Żychlin (powiat koniński)

Artykuł

52°10′42″N 18°16′17″E

- błąd

38 m

WD

52°9'N, 18°19'E, 52°10'36.70"N, 18°16'12.32"E

- błąd

20199 m

Odległość

674 m

Żychlin
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Powiat

koniński

Gmina

Stare Miasto

Wysokość

105 m n.p.m.

Liczba ludności (2021)

2042

Strefa numeracyjna

63

Kod pocztowy

62-571[1]

Tablice rejestracyjne

PKN

SIMC

0296220

Położenie na mapie gminy Stare Miasto
Mapa konturowa gminy Stare Miasto, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Żychlin”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Żychlin”
Położenie na mapie powiatu konińskiego
Mapa konturowa powiatu konińskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Żychlin”
Ziemia52°10′42″N 18°16′17″E/52,178333 18,271389

Żychlinwieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie konińskim, w gminie Stare Miasto.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa konińskiego.

Miejscowość istniejąca już w późnym średniowieczu. Pod koniec XIV w. własność rodu Żychlińskich herbu Szeliga. W 1754 r. Żychlin kupiła rodzina Oppeln-Bronikowskich.

Demografia

Dane o ludności z dnia 2011:

OpisOgółemKobietyMężczyźni
Jednostkaosób%osób%osób%
Populacja181610089849,4591850,55
Wiek przedprodukcyjny (0–17 lat)40222,1419510,7420711,4
Wiek produkcyjny (18–65 lat)121666,9664235,3557431,61
Wiek poprodukcyjny (powyżej 65 lat)19810,9613,361377,54

    Populacja Żychlinu (1998-2021)
    Źródło: https://www.polskawliczbach.pl/wies_Zychlin_stare_miasto_wielkopolskie

Parafie w Żychlinie

W Żychlinie znajduje się parafia Kościoła Ewangelicko-Reformowanego. Jest to jedyna parafia ewangelicko-reformowana, która nieprzerwanie przetrwała od czasów polskiej Reformacji do dnia dzisiejszego.

Początki parafii wiążą się z ufundowaniem przez Piotra i Katarzynę Żychlińskich w 1610 r. drewnianego kościoła. W historii parafii były momenty poważnego zagrożenia. Tak było np. w okresie konfederacji barskiej, gdy w czasie napadu na plebanię został zamordowany ksiądz J.S. Majewski.

W połowie XVIII w. dobra żychlińskie przeszły w posiadanie innej rodziny ewangelickiej, Oppeln-Bronikowskich, którzy stają się nowymi patronami zboru. Za ich czasów w pierwszej połowie XIX w. zostały zbudowane wszystkie istniejące do dziś nieruchomości parafialne.

W XIX w. elita zborowa, jaką były rodziny szlachty ewangelickiej, w wyniku koligacji z rodzinami katolickimi powoli odchodziła od wyznania przodków. W mniejszym stopniu dotyczyło to miejscowej ludności. Dopiero obie wojny światowe doprowadziły do rozproszenia znacznej części parafian.

Ewangelicko-Reformowany zespół kościelny w Żychlinie charakteryzuje architektura o cechach typowych dla budownictwa sakralnego tego wyznania na obszarze Rzeczypospolitej. Obiekty zespołu stanowią zwarty kompleks i do dziś użytkowane są zgodnie z pierwotnym przeznaczeniem. Wszystko to nadaje całości charakter unikatu w skali kraju.

Postacie związane z parafią żychlińską

Parafia NMP z Guadalupe i św. Jana Diego

10 maja 2005 roku biskup włocławski Wiesław Alojzy Mering przewodniczył uroczystości erygowania ośrodka duszpasterskiego, obecnie parafii Najświętszej Maryi Panny z Guadalupe i św. Jana Diego, która została wydzielona z parafii św. Apostołów Piotra i Pawła w Starym Mieście. Parafia liczy około 2200 wiernych. Kościół parafialny jest w trakcie budowy, a msze święte sprawowane są tymczasowo w kaplicy, która jest zabytkiem wcześniej wykorzystywanym jako magazyn zboża.

Zabytki historyczne

Kościół Ewangelicko-Reformowany

Kościół ewangelicko-reformowany
Wnętrze kościoła ewangelicko-reformowanego

Budynek kościoła wzniesiony został w latach 1821–1822 w stylu klasycystycznym na planie prostokąta z dachem trójspadowym. Fasada ozdobiona jest dwukolumnowym portykiem podtrzymującym trójkątny tympanon zwieńczony attyką. Wnętrze proste i skromne – zgodnie z biblijnym pouczeniem (Księga Wyjścia 20, 4-5) – z centralnie umieszczoną kazalnicą, po której obu stronach znajdują się klasycystyczne epitafia: Melanii Kurnatowskiej i ppłka armii Księstwa Warszawskiego Teodora Pretwicza oraz portrety szczególnych dobroczyńców parafii: Adama Oppeln-Bronikowskiego i jego żony Joanny Florentyny z Potworowskich Bronikowskiej. Wzdłuż trzech ścian biegnie modrzewiowa empora.

Lapidarium

Utworzone zostało w latach 1985–1991 w obrębie dawnego cmentarza tj. wokół kościoła i dzwonnicy, i gromadzi cenne historycznie i artystycznie nagrobki pochodzące z całej Polski, z terenów gdzie istniały niegdyś parafie reformowane a pozostały niszczejące cmentarze, których uratować się już nie da.

Mauzoleum

Grobowiec rodzinny w formie miniatury kościoła zbudował w 1840 r. marszałek miejscowej szlachty Rafał Bronikowski. W 1942 r. hitlerowcy zbezcześcili to miejsce, usuwając i paląc trumny. Szczątki ludzkie zakopano na cmentarzu. Obecnie zgromadzono tu pamiątki poświęcone historii zboru oraz XVI-wieczną płytę nagrobną autorstwa Santi Gucciego z lapidarium.

Dwór i folwark

Dwór Bronikowskich

W bezpośrednim sąsiedztwie zespołu kościelnego znajduje się położony w parku dawny dwór Bronikowskich i zabudowania folwarczne. Całość stanowiła dawniej założenie kościelno-dworskie, którego ważnym ogniwem była nieistniejąca dziś aleja lipowa biegnąca od bramy dworskiej w kierunku grobowca-mauzoleum. Dwór w stylu klasycystycznym zbudowano ok. 1820 r. Na początku września 1829 r. na weselu córki właściciela wsi Melanii Bronikowskiej, we dworze gościł Fryderyk Chopin, który przyjechał z Kalisza towarzysząc Adamowi Bogumiłowi Helbichowi[2]. Obecnie mieści się tam siedziba Zespołu Szkół Ekonomiczno-Usługowych. W parku o pow. 2,5 ha pomnikowe okazy drzew: platan klonolistny o obwodzie 300 cm, 3 jesiony wyniosłe o obw. 300-400 cm i 2 lipy drobnolistne o obw. 400 i 500 cm. Z zabudowań folwarcznych zachowały się: spichlerz datowany na 1820 r. i pozostałości gorzelni.

Cmentarz

Założony w 1811 r. znajduje się ok. 400 m od reszty zespołu. Architektura grobowców rodzin szlacheckich (Żychlińskich, Potworowskich, Chlebowskich i Opitzów), nagrobków duchownych i właścicieli ziemskich oraz członków ich rodzin nawiązuje do stylu pozostałych obiektów zespołu.

Okolice

Nieopodal zabudowań parafialnych rozpoczyna się niebieski szlak turystyczny biegnący przez pobliski kompleks leśny Złotej Góry (187 m n.p.m.) – najwyższego wzniesienia w okolicy, gdzie utworzono rezerwat przyrody obejmujący obszar lasu o powierzchni 124 ha. W promieniu ok. 25 km od Żychlina obok obiektów zabytkowych (kościoły, pałace, ruiny zamków, zespoły klasztorne) znajduje się kilka jezior z dobrze rozwiniętą bazą turystyczną (przystanie, wypożyczalnie sprzętu wodnego), Nadwarciański Park Krajobrazowy i kilka rezerwatów przyrody. Unikatową atrakcją jest możliwość zobaczenia odkrywek węgla brunatnego.

Przypisy

  1. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1653 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  2. Narodowy Instytut Dziedzictwa: Fryderyk Chopin – Centrum Informacji – Żychlin – Polska Chopina. pl.chopin.nifc.pl. [dostęp 2011-09-03]. (pol.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Stare Miasto (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Stare Miasto, Polska
Greater Poland Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Greater Poland Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.70 N
  • S: 51.05 N
  • W: 15.68 E
  • E: 19.19 E
Powiat koniński location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu konińskiego, Polska
Pałac Bronikowskich w Żychlinie.jpg
Autor: Flyz1, Licencja: CC BY-SA 3.0
Pałac Bronikowskich w Żychlinie z 1821 roku
Kościół Ewangelicko - Reformowany w Żychlinie (2).JPG
Autor: Flyz1, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kościół Ewangelicko-Reformowany w Żychlinie - wnętrze/ołtarz
Kościół Ewangelicko-Reformowany w Żychlinie (1).JPG
Autor: Flyz1, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kościół Ewangelicko-Reformowany w Żychlinie