Żółtko

Żółtko jaja kurzego

Żółtko, deutoplazma – substancja zapasowa w komórce jajowej, stanowiąca materiał budulcowy i odżywczy dla rozwijającego się zarodka[1][2][3][4]. Jest lepkim, gęstym płynem z zawieszonymi, mikroskopowej wielkości, ziarenkami, płytkami lub kulkami[3]. Składa się m.in. z: białek[1][2][3][4] (witellogenin)[4], węglowodanów[1][2][3][4] (głównie glikogenu)[2][3], lipidów[1][2][4] (głównie fosfolipidów[1], np. lecytyny[5]), soli mineralnych oraz niektórych witamin[2][3]. Powstaje w procesie witelogenezy[6][7].

Żółtko u różnych grup zwierząt różni się składem chemicznym[3], barwą (np. u ptaków jest żółte – stąd nazwa)[2][3], wielkością (u ptaków duże, u ssaków natomiast bardzo małe)[2][3] oraz rozmieszczeniem[3].

Głównym składnikiem żółtek jest lecytyna należąca do fosfolipidów. Organizmy zasobne w żółtko zwane są polilecytalnymi. Są to głównie owady, gady, ptaki. Ssaki łożyskowe są oligolecytalne. Ilość żółtka i sposób jego rozmieszczenia w komórce ma wpływ na bruzdkowanie. Zawieszone ono jest w jaju za pomocą chalaz stanowiących elastyczne, białkowe skrętki, a samo żółtko jest otoczone błoną witelinową. Na kulce żółtka rozwija się zarodek. Embrion po spożytkowaniu całego pokarmu zawartego w żółtku wypełnia całe wnętrze jaja.

Zobacz też

  • białko jaja

Przypisy

  1. ↑ a b c d e żółtko. W: Encyklopedia Biologia. Agnieszka Nawrot (red.). Kraków: Wydawnictwo GREG, s. 592. ISBN 978-83-7327-756-4.
  2. ↑ a b c d e f g h żółtko, [w:] Słownik tematyczny. Biologia, cz. 2, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 188, ISBN 978-83-01-16530-7.
  3. ↑ a b c d e f g h i j żółtko. W: Słownik terminów biologicznych PWN [on-line]. [dostęp 2017-03-31].
  4. ↑ a b c d e żółtko, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2017-03-31].
  5. ↑ lecytyny. W: Encyklopedia Biologia. Agnieszka Nawrot (red.). Kraków: Wydawnictwo GREG, s. 287. ISBN 978-83-7327-756-4.
  6. ↑ witellogeneza, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2017-03-31].
  7. ↑ witelogeneza, [w:] Słownik tematyczny. Biologia, cz. 2, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 175, ISBN 978-83-01-16530-7.

Media użyte na tej stronie

Yolk.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC BY-SA 2.5