Żuków (województwo podkarpackie)

Artykuł

50°16′37″N 23°9′0″E

- błąd

39 m

WD

50°16'9"N, 23°8'46"E

- błąd

1960 m

Odległość

1203 m

Żuków
wieś
Ilustracja
Ruiny cerkwi
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

lubaczowski

Gmina

Cieszanów

Liczba ludności (2011)

266[1][2]

Strefa numeracyjna

16

Kod pocztowy

37-611[3]

Tablice rejestracyjne

RLU

SIMC

0600214[4]

Położenie na mapie gminy Cieszanów
Mapa konturowa gminy Cieszanów, w centrum znajduje się punkt z opisem „Żuków”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Żuków”
Położenie na mapie powiatu lubaczowskiego
Mapa konturowa powiatu lubaczowskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Żuków”
Ziemia50°16′37″N 23°09′00″E/50,276944 23,150000

Żuków – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie lubaczowskim, w gminie Cieszanów[5][4], nad potokami Buszcza i Łówczanka.

W latach 1975–1998 wieś należała administracyjnie do województwa przemyskiego.

Wieś starostwa niegrodowego lubaczowskiego na początku XVIII wieku[6].

Integralne części wsi

Integralne części wsi Żuków[5][4]
SIMCNazwaRodzaj
0600220Kosobudyczęść wsi

Historia

Żuków to piętnastowieczna wieś ulokowana na prawie wołoskim. Jej pierwotna nazwa to Orissa. Osadnicy zajmowali się tutaj hodowlą owiec i bydła, a także smolarstwem. Miejscowość doznawała strat podczas najazdów tatarskich w XVI wieku i podczas przemarszu wojsk szwedzkich w 1656 roku. We wsi ok. 1565 r. znajdowały się dwa młyny. W czasie najazdu tatarskiego (tzw. Turecczyzny) w 1672 roku zaginęły dokumenty erekcyjne parafii w Żukowie. W cerkwi zachował się ikonostas namalowany w 1749 roku przez Michała Rudkiewicza. Jego elementem jest ikona Chrztu Chrystusa w Jordanie[7].

Do 1778 r. Żuków był wsią królewską w starostwie lubaczowskim. W 1783 r. na północ od wsi powstała niemiecka kolonia Freifeld. W miejscowości mieszkali Polacy, Ukraińcy i Żydzi. W okresie dwudziestolecia Żuków był dużą wsią, istniały tu dwa młyny i szkoła.

Oświata

Początki szkolnictwa w Żukowie, są datowane na początek XIX wieku, gdy na jakiś czas przed 1830 rokiem powstała szkoła parafialna przy cerkwi greckokatolickiej (Schola Parochialis)[8][a].

Przydatnym źródłem archiwalnym do poznawania historii szkolnictwa w Galicji są austriackie Szematyzmy Galicji i Lodomerii, które podają wykaz szkół ludowych, wraz z nazwiskami ich nauczycieli. W 1873 roku powstała szkoła parafialna, (od 1874 ludowa filialna - państwowa), która od 1879 roku była 1-klasowa, a od 1904 2-klasowa. Pierwszym nauczycielem w 1873 roku został Stefan Ochabski[9]. Szkoły wiejskie początkowo były tylko męskie, a od 1890 roku były mieszane (koedukacyjne). Od 1902 roku szkoła posiadała nauczycieli pomocniczych. Pomocnicami były: Franciszka Ciećkiewiczówna (1902-1903), Helena Piątkowska (1903-1906), Helena Sobolska (1906-1908), Domicela Sobolska (1908-1914).

Nauczyciele kierujący
1873-1874. Stefan Ochabski.
1874-1875. posada nieobsadzona[10].
1875-1876. Stefan Ochabski.
1976-1878. Julian Beigart[11].
1878-1879. Paweł Szabatowski[12].
1879-1881. Józef Markowski[13].
1881-1882. posada nieobsadzona[14].
1882-1884. Paulina Reinisch[15].
1884-1887. Aleksander Kiszakiewicz[16].
1887-1889. Julian Pańkowski[17].
1889-1900. Antoni Husak[18].
1900-1903. Bolesław Jaroszewski[19].
1903-1904. Włodzimierz Krupa[20].
1904-1906. Otton Piątkowski[21].
1906-1914(?). Franciszek Sobolski[22].

W 1907 roku w przysiółku Kosobudy, powstała Szkoła Eksponowana Kosobudy ad Żuków, której nauczycielami były: Sabina Frankiewiczówna (1907-1908)[23], Karolina Kalwasowa (1908-1912), Wiktoria Procykówna (1912-1914)[24].

Demografia

W 2011 roku Żuków liczył 266 mieszkańców, w tym 140 kobiet i 126 mężczyzn[2]. Ludność Żukowa stanowi 3,5% ludności gminy Cieszanów[1].

Turystyka

Od 2015 roku przez wieś przebiega jedna z czterech tras rowerowych gminy Cieszanów[25].

Kultura

We wsi znajduje się świetlica wiejska podlegająca pod Centrum Kultury i Sportu w Cieszanowie[26].

Transport i komunikacja

864 - relacji Nowy Lubliniec - Żuków

865 - relacji Jarosław - Bełżec (stanowi wschodnią granicę wsi)

Ponadto droga powiatowa 1634R - relacji Żuków - Huta Różaniecka - Susiec (także stanowi wschodnią granicę wsi)

Przystanki autobusowe
  • Żuków, osiedle
  • Żuków, sklep (Kosobudy)

Ciekawostka

8 sierpnia 2007 roku podczas budowy kanalizacji na głębokości ok. 3 metrów znaleziono kieł mamuta długości ok. 1 m. Znalezisko trafiło do Muzeum Kresów w Lubaczowie[27].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Wieś Żuków w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-08-27] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-03-04].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1628 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ a b c GUS. Rejestr TERYT
  5. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. ↑ Wiesław Bondyra, Własność ziemska w województwie bełskim w czasach saskich, Lublin 2015, s. 35.
  7. ↑ Szlak cieszanowski, Żuków
  8. ↑ Schematismus Universi Venerabilis Cleri Dioeceseos Graeco Catholicae Premisliensis pro Anno Domini M.D.CCC.XXX (str.75) [Dostęp 2017-06-28]
  9. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1874. mtg-malopolska.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-08)]. (str. 418) [Dostęp 2017-06-28]
  10. ↑ Szematyzm Krolestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1875
  11. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1877
  12. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1879
  13. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1880 (str. 390) [Dostęp 2017-07-01]
  14. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1882 (str. 397) [Dostęp 2017-07-01]
  15. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1883 (str. 399) [Dostęp 2017-07-01]
  16. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1885 (str. 377) [Dostęp 2017-07-01]
  17. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1888 (str. 378) [Dostęp 2017-07-01]
  18. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1900 (str. 509) [Dostęp 2017-06-28]
  19. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1901. mtg-malopolska.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-13)]. (str. 509) [Dostęp 2017-06-28]
  20. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1904 (str. 547) [Dostęp 2017-06-28]
  21. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1905 (str. 457) [Dostęp 2017-06-28]
  22. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1907 (str. 574) [Dostęp 2017-06-28]
  23. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1908 (str. 572) [Dostęp 2017-06-28]
  24. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1913 (str. 725) [Dostęp 2017-06-28]
  25. ↑ Nad Brusienką. Ścieżki rowerowe gminy. cieszanow.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-05)]. s.6
  26. ↑ Strona gminy. Świetlice. [dostęp 2016-08-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-20)].
  27. ↑ Strona gimnazjum. [dostęp 2016-08-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-31)].

Uwagi

  1. ↑ Szkoła parafialna w Zukowie była wzmiankowana w Schematyzmie Greckokatolickiej Eparchii Przemyskiej, w latach: 1830, 1831 (nauczyciel - adj. Dymitr Slusarz), 1847 i 1848.

Linki zewnętrzne

Gmina Cieszanów
Miasta
Wsie
Integralne
części wsi

POL Cieszanów COA

Media użyte na tej stronie

Subcarpathian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podkarpackie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 50.9 N
  • S: 48.95 N
  • W: 21.03 E
  • E: 23.66 E
POL województwo podkarpackie flag.svg
Flaga województwa podkarpackiego
Zukow2.JPG
Żuków, ruiny cerkwi