Škoda PA-II

Škoda PA-II „Želva”
OA vz. 23
Ilustracja
Dane podstawowe
Państwo

 Czechosłowacja

Producent

Škoda

Typ pojazdu

samochód pancerny

Trakcja

kołowa

Załoga

5

Historia
Prototypy

1923 (1927)[1]

Produkcja

1924–1925

Egzemplarze

12 (1)

Dane techniczne
Silnik

1 silnik benzynowy Škoda, 4-cylindrowy o mocy 70 KM (51,7 kW) przy 1500 obr./min

Pancerz

3 – 5,5 mm

Długość

6,00 m (6,06 m)

Szerokość

2,16 m

Wysokość

2,60 m[2] (2,81 m)

Masa

7 360 kg (9 400 kg)

Osiągi
Prędkość

70 km/h (45 km/h)

Zasięg

250 km

Pokonywanie przeszkód
Brody (głęb.)

0,40 m (0,45 m)

Rowy (szer.)

0,45 m (0,30 m)

Ściany (wys.)

0,30 m (0,25 m)

Dane operacyjne
Uzbrojenie
Uzbrojenie P-II
4 karabiny maszynowe Maxim vz. 08 kal. 7,92 mm (zapas pocisków – 6250)
Uzbrojenie P-II del.
1 działo Škoda L28 kal. 75 mm (zapas pocisków – 48), 1 karabin maszynowy Maxim vz. 08 kal. 7,92 mm (zapas pocisków – 1500)
Użytkownicy
Czechosłowacja, Austria

Škoda PA-II „Želva” (OA vz. 23[3]) – czechosłowacki samochód pancerny z okresu międzywojennego.

Historia konstrukcji

W 1923 roku w zakładach Škoda w Pilźnie zbudowano dwa prototypy samochodu pancernego Škoda PA-I. Konstrukcja ta nie została zaakceptowana przez armię czechosłowacką, która jednak zleciła rozwój samochodu. W zakładach Škoda opracowano na bazie podwozia poprzednika nowy model z opływowym nadwoziem, który otrzymał fabryczne oznaczenie PA-II (Pancéřový Automobil II) i potoczną nazwę „Želva” (pol. Żółw)[4]. Ministerstwo Obrony zaakceptowało projekt i zamówiło 23 czerwca 1923 roku serię 12 pojazdów[5]. W kwietniu 1924 roku powstał prototyp, a do lipca zbudowano 9 pojazdów, które zostały wypożyczone na ćwiczenia w sierpniu[5]. Po wprowadzeniu poprawek, seria 12 sztuk została przekazana armii czechosłowackiej między grudniem 1924 a styczniem 1925 roku[5]. Zbudowano także jedno nieopancerzone podwozie do nauki jazdy[5].

Po serii prób w 1927 roku armia czechosłowacka zrezygnował z zakupu tych pojazdów, zamawiając nowsze samochody pancerne OA vz.27. Wtedy to 3 pojazdy tego typu sprzedano policji austriackiej, natomiast pozostałe wyprodukowane pojazdy w 1937 roku przekazano czechosłowackiej policji.

W 1927 roku podjęto jeszcze próbę zmodernizowania tego samochodu, poprzez częściową zmianę kształtu nadwozia i uzbrojenia go w armatę Škoda L28 kal. 75 mm oraz jeden karabin maszynowy Maxim vz. 08 kal. 7,92 mm. Ten pojazd otrzymał oznaczenie fabryczne PA-II del. Zbudowano jednak tylko prototyp tego samochodu i po próba ostatecznie zrezygnowano z dalszych prób jego modernizacji.

Użycie

Samochody pancerne PA-II choć zamówione przez armię czechosłowacką, nie zostały oficjalnie wprowadzone na uzbrojenie. Natomiast były one faktycznie użytkowane przez armię i uczestniczyły w manewrach i paradach wojskowych. Spotykano dla nich w dokumentach oznaczenie wojskowe OA vz. 23 (samochód opancerzony wzór 1923), lecz oficjalnie nie zostało ono nadane[4].

Za zgodą armii trzy samochody zostały w 1927 roku sprzedane Austrii, gdzie były użytkowane przez policję wiedeńską, natomiast pozostałe 9 w 1937 roku zostało sprzedanych policji czechosłowackiej[6].

Samochód PA-II policji austriackiej w Wiedniu (1934)

Opis pojazdu

Samochód pancerny PA-II był zbudowany na podwoziu kołowym. Miał on specjalne zaokrąglone nadwozie, bez ostrych krawędzi, zbudowane z blach pancernej o grubości od 3 do 5,5 mm. W nieruchomej nadbudówce środkowej pojazdu zamontowano w rogach symetrycznie cztery ciężkie karabiny maszynowe umieszczone w kulistych jarzmach, zapewniające ostrzał okrężny. Wadą był ciasny przedział załogi, który utrudniał używanie dwóch karabinów maszynowych naraz[4] (mieściło się w nim pięć osób: dwóch kierowców, dwóch strzelców i dowódca). Kierowcy siedzieli po prawej stronie przedziału bojowego, w obu kierunkach jazdy i mieli ograniczone możliwości obserwacji, dysponując otworem obserwacyjnym po prawej stronie przed sobą. Drzwi wejściowe były centralnie po obu bokach pojazdu. W identycznej przedniej i tylnej części nadwozia mieściły się silnik i chłodnica, zakryte osłonami z poziomymi żaluzjami[7]. Z przodu i tyłu samochód miał dwa reflektory, zakrywane wypukłymi osłonami pancernymi[6]. Pojazd był wyposażony w silnik benzynowy o mocy 70 KM i mógł rozwijać na szosie prędkość do 70 km/h oraz miał zasięg 250 km. Jazda w obu kierunkach była możliwa z prędkością maksymalną[4].

Jedną z osobliwości konstrukcyjnych samochodu był napęd przenoszony na przednią lub tylną oś w zależności od tego, w którym kierunku samochód się poruszał (nie był to napęd 4x4). Samochód miał dwóch kierowców i także przednia lub tylna oś była kierowana w zależności od kierunku jazdy[4]. Pomimo wysokiej prędkości, duża masa i brak stałego napędu na 4 koła powodowały słabe własności terenowe[4]. Nadmiernie skomplikowana konstrukcja pojazdu przekładała się na wysoki koszt – 627.159 koron czeskich (25.000 dolarów)[4].

Przypisy

  1. W nawiasie dane samochodu PA-II del. O ile różnią się od wersji PA-II.
  2. Pilař 1994 ↓, s. 16.
  3. Nieoficjalna nazwa wojskowa, pojazdy tego typu nie wprowadzono na uzbrojenie armii.
  4. a b c d e f g Francev i Kliment 1997 ↓, s. 20.
  5. a b c d Pilař 1994 ↓, s. 12.
  6. a b Francev i Kliment 1997 ↓, s. 21.
  7. Pilař 1994 ↓, s. 15.

Bibliografia

  • Vladimír Francev, Charles K. Kliment: Československá obrněná vozidla 1918-1948. Praga: Vydavateľstvo Naše vojsko, 2004, s. 22-25, 328-329. ISBN 80-86158-40-3. (cz.)
  • Vladimír Francev, Charles K. Kliment: Czechoslovak armored fighting vehicles 1918-1948. Schiffer Publishing, Limited, 1997. ISBN 0-7643-0141-1. (ang.)
  • Pavel Pilař. Obrněný automobil Škoda PA-II. „HPM”. Nr 10/94, s. 12-18, 1994 (cz.). 

Media użyte na tej stronie