej wspólnoty (fraterni), głoszenie Ewangelii, modlitwa osobista (różaniec, rozmyślanie).

Fraternie

Fraternie są wspólnotą świeckich dominikanów, afiliowaną najczęściej przy klasztorze dominikańskim (braci, mniszek, sióstr) lub przy diecezji (za zgodą ordynariusza miejsca). Zadaniem fraterni świeckich jest tworzenie środowiska wspólnej formacji (początkowej i permanentnej) oraz życia liturgicznego i modlitewnego. Fraternie są autonomiczną częścią Zakonu Kaznodziejskiego - na ich czele stoi Generał Zakonu. Każda fraternia zarządzana jest przez Radę Fraterni, wybieraną spośród członków (profesów wieczystych) fraterni.

Formacja we fraterni rozpoczyna się od postulatu (trwającego od 3 do 12 miesięcy), następnie rozpoczyna się etap nowicjatu (trwającego rok z możliwością przedłużenia do dwóch lat). Następnie składa się przyrzeczenia czasowe (na okres 3 lat), po tym czasie można złożyć przyrzeczenia wieczyste (do śmierci).

Świeccy dominikanie nie są zakonnikami, nie składają ślubów zakonnych (ubóstwa, czystości i posłuszeństwa), przyrzekają natomiast żyć zgodnie z zatwierdzoną dla nich Regułą. Na co dzień żyją w rodzinach, wychowują dzieci, pracują zawodowo, realizują swoje zainteresowania.

Fraternie kapłańskie

Dominikańskie fraternie kapłańskie to stowarzyszenia kapłanów diecezjalnych, którzy składają profesję zgodnie z Regułą takich fraterni. Kapłani ci nie włączają się w Zakon Kaznodziejski w taki sam sposób, jak bracia dominikanie. Fraternie kapłańskie respektują bowiem władzę miejscowego ordynariusza nad kapłanami, podczas gdy bracia podlegają bezpośrednio przełożonym zakonnym.

Jak mówi Reguła, kapłani włączający się do fraterni „razem ze szczególną łaską sakramentu kapłaństwa, która dopomaga im do godnego sprawowania aktów świętego posługiwania, otrzymują nowe moce duchowe na mocy profesji, która czyni z nich członków Rodziny Dominikańskiej i daje udział w łasce i misji Zakonu, ku pożytkowi Kościoła miejscowego i powszechnego”.

„Zakon udziela im duchowych pomocy i kieruje ku właściwej im świętości, pozostawia im jednak zupełną wolność w całkowitym oddaniu się posłudze Kościołowi miejscowemu pod jurysdykcją własnego Biskupa” – głosi reguła fraterni[4].

W Polsce

W Polskiej Prowincji Zakonu Kaznodziejskiego żyje obecnie ponad 600 świeckich dominikanów. Tworzą oni 23 fraternie w Polsce i 2 kolejne poza jej granicami (w Sofii i w Witebsku). W kilku miejscach powstają kolejne, nowe fraternie (m.in. w Rzeszowie, Radoniach k/Grodziska Maz. i Warszawie). Do Polskiej Prowincji należą świeccy dominikanie mieszkający w Polsce, w Bułgarii, na Ukrainie i Białorusi oraz w Rosji.

Radę Prowincjalną (wybraną 28 września 2019 r. na czteroletnią kadencję) tworzą: Arkadiusz Pius Biały OPs, Jacek Zejma OPs, Viara Maldzieva OPs, Robert Dominik Chrzanowski OPs, Roman Marcin Górski OPs. Prowincjalnym promotorem świeckich Zakonu Kaznodziejskiego jest o. Maciej Biskup OP[5].

Znani świeccy dominikanie

Świeckimi dominikanami (tercjarzami dominikańskimi) byli m.in.:

Święci i błogosławieni

Inni tercjarze

Przypisy

  1. ↑ Reguła, „Świeccy Dominikanie” [dostęp 2019-10-10].
  2. ↑ Deklaracje generalne, „Świeccy Dominikanie” [dostęp 2019-10-10].
  3. ↑ Dyrektorium Polskiej Prowincji Zakonu, „Świeccy Dominikanie” [dostęp 2019-10-10].
  4. ↑ Redakcja, Nowy koordynator fraterni kapłańskich | Życie Zakonne [dostęp 2019-10-10] (pol.).
  5. ↑ Rada Prowincjalna, Świeccy Dominikanie [dostęp 2019-10-10].

Bibliografia