Żuraw białogłowy

Żuraw białogłowy
Grus monacha[1]
Temminck, 1835
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

żurawiowe

Rodzina

żurawie

Podrodzina

żurawie

Rodzaj

Grus

Gatunek

żuraw białogłowy

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
Status iucn3.1 VU pl.svg
Zasięg występowania
Mapa występowania

     okres lęgowy

     zimowiska

Żuraw białogłowy[3] (Grus monacha) – gatunek dużego ptaka z rodziny żurawi (Gruidae). Występuje we wschodniej Azji. Narażony na wyginięcie. Nie wyróżnia się podgatunków[4][5].

Morfologia

Długość ciała wynosi około 100 cm, rozpiętość skrzydeł 160–180 cm. Masa ciała samców waha się między 3280–4870 g, zaś samic 3400–3740 g. Tęczówka pomarańczowa do czerwonej. Głowa i szyja do połowy białe. Czoło czarne, zaś na wierzchu głowy z przodu czerwona czapeczka z nagiej skóry. Dziób żółty. Pozostałe części ciała szare, lotki nieco ciemniejsze[4].

Zasięg występowania

Gatunek wędrowny. Miejsca lęgowe mieszczą się w południowo-wschodniej Rosji oraz północnych Chinach (w prowincji Heilongjiang). Zimuje przeważnie w południowej Japonii (około 80% populacji wybiera właśnie Japonię na zimowiska[6]), poza tym w Korei Południowej i wschodnio-środkowych Chinach. W okresie lęgowym spotykany na wyizolowanych bagnach oraz terenach podmokłych na dużych wysokościach; osobniki niegniazdujące przebywają w otwartych terenach trawiastych. Zimuje na wybrzeżach rzek i płytkich jezior, trawiastych bagnach, polach ryżowych i innych terenach rolniczych[4].

Behawior

Na terenach lęgowych żywi się roślinami wodnymi, jagodami, owadami, żabami i salamandrami. W zimie zjada kłącza, nasiona i zboża oraz ryż. Zawołanie wysokie i głośne[4].

Lęgi

Składanie jaj przypada na późny kwiecień lub wczesny maj. Gniazdo zbudowane jest z wilgotnego mchu, torfu, łodyg turzyc oraz patyków brzozowych lub modrzewiowych. W zniesieniu zwykle dwa jaja. Inkubacja trwa 27–30 dni. Młode w pełni opierzone po około 75 dniach. Dojrzałość płciową żurawie białogłowe uzyskują w wieku 3–4 lat[4].

Status zagrożenia

IUCN uznaje żurawia białogłowego za gatunek narażony na wyginięcie (VU, Vulnerable) nieprzerwanie od 2000 roku (stan w 2021). Globalny trend liczebności uznawany jest za spadkowy, choć trendy liczebności niektórych populacji nie są znane[2]. Głównym zagrożeniem dla tych ptaków jest utrata siedlisk związana z osuszaniem mokradeł celem uzyskania miejsca pod uprawy oraz budową tam (w tym Tamy Trzech Przełomów). W dwóch miejscach w Chinach pola ryżowe zamieniono na uprawy bawełny, co również przyczyniło się do spadku populacji. Na jednym z zimowisk w Japonii wskutek dokarmiania żurawi białogłowych tworzą się ich nienaturalnie duże skupiska, co powoduje ryzyko gwałtownego spadku populacji, np. gdy wystąpi epidemia. W Chinach ptakom grozi również zanieczyszczenie wód, rozprzestrzenianie się gatunku inwazyjnego trawy Spartina alterniflora, zatrucie pestycydami, niepokojenie przez ludzi i nadmierny połów ryb[6].

Przypisy

  1. Grus monacha, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. a b Grus monacha, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  3. Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Gruinae Vigors, 1825 - żurawie (wersja: 2017-06-25). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-09-28].
  4. a b c d e Archibald, G.W., Meine, C.D. & Kirwan, G.M.: Hooded Crane (Grus monacha). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2016. [dostęp 2016-01-11]. (12 sierpnia 2013 – pełna wersja dostępna za darmo w ramach Species of the Month)
  5. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Flufftails, finfoots, rails, trumpeters, cranes, limpkin. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-04-01]. (ang.).
  6. a b Hooded Crane Grus monacha. BirdLife International. [dostęp 2016-01-11].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Grus monacha -Kyushu, Japan -three-8.jpg
Autor: Alastair Rae from London, United Kingdom, Licencja: CC BY-SA 2.0
Three Hooded Cranes wintering in rice paddies in Kyushu, Japan.
Status iucn3.1 VU pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Grus monacha distribution.png
Występowanie żurawia białogłowego (Grus monacha)