Żydowski Obwód Autonomiczny

Żydowski Obwód Autonomiczny

Еврейская автономная область
‏ייִדישע אויטאָנאָמע געגנט‎

Obwód autonomiczny
Herb Flaga
Państwo	Rosja
Siedziba	Birobidżan
Gubernator	Lubow Pawlowa
Powierzchnia	36 271 km²
Populacja (2021) • liczba ludności	156 492[1]
• gęstość	4,31 os./km²
Strefa czasowa	MSK+7, UTC+11:00
Położenie na mapie
Portal Rosja

Żydowski Obwód Autonomiczny (ros. Еврейская автономная область, jid. ‏ייִדישע אויטאָנאָמע געגנט‎ Jidisze Ojtonome Gegnt) – terytorium wchodzące w skład Federacji Rosyjskiej, stanowi część Dalekowschodniego Okręgu Federalnego. Od południa graniczy z Chinami (wzdłuż rzeki Amur), na zachodzie z obwodem amurskim, a na wschodzie z Krajem Chabarowskim.

Historia

Ziemie nad rzeką Amur zamieszkane były w czasach przedhistorycznych przez plemiona Tunguzów. Rosyjska kolonizacja terenów obecnej republiki rozpoczęła się w XVII wieku. Po zajęciu przez wojska rosyjskie region zasiedlany był przez Kozaków, staroobrzędowców, rosyjskich chłopów, a od końca XIX wieku przez Koreańczyków.

W okresie rewolucji bolszewickiej w Rosji ziemie te weszły w skład Republiki Dalekiego Wschodu, która istniała w latach 1920–1922. Później stanowiły część Kraju Chabarowskiego. W 1928 władze radzieckie postanowiły zasiedlić te tereny ludnością żydowską. Był to jeden z planów polityki etnicznej Józefa Stalina, którego celem było przeciwdziałanie szerzącemu się w ZSRR ruchowi syjonistycznemu.

Żydowski Obwód Autonomiczny w składzie Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej powstał 7 maja 1934. W latach 30. XX wieku wielu Żydów w ZSRR zmuszono do migracji do Birobidżanu. Mimo to Żydzi w Żydowskim Obwodzie Autonomicznym nigdy nie stanowili nawet jednej trzeciej mieszkańców.

Od 1991 Żydowski Obwód Autonomiczny znajduje się w składzie Federacji Rosyjskiej; jako jedyny z pięciu radzieckich obwodów autonomicznych nie awansował do statusu republiki autonomicznej. Utrzymał dawny status i nazwę, pomimo że liczba Żydów jest w nim znikoma.

Geografia

Kraj położony nad rzeką Amur, przy granicy z Chinami. Przez terytorium Żydowskiego OA przechodzi Kolej Transsyberyjska.

Demografia

Według danych z 2005 Rosjanie stanowią 88,8%, Ukraińcy 4,5%, Żydzi 1,8%, inni 4,9%.

Warunki naturalne

Północną i zachodnią część zajmują niewysokie pasma górskie Małego Chinganu i Gór Burejskich (wysokość do 1209 m n.p.m.), na południu i wschodzie płaska, silnie zabagniona Nizina Amursko-Sungaryjska.

Klimat umiarkowany chłodny, kontynentalny. Zaznacza się wyraźny wpływ monsunów. Gęsta sieć hydrograficzna. Największymi rzekami są: Amur, Bira, Kur. Dużą część powierzchni pokrywają naturalne formacje roślinne – lasy iglaste (tajga) i mieszane.

Gospodarka

Rozwinięty przemysł elektrotechniczny, maszynowy i odzieżowy, nadto metalowy, materiałów budowlanych, skórzany, drzewny i spożywczy. Eksploatacja rud ołowiu i cyny, wydobycie surowców skalnych (wapienie, dolomity). Uprawa pszenicy, jęczmienia, owsa, ziemniaków i warzyw. Chów i hodowla bydła, trzody chlewnej i drobiu. Główne ośrodki: Birobidżan, Obłucze, Bira, Leninskoje.

Przypisy

Bibliografia

• ArturA. Patek ArturA., Birobidżan. Sowiecka ziemia obiecana?, Kraków: Historia Iagellonica, 1997, ISBN 83-906446-8-1, OCLC 830086654 .

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Żydowskiego Obwodu Autonomicznego. eao.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-08)].
• Jidysz wraca do Birobidżanu