Świergotek kanaryjski

Świergotek kanaryjski
	Corydalla berthelotii
	(Bolle, 1862)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	pliszkowate
Rodzaj	Corydalla
Gatunek	świergotek kanaryjski
Synonimy
	Anthus berthelotii Bolle, 1862;
	Anthus berthelotii Bolle, 1862;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski

Świergotek kanaryjski^[3] (Corydalla berthelotii) – gatunek małego ptaka z rodziny pliszkowatych (Motacillidae). Występuje na Wyspach Kanaryjskich, Maderze i Wyspach Selvagens. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Taksonomia

Po raz pierwszy gatunek opisał Carl Bolle w 1862 na łamach „Journal für Ornithologie”. Holotyp pochodził z Wysp Kanaryjskich. Nowemu gatunkowi nadał nazwę Anthus berthelotii^[4]; nazwa ta jest obecnie (2020) podtrzymywana przez Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC). Epitet gatunkowy berthelotii upamiętnia francuskiego malakologa, Sabina Berthelota, w latach 1848–1874 konsula na Teneryfie^[5].

IOC uznaje gatunek za monotypowy^[6], autorzy Handbook of the Birds of the World wyróżniają dwa podgatunki^[7]:

C. b. madeirensis (E.J.O. Hartert, 1905) – archipelag Madera.
C. b. berthelotii (Bolle, 1862) – Wyspy Selvagens i Wyspy Kanaryjskie.

Morfologia

Długość ciała 13–14,5 cm^[8], masa ciała 16–19 g^[7]. Szczegółowe wymiary dla osobników z wyspy Selvagen Grande (27 samców, 26 dla długości ogona, oraz 25 samic, 22 dla długości ogona), podane w mm^[9]:

Płeć	Długość skrzydła	Długość ogona	Długość skoku	Długość dzioba
Samiec	72,7 ± 0,34	61,92 ± 0,45	21,58 ± 0,10	15,32 ± 0,12
Samica	69,76 ± 0,33	59,25 ± 0,47	21,51 ± 0,11	15,24 ± 0,13

Upierzenie w przeważającej części szare i brudnobiałe. Wierzch ciała kreskowany z wyjątkiem karku, na którym ciemniejsze kreski nie występują lub są bardzo cienkie. Ilość kresek na płaszczu i barkówkach zmienna. Dostrzec można wyraźną brudnobiałą brew, ciemny pasek oczny i pasek policzkowy. Występuje jasna obrączka oczna, obszar pod okiem i na pokrywach usznych jasny. Spód ciała brudnobiały, pierś kreskowana. Osobniki młodociane wyróżniają się cieplejszym, bardziej brązowym kolorem tła na grzebiecie oraz obfitszym kreskowaniem^[8].

Zasięg występowania

Świergotki kanaryjskie występują na Wyspach Kanaryjskich, w archipelagu Madera (wyspy Madera, Ilhas Desertas i Porto Santo, istnieją także doniesienia z Baixo) oraz na Wyspach Selvagens^[7]. Są to jedyne świergotki na Wyspach Kanaryjskich i Maderze^[8] oraz jedyne ptaki lądowe gnieżdżące się na Wyspach Selvagens^[10].

Ekologia i zachowanie

Świergotki kanaryjskie zamieszkują suche równiny, piaszczyste obszary porośnięte niską roślinnością oraz górskie zbocza^[8]. W swym zasięgu nie występują jedynie w gęstych lasach oraz wilgotniejszych częściach wyspy. Odnotowywane były od poziomu morza do wysokości ponad 2000 m n.p.m. Żywią się głównie bezkręgowcami, takimi jak prostoskrzydłe i gąsienice motyli, oraz nasionami^[7]. Głos podobny do głosu pliszki żółtej (Motacilla flava). Pieśń, wykonywana podczas falistego lotu tokowego, złożona jest z sylab przywodzących na myśl głos świergotka łąkowego (A. pratensis), brzmiących jak tszilp...tszilp...tszilp; ptak powtarza je 4–7 razy, niekiedy szybciej i z wibrującym albo terkoczącym brzmieniem. Poruszają się biegiem, co jakiś czas gwałtownie zatrzymując się. W razie zagrożenia chętniej odbiega, niż odfruwa^[8].

Lęgi

Okres lęgowy trwa od stycznia do sierpnia, zaczyna się później na wyższych wysokościach. Prawdopodobnie świergotki kanaryjskie wyprowadzają 2 lęgi w jednym sezonie^[7]. Gniazdo umieszczone jest na ziemi, ma formę kubeczka zbudowanego z łodyg roślin, wyściełanego sierścią i pierzem^[10]. W jednym z badań (przeprowadzanych na Teneryfie) zniesienie liczyło 2–4 jaja. Główną przyczyną niepowodzeń w lęgach były złe warunki pogodowe (intensywne opady)^[11].

Status

IUCN uznaje świergotka kanaryjskiego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 (stan w 2017). BirdLife International ocenia trend populacji jako stabilny^[12].

Przypisy

↑ Corydalla berthelotii, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ Corydalla berthelotii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Motacillidae Horsfield, 1821 - pliszkowate - Wagtails and pipits (wersja: 2019-07-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-03-18].
↑ Carl Bolle. Anthus Berthelotii, eine neue Pieperart. „Journal für Ornithologie”. 10, no. 59. s. 357–360.
↑ James A. Jobling: Helm Dictionary of Scientific Bird Names. Christopher Helm Publishers Ltd, 2009, s. 71. ISBN 1-4081-2501-3.
↑ F. Gill, D. Donsker, P. Rasmussen (red.): Waxbills, parrotfinches, munias, whydahs, Olive Warbler, accentors, pipits. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-03-18]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Tyler, S.: Berthelot's Pipit (Anthus berthelotii). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-10)].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Lars Svensson: Przewodnik Collinsa. Ptaki. Wyd. II. Warszawa: Multico, 2017, s. 264–265. ISBN 978-83-7763-406-6.
↑ Illera, J.C., Emerson, B.C. & Richardson, D.S.. Population history of Berthelot’s pipit: colonization, gene flow and morphological divergence in Macaronesia. „Molecular Ecology”. 16 (21), s. 4599–4612, 2007. DOI: 10.1111/j.1365-294X.2007.03543.x.
↑ ^a ^b Berthelot's Pipit. Madeira Naturalist Tours. [dostęp 2017-12-17].
↑ Eduardo Garcia-del-Rey & Will Cresswell. The breeding biology of the endemic Berthelot's Pipit Anthus berthelotii in a harsh oceanic island environment (Tenerife, Canary Islands). „Ostrich”. 78 (3), s. 583–589, 2007.
↑ Berthelot's Pipit Anthus berthelotii. BirdLife International. [dostęp 2017-12-14].

Linki zewnętrzne

Zdjęcia, nagrania audio i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2020-05-10]. (ang.).

[itis-1] Corydalla berthelotii, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[iucn-2] Corydalla berthelotii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).

[mk-3] Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Motacillidae Horsfield, 1821 - pliszkowate - Wagtails and pipits (wersja: 2019-07-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-03-18].

[oryg-4] Carl Bolle. Anthus Berthelotii, eine neue Pieperart. „Journal für Ornithologie”. 10, no. 59. s. 357–360.

[nzw-5] James A. Jobling: Helm Dictionary of Scientific Bird Names. Christopher Helm Publishers Ltd, 2009, s. 71. ISBN 1-4081-2501-3.

[ioc-6] F. Gill, D. Donsker, P. Rasmussen (red.): Waxbills, parrotfinches, munias, whydahs, Olive Warbler, accentors, pipits. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-03-18]. (ang.).

[hbwa-7] Tyler, S.: Berthelot's Pipit (Anthus berthelotii). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-10)].

[collins-8] Lars Svensson: Przewodnik Collinsa. Ptaki. Wyd. II. Warszawa: Multico, 2017, s. 264–265. ISBN 978-83-7763-406-6.

[gen-9] Illera, J.C., Emerson, B.C. & Richardson, D.S.. Population history of Berthelot’s pipit: colonization, gene flow and morphological divergence in Macaronesia. „Molecular Ecology”. 16 (21), s. 4599–4612, 2007. DOI: 10.1111/j.1365-294X.2007.03543.x.

[mbc-10] Berthelot's Pipit. Madeira Naturalist Tours. [dostęp 2017-12-17].

[lb-11] Eduardo Garcia-del-Rey & Will Cresswell. The breeding biology of the endemic Berthelot's Pipit Anthus berthelotii in a harsh oceanic island environment (Tenerife, Canary Islands). „Ostrich”. 78 (3), s. 583–589, 2007.

[birdlife-12] Berthelot's Pipit Anthus berthelotii. BirdLife International. [dostęp 2017-12-14].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne